İdari yargı çerçevesinde Anayasa yargısında yokluk

Yokluk kavramı hem “maddi yokluk” hem de “hukuki yokluk” durumlarını içer- mektedir. Bu makalenin konusu “hukuki yokluk” olduğundan “yokluk” kavramı bu anlamda kullanılmıştır. Yokluk, hukukta çok ağır bir yaptırım türüdür. Bu yaptırım da ancak çok ağır sakatlıklar ortaya çıktığında uygulanır. Bunlar öyle ağır sakatlıklardır ki işlemin ölü doğmasına neden olurlar ve bu yüzden işlem hukuk aleminde bir etki doğurmaz. Çünkü bu sakatlıklar adete işlemin kimliğini yok etmişlerdir. Özel hukukta ortaya çıkan yokluk kurumu kamu hukukunda da uygulanagelmek- tedir. Yetki gaspı, fonksiyon gaspı veya ağır, bariz yetki tecavüzü gibi durumlar idari işlemi yok hükmünde kılmaktadır. Yokluk durumunda herkes her zaman o idari işle- me karşı dava açabilir. Yok hükmünde olan işlemin bu durumu Mahkeme tarafından saptandığında işlem hukuk aleminde etki doğurmuşsa bu etkiler ortadan kaldırılır. Yok hükmünde olan işleme dayanılarak yapılmış işlemler de geçersiz sayılırlar. Anayasa yargısında yokluk tartışmalı bir durumdur. Her ne kadar Türk Anayasa Mahkemesi’nin yokluk durumuna ilişkin herhangi bir kararı bulunmasa da Mahkeme bazı kararlarında bu kurumu tartışmış ve belli durumların ortaya çıkması halinde bu kurumu kullanabileceğini belirtmiştir.

The absence in constitutional jurisdiction in the framework of administrative justice

The term of absense involves both the situations of “materialistic absense” and the situations of “nullity”. The fact that the topic of this article is about “nullity”, it has been used in this meaning. Nullity is a kind of quite serious sanction at law. It is car- ried out only in the situation of severe tortious acts. It is so severe that this causes the operation become insufficient, therefore it has no effect at law. As these tortious acts have destroyed the modalities of the operation. The term of nullity, which has appeared in private law, has been carried out in public law, either. The administrative act is nullified in the conditions of usurpation of a function or an authority, or obvious, harsh violation of an authority. Anyone in a case of nullity could litigate against that administrative act in any time. By the time this nullified operation is stated by the court only if the operation has an effect at law, these effects will be removed. The operations based on this nullified operation will be invalidated. Nullity has been a divisive issue in constitutional law. Despite the fact that there is no judgment related to the nullified situations in Turkish constitutional court, the court has discussed in case of some conditions and expressed that this institution could be carried out as may be required.

___

  • Aliefendioğlu, Yılmaz: “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında “Yokluk” ya da “Yok İşlem”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 81, 2009.
  • Candan, Turgut: Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ekim 2005, Maliye ve Hukuk Yayınları.
  • Demirkol, Selami: “İptal Davasında İdari İşlemin Beş Unsuru”, Sayıştay Der- gisi, Sayı 29, 1998.
  • Erdoğan, Mustafa: Anayasa Hukuku, 6.Baskı, 2011, Orion Kitabevi.
  • Erkut, Celal: “İdare Hukukunda Yokluk Teorisi”, İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, Cilt 9, Sayı 1-3, 1988.
  • Gözler, Kemal: Türk Anayasa Hukuku, Bursa 2000, Ekin Kitabevi.
  • Gözübüyük, A. Şeref: Yönetsel Yargı, Ankara 2006, Turhan Kitapevi.
  • Günday. Metin: İdare Hukuku Dersleri, Ankara 1996, İmaj Yayıncılık.
  • Özbudun, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 14.baskı, 2013, Yetkin Kitapevi.
  • Şahbaz, İbrahim: “Anayasa Yargısında Yokluk”, Ankara Barosu Dergisi, 1999 – 4.
  • Teziç, Erdoğan: Anayasa Hukuku, İstanbul 2012, Beta Yayınevi.