Uluslararası hukukta ve Türk hukukunda soykırım suçu

“Soykırım kavramı, hukuksal olarak tanınan ve belli özellikleri olan birtakım in- san topluluklarının, bir plan çerçevesinde ve özel bir kastla yok edilmeleri anlamı- na gelmektedir. Bu yönüyle, öldürme fiillerinin değişik şekillerini anlatan katliam ve kitlesel öldürmeden farklı bir durumu ifade edip, 11 Aralık 1946 yılında BM Genel Kurulu’nun oybirliği ile kabul ettiği 96 (1) sayılı kararıyla BM nezdinde kabul gör- müş, 9 Aralık 1948’de kabul edilip 12 Ocak 1951’de de yürürlüğe giren Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nin 2. maddesinde tanımlanmış ve hukuki kaynağını bu sözleşmeden almıştır. Soykırım suçunun cezalandırılması için kurulmuş uluslararası mahkemeler Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ruanda Uluslararası Ceza Mahkemesi ve Uluslararası Ceza Mahkemesidir. TCK md. 76’ daki soykırım suçuna ilişkin düzenleme, Soykırım Sözleşmesinin 2. maddesinden alınarak düzenlenmiştir. Ancak “bir planın icrası suretiyle” ifadesi eklenerek objektif bir ölçüt kullanılmıştır. TCK’daki bu düzenlemeye göre, soykırım suçunu oluşturan fiillerin, önceden tasarlanmış belirli bir plan çerçevesinde işlenmesi gerekmekte olup, TCK’daki düzenlemede milli, etnik, ırki veya dini bir grubun “tamamen veya kısmen yok edilmesi maksadıyla” denilerek failde özel kast varlığının aranacağı açıkça belir- tilmiştir. Yok etme kastı, soykırım suçunu diğer suçlardan, özellikle de insanlığa karşı suçlardan ayırmada en önemli kriter olup, suçun mağdurunun belli bir milli, etnik, ırki veya dini gruba mensup olması gerekmektedir. TCK md. 76’nın son fıkrası uyarınca, uluslararası hukukta kabul edildiği gibi, soykırım suçu zamanaşımına uğramaz.

The crime of genocide in international and Turkish law

The concept of genocide means to terminate human communities, which are recog- nized legally and have specific features, within the frame work of a plan and a specific intention. From this aspect, the genocide is different from various type of slaughter and mass killing. The concept of genocide is recognized unanimously by the United Nati- ons General Assembly Resolution (96/1) and also recognized in the eyes of the United Nations. This concept is also defined in article 2 of the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide Convention and this Convention, which was accepted in 1948 and entered into force in 1951, is a legal source of the concept. The courts are, Former Yugoslavia International Criminal Court, Ruanda International Criminal Court and International Criminal Court, established in order to punish the genocide crimes. The regulation of the crime of genocide in The Turkish Criminal Code is taken from the article 2 of The Genocide Convention however by adding the expression “through the implementation of a plan” into the Code an objective criteria has been used. Accor- ding to this concept in the Turkish Criminal Code the actions constituting the crime of genocide, should be committed within the framework in a specific plan, by using the expression “with the purpose of termination completely or partially a national, ethnic, racial or religious community” the necessity of the perpetrator’s specific intention is pointed out clearly. Also intention to terminate is the most significant criteria to diffe- rentiate the crime of genocide from other crimes especially crimes against humanity. Furthermore the victim of the crime must be a member of a particular national, ethnic, racial or religious group. According to the last paragraph of Article 76, as accepted by international community, the crime of genocide shall not be subject to time limitation.

PDF

___

AKÜN, Neslihan Verda: “Uluslararası Hukukta ve Türk Hukuku’nda Soykı- rım (Jenosid) Suçu”, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bül- teni, Prof. Dr. Sevin TOLUNER’e Armağan, Y. 24, S. 1-2, 2004
AKBULUT, İlhan: “İnsan Hakları”, Askeri Adalet Dergisi, S.104, Ocak, 1999
AKTAN, Gündüz: “Devletlerarası Hukuka Göre Ermeni Meselesi, Türkiye Günlüğü, S.64, 2001
ALBAYRAK, Mustafa: Türk Ceza Kanunu “Öz Kitap “, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008
ALİBABA, Arzu: “Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşu”, AÜHFD, C. 49, S. 1–4, 2000
ALPKAYA, Gökçen: Eski Yugoslavya İçin Uluslararası Ceza Mahkemesi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002
ARICAN, Mehmet: “Türk Ceza Hukukunda Soykırım Suçu” , Kriminoloji Dergisi, C.1, S.2, Temmuz 2009
ASLAN, Muzaffer Yasin: Teoride ve Uygulamada Savaş Suçları, Bilge Ya- yınevi, Ankara, 2006
AZARKAN, Ezeli: “Bireyin Uluslararası Sorumluluğu ve Miloseviç Davası” SÜHFD, Cumhuriyetimize 80. Yıl Armağanı, C.11, S.3-4, 2003
BAUER, Yehuda: Soykırımı Yeniden Düşünmek, Çev: Orhun Yakın, Phoe- nix Yayınevi, Ankara, 2002
BASSIOUNI, Cherif: From Versailles to Rwanda in Seventy-Five Years: The Need to Establish a Permanent International Criminal Court, Harvard Human Rights Journal, 1997
BAŞAK, Cengiz: Uluslararası Ceza Mahkemeleri ve Uluslararası Suçlar, Tur- han Kitabevi, Ankara, 2003
BELGE, Murat: “Genocide Kavramı”, Radikal Gazetesi, 2 Haziran 1998
BERBERER, Halil Murat: Soykırım Suçu, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2007
BEŞİRİ, Arzu: Soykırım ve Soykırıma İlişkin Uluslararası Mekanizmalar, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.108, Y.2013
CANİKOĞLU DİKMEN, Meltem: Görebildiğimiz Kadar Hukukun Aklın ve Vicdanın Penceresinden İnsanlığa Karşı Suçlar ve Soykırım, İstanbul Baro- su Dergisi, Y.2009, S.2009/3, C.83
ÇELİK, Edip F.: Milletlerarası Hukuk, İstanbul, İÜHF Yayınları, C.1, 1980
ÇOBAN, Ebru: “Uluslararası Hukukta Soykırım Suçu ve Suça Zemin Hazır- layan Toplumsal Yapılar: Ruanda Örneği”, Uluslararası İlişkiler, C.5, S.17, 2008
ÇOLAK, Haluk: Güncel Ceza Hukuku, Bilge Yayınevi, Ankara, 2005
DADRİAN, Vahakn: Ulusal ve Uluslararası Hukuk Sorunu Olarak Jenosid, Belge Yayınları, 1.B., İstanbul, 1995
DEĞİRMENCİ, Olgun: Uluslararası Ceza Mahkemelerinin Kararları Işığın- da Mukayeseli Hukukta ve Türk Hukukunda Soykırım Suçu (TCK md. 76), Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y.2007, S.70
DOĞRU, Osman: İnsan Hakları Uluslararası Mevzuatı, Beta Yayınları, İs- tanbul, 1998
GÖNLÜBOL, Mehmet: Milletlerarası Siyasi Teşkilatlanma, AÜSBF Yayın- ları, No:236, 2.B., Ankara, 1968
GÜRELLİ, Nevzat: İnsanlık Aleyhine İşlenen Suçlar, Adalet Dergisi, 1951
İLKİZ, Fikret: Soykırım ve İnsanlığa Karşı Suçlar, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y.2005, C.11, S.2
İLKİZ, Fikret: “Toplama Kamplarından Nüremberg Mahkemesine”, Güncel Hukuk Dergisi, S.20, Ağustos, 2005
KESKİN, O. Kadri: Jenosid Suçu ve Jenosid Sözleşmesi, Adalet Dergisi, Eylül-Ekim 1986, S.5
KIZILSÜMER, Deniz Özer: “B.M. Soykırım Sözleşmesinin Uygulanması- na İlişkin Dava (Bosna Hersek v. Sırbistan)”, Uluslararası Hukuk ve Politika Dergisi, 2008, C. 4, S. 15
KOCA, Mahmut: Türk Ceza Kanununda Soykırım Suçu, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Nisan 2010, S.1
KOCAOĞLU, Sinan: Suçların Suçu: Soykırım, Türkiye Barolar Birliği Der- gisi, Y.2010, S.90
KOCAOĞLU, Sinan: Uluslararası Ceza Hukuku ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu Bağlamında Soykırım Suçu, Ankara Barosu Dergisi, Ankara Barosu Yayınları, Y.2005, S.3
KÖPRÜLÜ, Timuçin: “Soykırım Suçu Üzerine Tartışmalar”, Hukuki Pers- pektifler Dergisi, S.6, Mayıs, 2006
LEMKİN, Rafael: Axis Rule in Occupied Europe: Laws of Occupation, Analysis of Goverment, Proposal for Redress, Washington, 1944
LÜTEM, İlhan: Harp Suçları ve Devletlerarası Hukuk, Ankara, 1951
MERAY, Seha: Devletler Hukukuna Giriş, C. 2, Ankara, 1959
MİNEAR, R.H.: Victors Justice the Tokyo War Crimes Trial Princetan: Prin- ceton Univ. Press., 1971
ODMAN, Tevfik: Eski Yugoslavya ile İlgili Uluslararası Ceza Mahkemesinin Kuruluşu ve Yasal Dayanağı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1996
ÖNOK, R. Murat: “5237 Sayılı Yeni TCK’ya Göre Uluslararası Suçlar”, Hu- kuk ve Adalet Eleştirel Hukuk Dergisi, Y.2, S.5, Nisan 2005
ÖZBEK, Veli Özer: TCK İzmir Şerhi, Yeni Türk Ceza Kanunu’nun Anlamı, C.2, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2008
PAZARCI, Hüseyin: Uluslararası Hukuk Dersleri, Turhan Kitabevi, 5.B., Ankara, 1998
SCHABAS, William A: An Introduction to the International Criminal Court, Second Edition, Cambridge, 2004
SUR, Melda: Uluslararası Hukukun Esasları, Beta Yayınevi, Geliştirilmiş 2.B., İstanbul, 2006
ŞAHİN, Cumhur ÖZGENÇ, İzzet: Türk Ceza Hukuku Gazi Külliyatı, Seç- kin Yayınları, Ankara, 2005
ŞEN, Ersan: Yeni Türk Ceza Kanunu Yorumu, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2006
TEZCAN, Durmuş: Uluslararası Suçlar ve Uluslararası Ceza Divanı, Hukuk Kurultayı, 2000, Ankara Barosu Yayınları, C. 1
TEZCAN, Durmuş ERDEM, Mustafa Ruhan ÖNOK, Murat: 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’na Göre Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Seçkin Yayınevi, An- kara, 2006
TOLUNER, Sevin: “Soykırım Nedir? Ne Değildir? Konulu Konferansa Kat- kı. Milletlerarası Hukuk Açısından Türkiye’nin Bazı Dış Politika Sorunları, Beta Yayınları, İstanbul, 2004
TÖNEL ŞEN, Semin: Uluslararası Hukukta Soykırım Etnik Temizlik Saldırı, On iki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2010
TURHAN, Faruk: Yeni Türk Ceza Kanunu’na Göre Uluslararası Suçların Cezalandırılması, Hukuki Perspektifler Dergisi, S.3, Nisan 2005
TÜRBEDAR, Erhan: “Yüzyılın Davası: Bosna Adalet Peşinde, Stratejik Analiz, Mayıs 2006
YAĞLIOĞLU, Zafer: Milletlerarası Yargı Sistemleri ve Kuruluşları, Askeri Adalet Dergisi, S.115, Eylül 2002
YILMAZ, Alia: Uluslararası Ceza Hukuku El Kitabı, Beta Basım, İstanbul, 2001, s. 144.