2009/101/AT DİREKTİFİ VE TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE ANONİM ŞİRKETİN BUTLANI

Kuruluş aşamalarındaki işlemlerin tamamlanmasından sonra anonim ortaklığın ("AO"), merkezin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilanı gereklidir. Ancak şirket, ticaret siciline tescil ile tüzel kişilik kazanır. AO'nun ticaret siciline tescilinin etkilerinden biri de, tescil edilen şirketin butlanının ileri sürülememesidir. Bu ilke doktrinde, "sicilin onarıcı etkisi" olarak anılmaktadır. AO'nun butlanı konusunda 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ("TK") herhangi bir hüküm içermemektedir. Ancak, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu ("YTK") m. 353 hükmü ile söz konusu ilke pozitif hukukumuzda yeniden düzenlenmiştir. YTK ile mevzuatımıza yeniden giren bu hüküm, Avrupa Birliği ("AB") şirketler hukuku müktesebatı ile de uyumludur. Zira şirketler hukukuna ilişkin 2009/101/AT Sayılı AB Parlamentosu ve Konsey Direktifi (21.10.2009'dan önce 68/151/AET Sayılı Birinci Konsey Direktifi), inter alia, şirketin butlanı konusunu da düzenlemiş bulunmaktadır. Yüksek Yargıtay da bir kararında, ana sözleşmesinin Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'a ("RK") aykırı olduğundan bahisle bir AO'nun butlanının tespitine dair Ticaret Mahkemesi hükmünü onamıştır. Bu itibarla, Yüksek Yargıtay ve Avrupa Birliği Adalet Divanı ("ABAD") kararlarına yansıyan uygulama da dikkate alınarak, konunun AB ve Türk hukuku çerçevesinde tartışılması amaçlanmıştır.

Nullity of Corporations Pursuant to the Directive 2009/101/EC and Turkish Commercial Code

A corporation shall be registered in commercial registry located at the registered office and disclosure after fulfillment of transactions at the establishment stages. The company becomes a legal entity upon registration in the commercial registry. One of the impacts of the registration of corporation is that the company shall not be subject to declaration of nullity. This principle called as “restorative impact of the registration” in the literature. The Commercial Code does not regulate grounds for nullity of companies. But the above-mentioned principle regulated again in Turkish positive law, by the Article 353 of the New Commercial Code. There is coherence between this article of New Commercial Code and European Union (the “EU”) company law acquis. Directive 2009/101/EC of the European Parliament and of the Council regarding company law (before 21.10.2009, First Council Directive 68/151/EEC) regulates, inter alia, the nullity of companies. By the decision of Turkish Court of Cassation, the Court approved a Local Commercial Court’s decision declares that the nullity of a corporation by the reason of articles of association is contrary to the Act on the Protection of Competition. The subject shall be discussed, in accordance with EU Law and Turkish Law taking into consideration applications of Turkish Court of Cassation and Court of Justice of the European Union (the “CJEU”).

PDF

___

Akın, Murat Yusuf: İsviçre Hukuku Örneğinde Türk Medeni Kanunu Madde 47/II ile Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Madde 353 Üzerine Düşünceler, BATİDER, C. XXVI, Sa. 1, s. 175-227.
Alışkan, Murat: Türk Ticaret Kanunu’na Göre Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın Anonim Şirketleri Denetlemesi ve İlgili Fesih Davaları, İstanbul 2007.
Bahtiyar, Mehmet: Anonim Ortaklık Anasözleşmesi, İstanbul 2001.
Bilge, Mehmet Emin: Ticaret Sicili, İstanbul 1999.
Cahn, Andreas/Donald, David C.: Comparative Company Law-Text and Cases on the Laws Governing Corporations in Germany, the UK and the USA, Cambridge University Press 2010.
Craig, Paul/de Búrca, Grainne: EU Law–Text, Cases and Materials, 4th Edition, Oxford University Press, 2008.
Davies, Paul L.: Gower and Davies’ Principle of Modern Company Law, 7th Edition, Sweet & Maxwell, London 2003.
Domaniç, Hayri: Anonim Şirketler Hukuku ve Uygulaması, TTK ŞerhiII, İstanbul 1988.
Drake, Joseph H.: Consideration v. Causa in Roman–American Law, Michigan Law Review Vol. 4, Sa. 1, s. 19 vd.
Drury, Robert R.: Nullity of Companies in English Law, Modern Law Review 1985, Vol. 48, s. 644 vd.
Edward, David: Corporations and The Court, (in) Corporate Law: European Dimension, Butterworth Londra 1991.
English, Richard D.: Company Law in the Single European Market, Brigham Young University Law Review, Vol. 1990, No: 4, s. 1413 vd.
Enriques, Luca: EC Company Law Directives and Regulations: How Trivial Are They?, University of Pennsylvania Journal of International Law, Vol. 27, Sa. 1, 2006, s. 1 vd.
Geens, Koen/Hopt, Klaus J.: The European Company Law Action Plan Revisited–Reassessment of the 2003 Priorities of the European Commission, Leuven 2010.
Glaser, Aabram: Doctrine of Consideration and the Civil Law Principle of Cause, Dickinson Law Review, Vol. 46, Sa. 1, 1941, s. 12 vd.
Habersack, Mathias: Europäisches Gesellschaftsrecht, 3. Auflage, München 2006.
Hicks, Andrew/Goo, S. H.: Cases & Materials on Company Law, 6th Edition, Oxford University Press 2008.
Hinton, Eric F.: Strengthening the Effectiveness of Community Law: Direct Effect, Article 5 EC, and the European Court of Justice, New York University Journal of International Law and Politics, Vol. 31, Sa. 2-3, 1999, s. 307 vd.
Hopt, Klaus J./Wymeersch, Eddy: European Company and Financial Law - Texts and Leading Cases, 3rd Ed., Oxford University Press 2004.
Hunter, Rod/Muylle, Koen J.: European Community Deskbook, 2nd Ed., Washington 1999.
İmregün, Oğuz: Kara Ticareti Hukuku Dersleri (Genel HükümlerOrtaklıklar-Kıymetli Evrak), 13. Bası, İstanbul 2005.
Karayalçın, Yaşar: Ticaret Hukuku, I. Giriş-Ticarî İşletme, Ankara 1968.
Kendigelen, Abuzer: Genel Hükümler ve Anonim Ortaklığın Kuruluşu, 40. Yılında Türk Ticaret Kanunu, Ticaret Hukuku Kürsüsünde Onbeş Yıl Makalelerim, İstanbul 2001, s. 285 vd. (Kuruluş)
Kendigelen, Abuzer: Yeni Türk Ticaret Kanunu - Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, İstanbul 2011. (YTK Yenilikler)
Koç, Nevzat: Türk Medeni Hukukunda ve Roma Hukukunda Hükümsüzlük (=Butlan), Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1981, Sa. 2, s. 127 vd.
Lefter, Cornelia/Dimitru, Ovidiu Ioan: Theoretical and Practical Aspects Regarding the Nullity of Commercial Companies, Theoretical and Applied Economics, 2009, Vol. 11, s. 33 vd.
Lorenzen, Ernest G.: Causa and Consideration in the Law of Contracts, Yale Law Journal Vol. 28, No.7, 1918-1919, s. 621 vd.
Maggio, Richard: Accession to the European Economic Community: The Harmonization of Spanish Corporation Law, Hastings International and Comparative Law Review, Vol. 5, Sa. 2, 1981/1982, s. 443 vd.
Omar, Paul J.: Powers, Purposes and Objects: The Protracted Demise of the Ultra Vires Rule, Bond Law Review: Vol. 16, Sa.1, s. 93 vd.
Pasa, Barbara/Benacchio, Gian Antonio: The Harmonization of Civil and Commercial Law in Europe: A Guide to European Private Law, Central European University Press, Budapeşte 2005.
Pernazza, Federiko: Corporations and Partnerships in Italy, Kluwer Law International 2010.
Poroy, Reha/Tekinalp, Ünal/Çamoğlu, Ersin: Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, Güncelleştirilmiş 12. Bası, İstanbul 2010.
Poroy, Reha/Yasaman, Hamdi: Ticari İşletme Hukuku, Genişletilmiş ve Güncelleştirilmiş 13. Bası, İstanbul 2010.
Saenger, Ingo: Recent Developments in European Company and Business Law, Deakin Law Review, Vol. 10, Sa. 1, 2005, s. 297 vd.
Saunders, O.O.R.: Marleasing - A Fatal Blow to the Rule of Construction, European Business Law Review, Vol. 3, 1992, s. 339 vd.
Sealy, Len/Worthington, Sarah: Cases and Materials in Company Law, 8th Ed., Oxford University Press 2008.
Stuyck, Jules/Wytinck, Peter: Case C-106/89, Marleasing SA v. La Comercial Internacional de Alimentacion SA, Judgment of 13 November 1990 (Sixth Chamber), Common Market Law Review 1991, Vol. 28 Sa. 1, s. 205 vd.
Tekinalp, Ünal: Yeni Anonim ve Limited Ortaklıklar Hukuku ile Tek Kişi Ortaklığının Esasları, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul 2011.
Türkiye Barolar Birliği: Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Toplantıları I-IIIII, Ankara 2008.
Ülgen, Hüseyin: Türk Hukukunda Hukuki Görünüş Nazariyesi (Ticari İşletme Bakımından Uygulama), İstanbul 2005.
van Gerven, Walter: Case-Law of the European Court of Justice and National Courts as a Contribution to the Europeanisation of Private Law, European Review of Private Law, Vol. 3, Sa. 2 (1995), s. 371 vd.
Walton, Clifford Stevens/Ponce de Leon, Nestor: The Spanish Civil Code in Force in Spain, Cuba, Puerto Rico, and the Philippines, Havana 1899.
Wooldridge, Frank: Harmonization of Company Law: The First and Second Directives of the Council of Ministers of the European Economic Community, Acta Juridica, Vol. 1978 s. 327 vd.
Wymeersch, Eddy: Company Law in Europe and European Company Law, Financial Law Institute Working Paper No. 2001-06, Gent 2001.
Yıldız, Burçak: AT ve İngiliz Hukuk Sistemlerinde Şirketlerin Ehliyeti (“Ultra Vires” İlkesi), BATİDER 2006, C. XXIII, Sa. 3, s. 185 vd.
Yıldız, Şükrü: Avrupa Topluluğu’nun Kamuyu Aydınlatmaya İlişkin 9 Mart 1968 Tarih ve 68/151/EEC Sayılı Bir No.’lu Şirketler Hukuku Konsey Yönergesi, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C. III, Sa. 1, 1999, s. 275 vd.