Bilal SÖYLEMEZ, CEMİL ORUÇ

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN AHLAKİ YARGI DÜZEYLERİNİN DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Bu çalışmada lisans eğitimine devam eden birinci ve dördüncü sınıf öğrencilerinin ahlaki yargı düzeyleri incelenmiştir. Çalışmanın örneklemini 2016-2017 eğitim-öğretim yılında Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesindeki altı lisans bölümüne devam eden 332 birinci ve dördüncü sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada bağımsız değişkenleri elde etmek için araştırmacı tarafından geliştirilen Demografik Bilgiler Formu; ahlaki yargı yeteneğini ölçmek için ise Lind (1985; 2008) tarafından geliştirilen, Çiftçi (2001a; 2001b) tarafından da geçerlik güvenirlik çalışması yapılarak Türkçe’ye uyarlanan Ahlaki Yargı Testi (MUT-Tr Ahlaki Yargı Testi) kullanılmıştır. Toplanan veriler SPSS paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Verilerin normal dağılım göstermediği tespit edilmiş ve bu sebeple non-parametrik testler kullanılmıştır. Verilerin ikili grup karşılaştırmalarında Mann-Whitney U testi, üç ve daha fazla gruplu karşılaştırmalarda ise Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda, öğrencilerin ahlaki yargı düzeylerinin demografik değişkenlere göre anlamlı düzeyde değişmediği (p> .05) görülmüştür. Öğretmen adaylarının ahlaki yargı puanlarının ise bölüm/anabilim dallarına göre farkın test edilmesine ilişkin bulunan değer ise anlamlıdır (p< .05). İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü öğrencilerinin sahip oldukları toplam ahlaki yargı puanlarının diğer bölümlere göre daha yüksek olduğu sonucuna varılmıştır. Bundan sonra yapılacak çalışmalarda, lisans eğitimi süresince etik yada ahlak içerikli derslerin alınıp alınmadığının bir değişken olarak ele alınması ve farklı fakültere devam eden öğrencilerin de örnekleme dahil edilmesi önerilmiştir.

EXAMINATION OF UNIVERSITY STUDENT’S MORAL JUDGMENT LEVELS ACCORDING TO THE DEMOGRAPHIC VARIABLES

In this study, the moral judgment levels of first and fourth year students attending undergraduate education were examined. The sample of the study constitutes 332 first and fourth year students who continue to the six undergraduate departments of Mus Alparslan University Faculty of Education during the 2016-2017 academic years. In the study, it was used Demographic Information Form developed by the researcher to obtain independent variables, MUT-Tr Moral Judgment Test which was developed by Lind (1985; 2008) and adapted to Turkish by Çiftçi (2001a, 2001b) to measure moral judgment ability. The collected data were analyzed by SPSS program. It was determined that the data did not show normal distribution and for this reason, non-parametric tests were used. The Mann-Whitney U test was used for the comparison of the data of the two groups, and the Kruskal-Wallis H test was used for the three and more group comparisons. Consequently, moral Judgment of the students doesn’t change meaningfully according to the demographic variables (p> .05). The value of the teacher candidates regarding the test of the moral judgment scores according to the department is meaningful (p

PDF

___

Akkoyun, F. (1987). Empatik eğilim ve ahlaki yargı. Psikoloji Dergisi, 21(6), 91-98.
Allport, G. W. (2004). Birey ve dini (B. Sambur, Çev.) Ankara: Elis Yayınları.
Arı, R. (2010). Eğitim psikolojisi/gelişim ve öğrenme. Ankara: Nobel yayıncılık.
Bee, H. ve Boyd, D. (2009). Çocuk gelişim psikolojisi (O. Gündüz, Çev.) İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Berryman, J.C., Smythe, P.K., Taylor, A., Lamont, A.L. ve Joiner, R. (2002). Developmental psychology and you. Malden: BPS Blackwell Book.
Biggs, D., Schomberg, S., ve Brown, J. (1977). Moral judgement development of freshmen and their precollage experiences. Research in Higher Education, 7(4), 329-339.
Bore, M., Munro, Kerridge, D. ve Povis, D. (2005). Selection of medical students according to their moral orientation. Medical Education, 39(3), 266-275.
Brandon, D., Kerler, W., Killough, L. ve Mueller, J. (2007). The joint influence of client attributes and cognitive moral development on students’ ethical judgments. Journal of Accounting Education, 25, 59-73.
Büyüköztürk, Ş., Çokluk Ö. ve Köklü, N. (2016). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Casterlé, D., Janssen, P. ve Grypdonck, M. (1996). The Relationship between education and ethical behavior of nursing students. Western Journal of Nursing Research, 18(3), 330-351.
Clouse, B. (2000). Ergenlerde ahlâk gelişimi ve cinsellik. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (T. Gündüz, Çev.) 9(9), 715-753.
Coşkun, Y. ve Yıldırım, A. (2009). Üniversite öğrencilerinin değer düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, V1(I), 311-328.
Çelen, N. (2000). Kohlberg’in ahlak gelişimi kuramı üzerine görüşler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 95-100.
Çırak-Karakavak, G. (2006). Üniversite öğrencilerinin ahlaki yargı yetenekleri ve ahlaki yargı yetenekleri ile kendini gerçekleştirme düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana). http://library.cu.edu.tr/tezler/5859.pdf adresinden edinilmiştir.
Çiftçi, N. (2001a). Ahlaki Yargı Testi MUT’un teorisi ve Türkçe versiyonunun geçerliği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, I(2), 295-321.
Çiftçi, N. (2001b). Almanya ve Türkiye’deki Türk lise öğrencilerinin ahlaki yargı yeteneklerinin karşılaştırılması (Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Soyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul).
Çiftçi, N. (2014). Ahlak gelişimi. A. Kaya (ed.), Eğitim psikolojisi içinde, (s. 149-191). Ankara: Pegem yayıncılık.
Çinemre, S. (2013). Bir ahlak eğitimcisi olarak Kohlberg. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 143-164.
Çitemel, N. (2010). Lisansüstü öğrencilerinin ahlaki yargı yetenekleri ile psikolojik belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
Damon, W. (1999). The Moral development of children. Scientific American, 281(9), 72-78.
Dell, P. ve Jurkovic, G. (1978). Moral sructure and moral content: their relationship to personality. Journal of Youth and Adolescence, 7(1), 63-72.
Durmuş, B., Yurtkoru, E.S. ve Çinko, M. (2016). Sosyal bilimlerde Spss’le veri analizi. İstanbul: Beta.
Ekşi, H. (2006). Bilişsel ahlak gelişim kuramı: Kohlberg ve sonrası. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (I), 29-38.
Gilligan, C. (1993). In a different voice: Psychological theory and women's development. Cambridge: Harvard University Press.
Gump, L.S., Baker, R. ve Roll S. (2000). Cultural and gender differences in moral judgements: A study of Mexican Americans and Anglo-American. Hispanic Journal of Behavioural Science, 22(1), 78-93.
Gültekin-Hatunoğlu, A. (2003). Farklı ahlaki gelişim düzeylerinde bulunan üniversite öğrencilerinin kendilerinin ve toplumun ahlak düzeyini değerlendirmeleri ve psikolojik belirti düzeylerinin karşılaştırılması (Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
Gültekin, F. (2008). Psikoloji, rehberlik ve psikolojik danışma, sosyal hizmet öğrencilerinde üniversite eğitiminin ahlaki yargı yeteneğine etkisi (Yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
Güngör, E. (1993). Değerler psikolojsi. Amsterdam: Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yay.
Hood R., Hill, P. ve Spilka, B. (2009). The Psychology of religion. New York: The Guilford Press.
Ilgar, M.Z. (1996). Denetim odağının değer sistemleri ahlaki gelişim düzeyi ve öz-ahlaki değerlendirme üzerindeki etkileri (Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınları.
Karpiak, C. ve Baril, G. (2008). Moral reasoning and concern for the environment. Journal of Environmental Psychology, 28, 203-208.
Kaya, M. (1993). Bazı kişisel değişkenlere göre üniversite öğrencilerinin ahlaki yargıları (Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
Kohlberg, L. (1969). Stage and sequence: The cognitive-developmental approach to socialization. In D.A. Goslin (ed.), Handbook of socialization theory and research (pp. 347-380). Chicago: Rand McNally.
Kohlberg, L. (1980). Stages of moral development as a basis for moral education. In B. Munsey (ed.), Moral development, moral education, and Kohlberg (pp. 15-98). Birmingham, Alabama: Religious Education Press.
Lind, G. (1985). The Theory of moral-cognitive judgment: A socio-psychological assessment. In G. Lind vd. (ed.), The philosophy and psychology of moral judgment and education (pp. 21-53). Chicago: Precedent.
Lind, G. (2008). The Meaning and measurment of moral judgement competence: A dual-aspect model. In Measurement of Moral Competence. In D. Fasko ve W. Willis (ed.), Contemporary philosophical and psycho-logical perspectives on moral development and education (pp. 185-220). Creskill: Hampton Press.
Oruç, C. (2010). Okul öncesi dönem çocuğunda ahlaki değerler eğitimi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi-Teori ve Uygulama, 1(1), 37-60.
Paloutzian, R. (1996). Invitation to the psychology of religion. London: Allyn and Bacon.
Piaget, J. (1965). The Moral judgment of the child (M. Gabain, Çev.) USA: The Free Press.
Santrock, J. W. (2009). Life-span development. Boston: McGraw-Hill.
Slavin, R. E. (2006). Educational psychology: Theory and practice. Boston: Pearson.
Şafak, Z. (2008). İlköğretim okullarında çalışan öğretmenler ve yöneticilerin bilişsel ahlaki yeteneklerinin çok boyutlu olarak incelenmesi (İstanbul Anadolu Yakası Örneği) (Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
Taylı, A. (2013). Ahlak gelişimi. Ş. Işık Terzi (ed.), Eğitim psikolojisi içinde (s. 190-230). Ankara: Pegem Yayıncılık.
Yeung, K. W. A. Wing, K. ve Yeung, A. (1998). Kohlberg and ethical universalism (Doctoral dissertation, The Unıversıty of British Columbia, Canada). https://open.library.ubc.ca/cIRcle/collections/ubctheses/831/ items/1.0088492 adresinden edinilmiştir.
Yıldız, A. (2016). Ernest Harms ve Ronald Goldman'ın dini gelişim kuramları bağlamında dini içerikli çocuk kitapları, (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara). https://tez.yok.gov.tr/Ulusal TezMerkezi adresinden edinilmiştir.
Yavuzer, Y., Demir, Z. ve Çalışkan, M. (2006). Eğitim psikolojisi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Zeidler, D.N. ve Keefer, M. (2006). The role of moral reasoning and the status of socioscientific issues. In D.N. Zeidler (ed.), The role of moral reasoning on socioscientific issues and discourse in science education (pp. 7-38). London: Kluver Academic Publishers.
Zelazo, P.D., Helwig, C. C. ve Lau, A. (1996). Intention, act, and outcome in behavioral prediction and moral judgment. Child Development, 67(5), 2478-2492