Günümüz Sanat Eserlerinde Apollon ve Dionysos Karşıtlığı: Sanatsal Organizasyon İlkeleri Temelinde Okumalar

Apollon ve Dionysos birçok alanda sebep-sonuç ilişkileri kurulabilecek altyapı sağlayan, birbirine karşıt iki kült tanrı figürüdür. Apollon ışık tanrısı olarak sakinlik, düzen ve denge gibi kavramları karşılarken Dionysos, üzüm ve şarap tanrısı olması nedeniyle sarhoşluk, esriklik, coşku ve kaos kavramları ile ilişkilendirilir. Bu düalist yapı sosyoloji, tarih ve psikoloji gibi alanlarda karşımıza çıktığı gibi, sanat alanında da eser okumalarında ve eserlerin plastik yapılarında bulunan iki karşıt düşüncedir. Karşıtlık temelde iki ana karakterin farklılığını ve insan psikolojisini açıklamaya yönelik bir yapı sunmaktadır. Bu bağlamda insanın özünde var olan ikili yapıya da dikkat çekmektedir. Bu araştırmada Apollon ve Dionysos karşıtlığının, organizasyon ilkeleri çerçevesinde sanatsal niteliklere yansımalarını ortaya koyabilmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda sanat eserleri, armoni, varyasyon, denge, oran, baskınlık ve hareket ilkeleri üzerinden açıklanarak, Apollon ve Dionysos karşıtlığına sanat eserleriyle açıklık kazandırılmaya çalışılmıştır. Eserler; yakınlık, farklılık ve karşıtlık ilkeleri de esas alınarak incelenmiştir. Rönesans’tan günümüz sanatına kadar gelen her dönemde, dualist yapılara örnek verilebilmektedir. Rönesans ve Barok dönemlerinin sanat anlayışı ve beğenisi ile çağdaş sanat eserlerinin plastik yapıları ve eserlerin yapımında kullanılan malzemeleri Apollon ve Dionysos karşıtlığında da bulunan zıtlık ve karşıtlık ilkeleriyle açıklamak mümkündür. Günümüzde farklı coğrafyalardan ve kültürlerden sanatçıların eserlerinde bulunan Apollonik ve Dionizik ögeler, karşıtlığın sürekliliğinin de bir göstergesi sayılabilir.

The Duality of Apollo and Dionysus in Contemporary Arts: Readings based on Artistic Organization Principles

Apollo and Dionysus are two opposing cult god figures that provide the infrastructure to establish cause-effect relationships in many areas. While Apollo fulfills the concepts such as calmness, order and balance as the god of light, Dionysus is associated with the concepts of drunkenness, ecstasy and chaos, as he is the god of grapes and wine. This dualist structure is seen in fields such as sociology, history and psychology, also in the arts, they are two opposing ideas found in readings and plastic structures of works. In this research, it is aimed to reveal the duality of Apollo and Dionysus, and its reflections on artistic qualities within the framework of organizational principles, in an objective way. For this purpose, the works of art were explained through the principles of harmony, variation, balance, proportion, dominance and movement, and the duality of Apollo and Dionysus was tried to be clarified with works of art. Works; the principles of proximity, difference and opposition were also examined. It is possible to show examples of dualist structures in every period from the Renaissance to today's art. It is possible to explain the understanding and taste of art of the Renaissance and Baroque periods, and the plastic structures of contemporary works of art and the materials used in the construction of the works, with the principles of opposition and difference, like Apollo and Dionysus.

PDF

___

Akmaz, G. (2014). Şiva ve Dionysos: Hint ve Yunan mitolojilerinde doğa ile kültür bütünlüğü [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Baudrillard, J. (2020). Simülakrlar ve simülasyon. (13. baskı Çev: Oğuz Adanır). Doğu Batı Yayınları.
Düz, N. (2011). Apollonik ve Dionysostik öğeler bağlamında sanatta değer kavramı. Art-e Sanat Dergisi, 4(8), 1-15. https://dergipark.org.tr/en/pub/sduarte/issue/20727/221474
Eco, U. (2016). Güzelliğin tarihi (7. baskı). Doğan Egmont Yayıncılık.
Hauser, A. (2021) Sanatın toplumsal tarihi-I: Tarih öncesi çağlardan ortaçağ’a. (Çev: Duygu Şahin). Kırmızı Yayınları.
Homeros. (2019). İlyada. (12. baskı Çev: Azra Erhat ve A. Kadir). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Erhat, A. (2021). Mitoloji sözlüğü (28. baskı). Remzi Kitabevi.
Fineberg, J. (2014). 1940’tan günümüze sanat: Varlık stratejileri. (7. Böl.) (3. baskıdan Çev: Göral Erinç Yılmaz). Karakalem Yayınevi.
Gombrich, E. H. (2016). Sanatın öyküsü (Cep boy 1. baskıdan Çev: E. Erduran ve Ö. Erduran). Remzi Kitabevi.
Krausse, A. C. (2005). Rönesanstan günümüze resim sanatının öyküsü. Literatür Yayıncılık
Küçükalp, K. (2011). Nietzsche felsefesinde Apollon-Dionysos ya da varlık-oluş karşıtlığı. Felsefe Dünyası, 53(1). 41-52.
Küçükalp, K (2017). Nietzsche ve Postmodernizm (2. baskı). Kibele Yayınları.
Nietzsche, F. (2019). Tragedya’nın doğuşu (10. baskı. Çev: M. Tüzel). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Ocvirk, O. G., Stinson, R. E., Wigg, R. P., Bone, O. R. & Cayton, D. L. (2018). Sanatın temelleri: Teori ve uygulama. [Art fundamentals: Theory and practise]. (12. baskı Çev: Nur Balkır Kuru). Karakalem Yayınevi.
Sevil, T. (2008). Rönesans ve Barok resim sanatında insan anatomisinin üsluplara göre yorumlanması [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Şeref, C. (2019). Nietzsche: Apolloncu Dionysos ile karşılaşınca. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 271-292. https://doi.org/10.20493/birtop.596385.
Tunalı, İ. (2014). Sanat ontolojisi. İnkılap Kitabevi.
Vasari, G. (2016). Sanatçıların hayat hikayeleri. (Orijinali 1568) (2. baskı Çev: Elif Gökteke). Sel Yayıncılık.
Wölfflin, H. (2020). Sanat tarihinin temel kavramları. Hayalperest Yayınevi.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ