Hasan Basri Gocul’unOğuzlama’sındaki Mitolojik Unsurlar

Her millet ilkel çağlarından itibaren varoluşunu bir kaynağa bağlama ihtiyacı duymuş, evrende kendisine bir yer belirlemeye, çevresinde gördüğü varlıkların meydana gelişini, evrenin oluşumunu vb. kendince açıklamaya çabalamıştır. Bu çaba, kuşaktan kuşağa sözlü olarak aktarılan destanlarda bariz bir şekilde gözlemlenir. Efsane, destan, mit gibi halk anlatıları, ait oldukları milletlerin kendi millî kültürleriyle bağlarını pekiştirir, millet fertleri arasındaki ilişkiyi ve bağlılığı kuvvetlendirir, millet fertlerinin atalarına olan sevgi ve saygılarını artırır. Eski Türk destanlarından olan Dede Korkut boyları da Türk mitolojisinden derin izler taşır. Bu makalede Dede Korkut boylarının manzum formdayeniden yazımı olan Oğuzlama’da yer alan mitolojik unsurlar incelenmiştir. Bu çalışmadaki amacımız, üzerinde fazla araştırma yapılmamış olan Oğuzlama’da yer alan Türk mitolojisi unsurlarını ortaya koymak, bunları örneklendirmek, her bir unsurun analizini yapmak ve böylelikle yeni araştırmalara rehberlik edebilmektir. Çalışmamıza konu olan ve Dede Korkut Hikâyeleri’nin yeniden yazımı niteliğini taşıyan Oğuzlama, Türk mitolojisinin pek çok ögesini içerisinde barındırmaktadır. Dolayısıyla Oğuzlama’nınyeni nesillere Türk millî değerlerinin kazandırılmasında, onların duygusal ve sosyal zekâlarının gelişmesinde, olaylara, insan, doğa ve nesnelere farklı açılardan bakabilmelerinde, yaratıcı düşünmelerinde, hayal güçlerinin gelişmesinde, içinde yaşadıkları toplumu daha iyi tanımalarında, köklerine daha sıkı bağlarla bağlanmalarında, Batı sinemasının Türk gençlerine tanıttığı mitolojik kahramanların yanında Türk milletinin de mitolojik kahramanlarının olduğunu fark etmelerinde etkili olacağı değerlendirilmektedir.

Mythological Elements in Hasan Basri Gocul's Oguzlama

Every nation, since the first ages, has connected its existence to a source, determined a place in the universe, the formation of the things it sees around it, the formation of the universe, etc. felt the need to determine. to explain yourself. This effort is clearly seen in the epics that have been transmitted orally from generation to generation. Folk narratives such as legends, epics and myths reinforce the ties of the nations they belong to with their own national cultures, strengthen the relationship between the members of the nation, and increase the love and devotion of individuals to their ancestors. Dede Korkut tribes, one of the old Turkish epics, also carry the deep traces of Turkish mythology. In this article, the mythological elements in Oğuzlama, which is the rewriting of Dede Korkut tribes in verse, are examined. Our aim in this study is to reveal the elements of Turkish mythology in Oguzlama, about which not much research has been done, and to guide new researches. Oğuzlama, which is the subject of our study and is the rewriting of Dede Korkut Stories, contains many elements of Turkish mythology. For this reason, Oghuzlama will help new generations to acquire Turkish national values, develop their emotional and social intelligence, look at events, people, nature and objects from different perspectives, think creatively, develop their imaginations and develop the society they live in. It is thought that it will be effective in introducing the mythological heroes of the Turkish nation as an alternative to the mythological heroes introduced by Western cinema.

PDF

___

Abdulla, K. (2015). Gizli Dede Korkut. Ötüken Yayınevi.
Akman, N.H. (2013). Tarihî romanlarda Türk mitolojisi (1908-1960) [Yayımlanmamış doktora tezi] Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
Akyüz, Ç. (2017). Dağ, su ve mağara kültleri bağlamında Ankara Hüseyin Gazi Türbesi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 0/81, 151-171.
Aliyev, K. (2018). Açık kitap: Dede Korkut. Ötüken Yayınevi.
Alizade, R. (2013). Türk mitolojisi ve eğitim. International Journal of Social Science, 6(2), 31-45.
Arslan, M., & Köktürk, M. (1997). Boğaç Han hikâyesinde davranış analizi. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 2(2), 247-255.
Artun, E. (2007). Türklerde İslamiyet öncesi inanç sistemleri-öğretiler-dinler. http://turkoloji. cu. edu. tr/HALKBILIM/erman_artun_inanc_sistemleri. pdf.
Bayat, F. (2007). Mitolojiye giriş. Ötüken Yayınevi.
Bayat, F. (2009). Mitolojik zıtlık paradigmasında baba-oğul mücadelesi. Journal Of International SocialResearch, 1(6), 63-70.
Bayat, F. (2016). Dede Korkut Oğuznameleri.Ötüken Yayınevi.
Ceylan, Ö. &- Koç, A. (2011). Türk edebiyatının mitolojik kaynakları. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Eliade, M. (2016). Mitlerin özellikleri. (S. Rıfat, Çev.) Alfa Mitoloji.
Erbek, İ. (2021). Cumhuriyet Dönemi'nde destan öğretimi, Oğuznameler ve Hasan Basri Gocul'unOğuzlama'sı. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ercilasun, A. B. (1988). Oğuz Kağan Destanı üzerine bazı düşünceler. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 34(1986), 13-16.
Ergun, M. (1998). Türk ağaç kültü inancının Dede Korkut Hikâyeleri’ndeki yansımaları. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, 46(1998/1), 71-80.
Eskimen, A.D. (2019). Halk edebiyatı ve eğitim.Türk halk edebiyatı. Nobel Yayınevi.
Eyüboğlu, İ.Z. (1987). Anadolu inançları- Anadolu mitolojisi -inanç söylence bağlantısı-. Geçit Kitabevi.
Ezer Yeşilova, N. (2019). Türk mitolojisinde yer alan hayvan figürlerinin simge ve sembol bağlamında değerlendirilmesi .[Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Gocul, B. (2009). Oğuzlama. Bayrak Yayınları.
Güleç, Ç. (2018). Coğrafya eğitiminde mitolojinin kullanılması. JRES, 5(1), 162- 179.
Güney, E. C. (1967). Folklor ve eğitim, Millî Eğitim Basımevi.
Kafesoğlu, İ. (1997). Türk millî kültürü. Ötüken Yayınevi.
Kalafat, Y. (2010). Doğu Anadolu’da eski Türk inançlarının izleri. Berikan Yayınevi.
Kaya, D.(2015). Dede Korkut destanları ve halk hikâyelerinde Oğuz uykusu. III. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi Dede Korkut ve Türk Dünyası Sempozyumu, Sunulmuş Bildiri, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Çeşme- İzmir.
Kiyak, A. (2010). İslâmiyet’ten önce Türklerde güneş ve ay ile ilgili inanışlar. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (06), 133-143.
Köksel, B. (2012). Dede Korkut Kitabı'nda dinî-mitolojik yardımcı kahraman motifi. TSA, 16(1), 73-88.
MEB (2018). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi (9,10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. Millî Eğitim Basımevi.
Necatigil, B. (1995). Mitologya. YKY.
Necatigil, B. (2003). 100 soruda mitologya. Gerçek Yayınevi.
Ocak, A. Y. (1983). Alevi Bektaşî inançlarının İslâm öncesi temelleri. Enderun Yayınevi.
Oymak, İ. (2010). Anadolu’da su kültünün izleri. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 15(1), 35-55.
Ögel, B. (1993). Türk mitolojisi (kaynakları ve açıklamaları ile destanlar), TürkTarih Kurumu Basımevi.
Ökse, T. (2006). Eski Önasya’dan günümüze yeni yıl bayramları, bereket ve yağmur yağdırma törenleri, Bilig, 36, 47-68.
Özkantar, M. Ö. (2019). Türk reklamlarında mitolojik esintiler: Vestel ve Casper reklamlarının Yunan mitolojisi bağlamında göstergebilimsel analizi. Global Media Journal TR Edition, 9(18), 228-254.
Özrili, Y.& Ataş, M. (2021). Figürlü Selçuklu seramiklerinin müzelerde Türk mitolojisi öğretiminde kullanım alanları. Unımuseum, 4(1), 10-20.
Özkartal, M /2015). Türk mitolojisi ve sanat eğitimindeki yeri. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 83-98.
Pehlivan, G. (2015). Dede Korkut Kitabı’nda yapı, ideoloji ve yaratım. Ötüken Yayınevi.
Rysbaeva, G. K. (2009). Türk halklarında ay ve güneşe tapma. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (02), 141-144.
Taner, H. (2021). Mitoloji. Yapı Kredi Yayınları.
Taşıran, Ş. (2019). Görsel sanatlar dersinde mitolojik hikâyeler ve bu hikâyelerdeki sembollerinöğrenci çalışmalarına etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Türkmen, F., & Türker, F. (2014). Geleneklerde ve inançlarda demir. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi/Journal of Turkish World Studies, XIV/1 (Yaz 2014), 1-8.
Türkyılmaz, A. (2013). Anadolu öncesi Türklerde su kültü ve günümüzdeki yansımaları. Bilim ve Kültür - Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi (4). 83-100.
Yılar, Ö. (2015). Halk bilimi ve eğitim. Pegem Yayınları.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
Yıldız, N.A. (2015). Türk dünyası destancılık ve destanlar. Akçağ Yayınevi.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ