659 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME SONRASI İDARİ YARGIDA HUSUMETE İLİŞKİN ESÂSLAR

İdari yargıda husumet, genel olarak davalı idareyi ifade eder. İdari Yargılama Usulü Kanunu'na göre, husumet, bir ilk inceleme konusu ve dava şartıdır (İYUK m.14/f). Her dava şartı gibi, husumet de kamu düzenine ilişkindir. Bu yüzden taraflar ileri sürmese bile hâkim tarafından yargılamanın her safhasında ve resen dikkate alınır. İdari yargıda kural olarak husumet idareye yöneltilir. Ülkemizde genel kabule göre, hasım idare kamu tüzel kişiliğine sahip olmalıdır. Bunların çoğu, Cumhurbaşkanı, Başbakan, bakanlar, valiler gibi devlet tüzel kişiliğini temsil eden idari birimlerdir. Büyük bir kısmı da, devlet dışında tüzel kişiliği bulunan mahali idareler (il/ilçe özel idareler, belediye, köy gibi) ile kamu kurumlarıdır. Bağımsız idari otoriteler, meslek kuruluşları gibi başka tüzel kişilerini de ekleyebliriz. Bununla beraber, içtihatlara ve bazı yasal düzenlemelere gore, tüzel kişiliği bulunmayan bazı idari birimler de davalı olabilirler. Özellikle 26.9.2011 tarih ve 659 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile tüzel kişiliğe sahip olmayan birçok idari birimin davacı ve davalı olması sağlanmıştır. Kanun, husumet konusunda hata halinde hakime davalı idareyi belirleme yetkisi tanımıştır (İYUK m.15/1-c). Hasmın düzeltilmesine karar veren hakim, usulî işlemleri yeni baştan tekrarlar

Principles regarding Hostility in Administrative Jurisdiction in the Aftermath of the Decree No 659

In the context of administrative justice, hostility refers generally to defendant administration. The Code of Administrative Procedure No. 8217 defines hostility as a subject for preliminary examination and a precondition for judicial procedure. As is the case with all preconditions for judicial procedure, it is associated with public order. Therefore, even if the parties do not argue for hostility, it is taken into consideration by the judge on its own motion at each stage of the procedure. As a rule, hostility is directed towards the administration in administrative procedure. The generally accepted notion in Turkey requires the adversary administration to be a public entity. Most of such adversary administrations are administrative units that represent a state entity including the President of the Republic, the Prime Minister, ministers or governors. A majority is constituted by public agencies and local governments (special provincial/district administrations, municipalities, villages, etc.) that assume a public entity other than that of the State. The examples may be expanded with other legal entities including independent administrative authorities and trade bodies. Furthermore, the case-law and certain legal regulations also enable certain administrative units that lack legal entity to take the position of defence. Specifically, the Statutory Decree dated 26.9.2011 and No. 659 provided various administrative units that lack legal entity with the ability to act as complainants and defendants. The Law defined the authority of the judge to designate the defendant administration in case of an error (Code of Administrative Procedure Art. 15/1-c). Once a decision for the correction of the adversary has been concluded, the judge repeats the procedural steps afresh

___

  • ALAN, Nuri; “İptal Davalarının Ön ve Esastan Kabul Şartları, DD, S.50-51, s.22-50
  • ARSLAN, Ahmet / SINMAZ, Emin / DÜNDAR, Tuncay; İdari Yargılama Usûlü İle İlgili Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulu Kararları, Turhan Kitabevi, Ankara 2005
  • ARTUKMAÇ, Sadık; Bizde İdarenin Murakabesi, Ankara 1950
  • BAL, Yakup / KARABULUT, Mustafa / ŞAHİN, Yahya; İdari Yargılama Usûlü İle İlgili Danıştay 10. Dairesinin Seçilmiş Kararları, Ankara 2003
  • BEREKET BAŞ, Zuhal/DEMİRKOL, Selami; Teori ve Pratikte İdari Yargıda Dava Açma ve Davaların Takip Usulü, 3.B., İstanbul 2004
  • BERK, Kahraman; İdari Yargılama Usûlü Kanununa Göre İlk İnceleme, Alfa Yayınları, İstanbul 2008
  • CANDAN, Turgut; Açıklamalı İdari Yargılama Usûlü Kanunu, Ankara 2011 “Takdir Komisyonlarının Kararlarına Karşı Açılacak İdari Davalarda Hasım Sorunu”, DD, S.64-65, s.918
  • COŞKUN, Sabri/ KARYAĞDI, Müjgan; İdari Yargılama Usulü, Örnek İçtihatlar-Yorumlar, Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2001
  • ÇELİKKOL, Hüseyin; “İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet”, Adalet Dergisi, Yıl 76, S.3, Ankara, 1985, s.749-770
  • ESİN, Yüksel / DÜNDAR, Erol; Danıştay’da Açılacak Tazminat Davaları, Birinci Kitap: Usul, Ankara 1971
  • GİRİTLİ, İsmet/ BİLGEN, Pertev/AKGÜNER, Tayfun; İdare Hukuku, 2.B, Der Yayınları, İstanbul 2006
  • GÖZLER, Kemal; İdare Hukuku, 2.B, Ekin Kitabevi, Bursa 2009 “5018 ve 6085 sayılı Kanunlarda Bazı İdare Hukuku Terimlerinin Yanlış Kullanımı Üzerine,” AÜHFD, C. 60, S. 4, s.921-933.
  • GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref; Yönetsel Yargı, 26.B., Turhan Kitabevi, Ankara 2007 Türkiye’nin Yönetim Yapısı, 8.B., Ankara 2004
  • GÖZÜBÜYÜK, A. Şeref / TAN, Turgut; İdare Hukuku, C.II, İdari Yargılama Hukuku, 2.B., Ankara 2006
  • GÜNDAY, Metin; İdare Hukuku, 10.B, Ankara 2011, s.392
  • İKİNCİOĞULLARI, Füruzan; “Dâva Açma Ehliyeti”, İdare Hukuku ve İdari Yargı İle İlgili İncelemeler I, Ankara, 1976, s. 138 vd.
  • KALABALIK, Halil; İdari Yargılama Hukuku, İstanbul, Değişim Yayınları, 2003
  • KARAVELİOĞLU, Celal; Açıklama ve En Son İçtihatlarla İdari Yargılama Usulü Kanunu, C.I-II, 5.B, Ankara, 2001
  • KAPLAN, Gürsel; “İdari Yargıda Ehliyet ve Husumet Sorunu Üzerine Düşünceler”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S..2008/2, s. 23-54 “Danıştay Kararları Ve İlgili Özel Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde İdari Yargıda Ehliyet Ve Husumet”, İÜHFM, C.LXIX, S.1-2, Y.2011, s. (İl Han Özay’a Armağan, İstanbul, Legal, 2011)
  • KURU, Baki; Hukuk Muhakemeleri Usûlü, C. I, 6. B., İstanbul 2001
  • KURU, Baki /ARSLAN Ramazan / YILMAZ, Ejder; Medeni Usul Hukuku (Ders Kitabı), 18.B., Ankara 2007
  • KAYAR, Nihat; İdari Yargı, Kuruluş ve İşleyiş, Bursa 2010,
  • ONAR, Sıddık Sami; İdare Hukukunun Umumî Esâsları, C.I-III, İstanbul, Hak Kitabevi, 3.B, 1966
  • ÖZAY, İl Han; Günışığında Yönetim, İstanbul 2004
  • PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ ÖZEKES, Muhammet; Medeni Usûl Hukuku, 11.B., Ankara 2011
  • SEZGİNER, Murat; “İdari işlem- İcrailik-Ayrılabilir İşlem- Yargısal Denetim,” İÜHFM C., LXIX, S.1 - 2, s.241-250
  • TAN, Turgut; İdare Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara 2011
  • TOPUZ,İbrahim/ÖZKAYA, Kadir; Açıklamalı-İçtihatlı İdari Yargılama Usulü Kanunu, Mahalli İdareler Derneği Yayını, Ankara, 2002, s. 377.
  • TUNCAY, Aydın H. / ÖZDEŞ Orhan / BAŞPINAR, Recep; “İdari Yargılama Usulü,” Yüzyıl Boyunca Danıştay,” Danıştay Yayınları, Ankara 1968, s.598-729
  • ÜSTÜNDAĞ, Saim; Medeni Yargılama Hukuku, C.I-II, 6.B., İstanbul 1997
  • YENER, Orhan; Hukuk ve Ceza Davalarında Taraf Teşkili ve Dava Ehliyeti, Davaya Vekâlet, Yetkin Yayınevi, Ankara 1997
  • YENİCE, Kazım/ESİN, Yüksel; Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usûlü, Ankara, Arısan Matbaacılık, 1983
  • YILDIRIM, Turan; Türkiye’nin İdari Teşkilatı, 3.B, İstanbul 2002, s. 66, 70, 111 İdari Yargı, Beta Yayınevi, İstanbul 2008
  • YILDIRIM, Ramazan; İdare Hukuku Dersleri II, Mimoza Yayınları, Konya 2010
  • YILMAZ, Ejder; “Ordu Yardımlaşma Kurumu’nun Hukuksal Niteliği,” AİD, C.22, S.1, Mart 1989’dan Ayrı Basım, s.68-76
  • YILMAZ, Zekeriya; Medeni Usul Hukukunda Davanın Açılmamış Sayılması, Ankara 2001