Fantastik Çocuk Yazınında Türk Mitolojisinin Bulunma Durumu: Yeşim Taşı Efsanesi Örneği

Çocukların hayata bakış açısı yetişkinlerden farklıdır. Onların dünyasında katı gerçekler yoktur. Onların dünyasında sınırsız bir düş gücü vardır, düş ve gerçek iç içedir. Bu yönlerinin köreltilmemesi açısından fantastik çocuk yazını büyük önem taşımaktadır. Devlerin, perilerin, örümcek adamın, Süpermen’in çocukların ilgisini çektiği inkâr edilemez bir gerçektir. Gerçek ve gerçek dışılığın beraber yer aldığı çocuk dünyası, fantastik yazınla da ciddi bir bağ kurmaktadır. Çünkü fantastik yazın, temellerini gerçek üstü unsurlardan alır. Fantastik yazının temelinde, çocuğun düş gücüne katkı sağlamak ve karşılaşılan olumsuz durumların aşılabileceğini göstermek vardır. Bu çalışma “günümüz fantastik çocuk yazınında Türk mitolojisinin bulunma durumu nedir?” sorusu üzerine kurulmuştur. Araştırmada fantastik çocuk yazınında Türk mitolojisinin bulunma durumunu tespit etmek amaçlanmıştır. Fantastik çocuk yazını geniş bir alanı kapsadığı için konu sınırlandırılmış ve güncel eserler üzerine çalışılmıştır. 2020 yılında çıkarılan fantastik kitapların hemen hepsi incelenmiş ve içlerinden Türk mitolojisini en iyi yansıttığını düşündüğümüz yine 2020 yılında Ömer Ünal tarafından kaleme alınan Yeşim Taşı Efsanesi Karanlık Dünyaya Yolculuk kitabı örnek eser olarak seçilmiştir. Söz konusu kitabın içeriği incelendiğinde Türk mitolojisine ait unsurları sadece isim olarak barındırmadığı, fantastik kurgunun Türk mitolojisiyle zenginleştirdiği tespit edilmiştir. Çocukların kendi değerlerini öğrenmeleri, zorluklarla mücadele ederken yabancı kahramanlar yerine kendi kültürlerindeki kahramanlarla bağ kurmaları, milli-manevi değerleri gelişerek büyüyen nesiller yetiştirme açısından büyük önem taşımaktadır.

The Presence Of Turkish Mythology In Fantastic Children’s Literature: Jade Stone Legend Sample

Children’s perspective on life is different from adults. There are no (concrete) facts in their world. There is a limitless imagination in their world, dream and reality are intertwined. Fantastic children's writing is of great importance in terms of not blunting and even supporting these aspects. Because it is an underiable fact that giants, fairies, Spiderman and Superman attract the attention of children. Children’s world, where reality and unreality coexist, establishes a serious connection with fantastic literature, too. Because, fantastic literature takes its root from surreal elements. The basis of fantastic literature is to contribute to the imagination of the child and to show that the negative situation which are encountered can be overcome. This study was also founded on the question that “What is the presence of Turkish mythology in today’s children’s literature? The aim of this research is to determine the presence of Turkish mythology in fantastic children’s literature. Since the fantastic children’s literature includes awide area, the subject, was limited and current works have been studied. Almost all of the fantastic boks published in 2020 were examined. The book, The book, The Legend of Jade Stone, Journey to the Dark World- written by Ömer Ünal in 2020- which we think it reflects the Turkish mythology best was chosen as the sample work. When the content of the book in question was analysed, it was determined that it not only contained the names of the elements belong to Turkish mythology. It is of great importance for children to learn their own values, to establish ties with hereos in their own cultures instead of foreign heroes while struqqling with difficulties, in terms of raising qenerations that grow by developing national and spiritual values.

___

  • Akman, H. (2013). Tarihî romanlarda Türk mitolojisi (1908-1960) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. Aksüt Çobanoğlu, S. (2014). Sadık Yemni’nin romanlarında halk kültürü unsurlarının tespiti ve incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
  • Arslan, E. (2016). Türk romanında mitolojik unsurlar (1923-1960) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Bayat, F. (2006). Oğuz destan dünyası. Ötüken yayınları.
  • Bayat, F. (2007). Mitolojiye giriş. Ötüken yayınları.
  • Bayat, F. (2017). Kadim Türklerin mitolojik hikâyeleri. Ötüken yayınları.
  • Boratav, P. N. (2012). Türk mitolojisi. BilgeSu yayınları.
  • Çoruhlu, Y. (2002). Türk mitolojisinin ana hatları. Kabalcı yayınları.
  • Ekici, M. (2020). Dede Korkut kitabı Türkistan / Türkmen Sahra nüshası soylamalar ve 13. boySalur Kazan’ın yedi başlı ejderhayı öldürmesi. Ötüken yayınları.
  • Hatipoğlu, T. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında fantastik öge içeren metinlerin varlığı ve işleniş şekli [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • İnan, A. (1986). Tarihte ve bugün Şamanizm. Türk Tarih Kurumu yayınları.
  • İnneci Bozkaplan, D. (2010). 1990-2008 arası çocuk edebiyatımızda fantastik ve bilim-kurgu romanlar üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Karakurt, D. (2012). Türk mitoloji ansiklopedisi açıklamalı-resimli Türk söylence sözlüğü. E-kitap.
  • Kavalcı, T. (2019). Türk fantastik edebiyatında karakter kurgulamaları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Kavan, N. & Akın, E. (2020). Zaman Bisikleti fantastik çocuk roman serisinin kültürel çözümlemesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(11), 49-57.
  • Ögel, B. (2020). Türk mitolojisi I. cilt. Altınordu yayınları.
  • Özcan, H. (2008). Halk edebiyatı metinlerinin çocuk edebiyatına kaynak olması ve örneklem olarak Dede Korkut hikâyeleri. Turkish Studies, 3(2), 582-603.
  • Özenç Kasımoğlu, M. (2020). J.R.R. Tolkıen’in orta dünya mitolojisi kapsamında Yüzüklerin Efendisi adlı eserinin Türkçe çevirisine metinlerarası odaklı bir bakış [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Roux, J. P. (2017). Eski Türk mitolojisi. (M. Y. Sağlam, Çev.) BilgeSu yayınları.
  • Sarı Burnazoğlu, C. (2019). Buket Uzuner’in Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları (Su-ToprakHava) serisinde Türk mitolojisi unsurları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Sarpkaya, S. (2014). Türkiye sahası masal ve efsanelerinde demonolojik varlıklar [Yayımlanmış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Sever, S. (2000). Mo’nun gizemi’nin yazınsal ve eğitsel özellikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 33(1), 29-39.
  • Seyidoğlu, B. (2017). Mitoloji üzerine araştırmalar metinler ve tahliller. Dergâh yayınları.
  • Sümer, N. (2017). Mitolojik ve dinsel bir sembol olarak ayna. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 1367-1375.
  • Tavkul, U. (2007). Kafkas Nart destanlarında at motifi. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 4(3), 196-205.
  • Uraz, M. (1994). Türk mitolojisi. Düşünen Adam yayınları.
  • Ünal, Ö. (2020). Yeşim taşı efsanesi-karanlık dünyaya yolculuk. Karakum yayınları