ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRENİLMİŞ GÜÇLÜLÜK DÜZEYLERİ VE BEN DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin öğrenilmiş güçlülük düzeyleri ve ben durumları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Pek çok gelişim görevinin yerine getirildiği üniversite döneminde öğrencilerin karşılaştıkları stres durumuyla başa çıkmada benlik özellikleri doğrultusunda çeşitli stratejiler uyguladıkları görülmektedir. Öğrenilmiş güçlülük olarak ifade edilen bu stratejilerde çeşitli öz yönergeler ve bilişlerden faydalanma, problem çözme stratejilerini kullanma gibi etkinlikler yer alır. Böylelikle bireyler hemen doyumu erteleme ve içsel olayları düzenleme gibi becerilerini de kazanmaktadırlar. Öğrencilerin akademik ve kişisel sosyal gelişiminde etkili olan etmenlerden birisi olarak değerlendirilebilecek öğrenilmiş güçlülük ve ben durumları arasındaki ilişkinin incelenmesi çalışmanın önemini vurgulamaktadır. Araştırmaya Atatürk üniversitesi ve Uludağ üniversitesinde 1. ve 4. sınıfta öğrenim gören 257 erkek, 239 kadın toplam 496 öğrenci katılmıştır. Betimsel tarama desenindeki araştırmada veriler Rosenbaum Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği, Giessen Testi-Ben Formu ve araştırmacı tarafından oluşturulan kişisel bilgi formundan elde edilmiştir. Verilerin analizinde aşamalı regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ben durumları ile öğrenilmiş güçlülük arasında düşük ile orta düzeyde ilişkilerin olduğu söylenebilir. Olumlu sosyal eşduyum ve konrollü olmanın öğrenilmiş güçlülüğü açıklamaya pozitif yönde katkı sağladığı, kapalı olmanın ise negatif yönde katkı sağladığı görülmektedir. Bu doğrultuda bireylerin alt test 1 ve alt test 3 puanlarının artmasıyla öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin de arttığı, alt test 5 puanlarının artmasıyla ise öğrenilmiş güçlülük düzeylerinin azaldığı görülmüştür.

RELATIONSHIPS BETWEEN THE LEVELS OF LEARNED RESOURCEFULNESS AND EGO STATES OF UNIVERSITY STUDENTS

This research aims to examine the relationship between the level of learned resourcefulness ego state of the university students. During the university period, when many developmental tasks were undertaken it seemed that the students practiced several strategies to cope with the stresses they experienced. These strategies denoted as learned resourcefulness include activities such as utilizing various self- instructions and cognition, and using problem-solving strategies. Thus, individuals immediately acquires the skills such as postponing satisfaction and organizing intrinsic events. It emphasizes the importance of studying the relationship between learned resourcefulness and ego state as that can be assessed as one of the factors influencing students' academic and personal social development. A total of 496 university students in their first and fourth year (257 males and 239 females) attending Ataturk University and Uludag University participated in the research. In the research conducted with descriptive study design, the Rosenbaum Learned Resourcefulness Scale, the Giessen Test- Self Form, and the personal information form developed by the investigator was used to collect data. In the data analysis, stepwise regression analysis was used. When we look at the findings of the research, it can be said that there are low to moderate relations between the independent variables and learned resourcefulness as the dependent variable. Positive social response and control have contributed positively to explain learned resourcefulness, and being reserved shows that it contributes negatively. Accordingly, it has been seen that the learned resourcefulness level of individuals increased with the increase of sub-test 1 and sub-test 3 scores, and that the learned resourcefulness level decreased with the increase of sub-test 5 scores.

PDF

___

Akgün, S. (2004). The Effects of Situation and Learned Resourcefulness On Coping Responses. Social Behavior and Personality, 32(5), 441-448.
Akgün, S. ve Ciarrochi, J. (2003). Learned Resourcefulness Moderates the Relationship Between Academic Stress and Academic Performance. Educational Psychology 23(3), 287-294.
Altunay, A. ve Öz. F. (2006). Hemşirelik Yüksekokulu Öğrencilerinin Benlik Kavramı. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 46-59.
Argun, Y. (2005). Anne Baba ve Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlülüğü ile Okulöncesi Çocukların Davranışsal-Duygusal Güçlülüğü ve Kendilik Algısı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Asena, M. (1998). Üniversite Öğrencilerinin Kendilerini Algılamaları ile Annelerinin Üniversite Öğrencisi Olan Çocuklarını Algılamaları. Yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Balcı, A. (2001). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem.
Baltaş, Z. ve Baltaş, A. (2012). Stres ve Başa Çıkma Yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Brahler, E. (1989). The Giessen-Test. Psychoterapia, 3(70), 21-31.
Burns, R. B. ve Dobson, C. B. (1984). The Self-Concept. Introductory Psychology, 473-505.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz,. Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
Byrne, B. M. (1986). Self-Concept/Academic Achievement Relations: An Investigation of Dimensionality, Stability, and Causality. Canadian Journal of Behavioural Science, 18(2), 173-186.
Coşkun, Y. (2009). Ortaöğretim Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyleri ile Aile İçi İlişkileri. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 104-118.
Dağ, İ. (1991). Rosenbaum Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeğinin Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliği ve Geçerliği, Türk Psikiyatri Dergisi, 2(4), 57-61.
Elibüyük Özmen, M. (1996). Okuyan ve Çalışan Gençlerin Benlik Kavramı. Yüksek lisans tezi, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Eriş, Y. ve İkiz, F. E. (2013). Ergenlerin Benlik Saygısı ve Sosyal Kaygı Düzeyleri Arasındaki İlişki ve Kişisel Değişkenlerin Etkileri. Turkish Studies, 8(6), 179-193.
Eroğlu, Y., Akbaba, S., Adıgüzel, O. ve Peker, A. (2014). Learned Resourcefulness and Coping With Stress in Mothers of Children with Disabilities. Eurasian Journal of Educational Research, Issue 55, 243-462.
Erozkan, A. ve Deniz, S. (2012). The Influence of Social Self-Efficacy and Learned Resourcefulness on Loneliness. TOJCE: The Online Journal of Counselling and Education, 1(2), 57-74.
Freud, S. (1993). Davranış Bozuklukları ve Tedavisi. İstanbul: Düşünen Adam Yayınları.
Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (2010). Çocuk ve Ergen Gelişimi, (Yay. Haz. Bekir Onur). Ankara: İmge.
Geçtan, E. (1988). Çağdaş Yaşam ve Normal Dışı Davranışlar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Gerrig, R. J. ve Zimbardo, G. (2012). Psikoloji ve yaşam, (Çev. Gamze Sart), 19. Basım. Ankara: Nobel.
Güloğlu, B. ve Aydın, G. (2007). “İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük ve Otomatik Düşünce Biçimi Arasındaki İlişki”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 157-168.
Hamarta, E. ve Demirtaş, E. (2009). Lise Öğrencilerinin Utangaçlık ve Benlik Saygılarının Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Açısından İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 239-247.
James, W. (2011). The Consciousness of Self. Journal of Cosmology, 14.
Jung, C. G. (1997). Analitik Psikoloji, (Çev. Ender Gürol). İstanbul: Payel.
Karasar, N. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel.
Kennett, D. J. ve Keefer, K. (2006). Impact of Learned Resourcefulness and Theories of Intelligence on Akademic Achievement of University Students: An Integrated Approach. Educational Psychology, 26(3), 441-457.
King, K. A. (1997). Self-Concept and Self-Esteem: A Clarification of Terms. Journal of school Health, 67(2), 68-70.
Kuru, E. ve Baştuğ, G. (2008). Futbolcuların Kişilik Özellikleri ve Bedenlerini Algılama Düzeylerinin İncelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 6(2), 95- 101.
Lazarus, R. (1999). Stress and Emotion: A New Synthesis. London: Free Association Books.
Lazarus, R. ve Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal and Coping. New York: Springer.
Meichenbaum, D. (2010). Cognitive Behaviour Modification. Scandinavian Journal of Behaviour Therapy, 6(4), 185-192.
Öğretir, A. D. (2009). Pozitif Düşünmeye Dayalı Eğitim Programının Annenin Kişilik Özelliğine Etkisi. e-Journal of New World Sciences Academy, Vocational Education, 4(4), 169-180.
Özdoğan, B. (1989). Giessen Testi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(2), 643-654.
Özkan, M. S. ve Yıldız, Z. (2015). Öğrenilmiş Güçlülük: Kavramsal Bir İnceleme. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 25(1), 25-40.
Öztürk, M. O. (1989). Psinanaliz ve Psikoterapi. İstanbul: Evrim.
Polatcı, S. ve Boyraz, E. (2010). Öğretmenlerin Öğrenilmiş Güçlülüklerinin Kaynak ve Sonuçlarına İlişkin Bir Model Önerisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4), 137- 154.
Robotham, D. ve Julian, C. (2006). Stress and Higher Education Student: A Critical Review of The Literatüre. Journal of Further and Higher Education, 30(2), 107-117.
Rogers, T. B., Kuiper, N. A. ve Kirker, W. S. (1977). Self-Reference and the Encoding of Personal Information. Journal of Personality and Social Psychology, 35(9), 677-688.
Ronen, T. ve Rosenbaum, M. (2010). Developing Learned Resourcefulness in Adolescents to Help Them Reduce Their Aggressive Behavior: Preliminary Findings. Research on Social Work Practice, 20(4), 410-426.
Rosenbaum, M. (1980). Individual Differences in Self-Control Behaviors, Tolerance and Painful Stimalation. Journal of Abnormal Psychology, 89, 581-590.
Rosenbaum, M. (1983). Learned Resourcefulness as a Behavuoral Repertoire Fort He Self- Refulation of İnternal Events: Issuess and Speculations. Rosenbaum, M., C. M. Franks, Y. ve Jaffe (Eds). Perspectives on Behavior Therapy in the Eighties. Newyork: Springer, 54-73.
Rosenbaum, M. (1988). Learned Resourcefulness, Stress and Self-Regulation. In S. Fisher & J. Reason (Eds.), Handbook of life stress, cognition and health (pp. 483-496). Oxford, England: John Wiley & Sons.
Rosenbaum, M. (1989). Self-Control Under Stress: The Role of Learned Resourcefulness. Advances in Behaviour Research and Therapy, 11(4), 249-258.
Rosenbaum, M. ve Ben-Ari, K. (1985). Learned Helplessness and Learned Resourcefulness: Effects of Noncontingent Success and Failure on Individuals Differing in Self-Control Skills, Journal of Personality and Social Psychology, 48(1), 198-215.
Rosenbaum, M. ve Jaffe, Y. (1983). Learned Helplessness: The Role of Individual Differences in Learned Resourcefulness, Br J Soc Psychol., 22(3), 215-225.
Sarı, T. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Öğrenilmiş Güçlülük Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. VIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Marmara Üniversitesi, İstanbul, ss. 186-187.
Savaşır, I. ve Şahin, N. H. (1997). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık Kullanılan Ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Seligman, M. E. P. ve Maier, S. F. (1967). Failure to Escape Traumatic Shock. Journal of Experimental Psychology, 74(1), 1-9
Siva, A. (1991). İnfertilite’de Stresle Başetme, Öğrenilmiş Güçlülük ve Depresyonun İncelenmesi, Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nörolojik ve Psikiyatrik Bilimler Enstitüsü.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (1996). Using Multivariate Statistics (3red ed.). New York: Harper Collins College Publislers.
Turkel, Y. D. ve Tezer, E. (2008). Parenting Styles and Learned Resourcefulness of Turkish Adolescents. Adolescence, 43(169), 143. PMID: 18447086.
Tutar, H. (2007). Örgütsel Eylemsizliği Açıklama Aracı Olarak Öğrenilmiş Çaresizlik. “İş, Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 9(4), 142-161.
Türkmen, F. (1989). Üniversite Öğrencilerinin Benlik Kavramı, Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Yanbastı, G. (1990). Kişilik Kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
Yavuzer, H. (2003). Ana-Baba ve Çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Yürür, S. ve Keser, A. (2010). Öğrenilmiş Güçlülük: Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama. Çalışma İlişkileri Dergisi, 1(1), 59-70.