TÜRKİYE’DEKİ BAZI TIP FAKÜLTELERİNİN ETİK EĞİTİMİ MÜFREDATININ İNCELENMESİ

AMAÇ: Tıp etiği eğitimi "hekimin hastaları, meslektaşları ve toplum ile olan ilişkilerinde değerlerin rolünü inceleyen, bunların meslek kimliği içerisinde yerini ve işlevini vurgulayan bir eğitim süreci" olarak ifade edilmektedir. Bu eğitim içerisinde, Dünya Tıp Birliği tarafından da ifade edildiği gibi, tıp etiği ve insan hakları ile ilgili konular zorunlu ders olarak yer almalıdır. Bu çalışmada, örnek alınan bazı tıp fakültelerindeki, tıp etiği eğitimleri karşılaştırılmış ve geliştirilmesi gereken konularda önerilerde bulunulmuştur. YÖNTEM: Çalışmada, Türkiye'de lisans düzeyinde tıp etiği eğitimi veren üniversitelerden dokuz tanesi örnek alınarak, internet üzerinden ders programlarına erişilmiştir. Çalışma, 01 Aralık 2013 ile 30 Aralık 2013 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın başlangıcında tıp fakültelerinde Tıp Etiği ve Tıp Tarihi Ana Bilim Dalları tarafından lisans seviyesinde verilen tıp etiği eğitimi ve tıp tarihi dersleri tespit edilmiş ve bu dersler tek tek alt alta yazılmıştır. Dokuz üniversitede toplam 398 farklı isimde ders tespiti yapılmıştır. Bu derslerden tıp tarihini ilgilendiren dersler ayrılmıştır. Kalan derslerden içerik olarak aynı oldukları değerlendirilenler bir isim altında toplanmış ve tıp etiği ders çeşidi sayısı 75'e indirilmiştir. BULGULAR: Çalışmada; gruplandırdığımız 75 dersten ikisinin (%2,6'sı) araştırmaya katılan üniversitelerin tamamı (%100) tarafından verildiği görülmüştür. Her ne kadar tıp etiği ile ilgili derslerin benzer olduğu belirtiliyor olsa da örnek aldığımız üniversitelerin ders müfredatları üzerinde yaptığımız inceleme, ülkemizde tıp etiği eğitimi müfredatı ile ilgili bir konsensüsün sağlanamamış olduğunu ortaya koymaktadır. SONUÇ: Bu nedenle etik eğitimi konusunda ilerleme kaydedilebilmesi için; eğitim sürecinin iyileştirilmesine ve işlevsel kılınmasına yönelik çalışmalarda eğitimin belirli bir standartta olması, etikle ilgili temel konuların uygun şekilde derslere dahil edilmesi ve her üniversitenin ortak olarak uygulayacağı bir etik eğitimi programının geliştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

INVESTIGATION OF SOME ETHICAL EDUCATION CURRICULUM OF MEDICINE IN TURKEY

OBJECTIVE: Medical ethics education is expressed as "an educational process examining the role of the values in the relationships of the physician and patients, colleagues and society and emphasizes the function and place of these relations in terms of professional identity. In this education as expressed by the World Medical Association, issues related to the medical ethics and human rights should be included as a compulsory subject. In this study, the medical ethics education was compared with the exemplary medical schools and recommendations was made on issues that should be developed. METHODS: In this study, nine universities providing medical ethics education at undergraduate level in Turkey have been taken as example and their courses were reached by internet Access. The Study was performed between 1 December 2013 and 30 December 2013. At baseline, the courses of medical ethics education and the history of medicine given at the undergraduate level by the medical ethics and history of medicine departments of the medicine faculties have been identified and these courses were written one under the other on an individual basis. At nine universities, total of 398 courses in different names was identified and the courses related to the history of medicine were excluded. The remaining courses, considered the same in terms of content, were grouped under one name and the number of the medical ethics courses have been reduced to 75. RESULTS: It was observed that the two of the 75 grouped courses (2,6%) were given by all (100%) of the participating universities. Although the courses on the ethics of medicine is said to be similar, our study related to the medical ethics education curriculum of the exemplary universities reveals that a consensus could not be achieved on said curriculum in our country. CONCLUSION: Consequently, it was concluded that the education should have a certain standard aiming improvement and functionality and fundamental issues of ethics should be included in the courses and the ethics education program should be implemented by all universities in order to progress in the ethics training

PDF

___

ALTAN, S., RAHMAN, S., ÇAM, S. (2013). Tıp Fakültesi Klinik Öncesi Eğitim Almakta Olan Öğrencilerin Tıp Etiği Konusundaki Bilgi Düzeyleri. Fırat Tıp Dergisi, 18(2), 109-116.
ARDA, B. (2003). Tıp Etiği Eğitimi. Erdemir, A.D., Öncel, Ö., Aksoy, Ş. (Eds.), Çağdaş Tıp Etiği içinde (s.17-25). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevi.
AYDIN, İ. (Erişim Tarihi: 23.07.2015). Etik kültürün geliştirilmesinde eğitimin rolü. http://www.mta.gov.tr/v2.0/kurumsal_yapi/EtikKomisyonu/etik-liderlik/15.pdf
CİVANER, M. (2014). Tıp Etiği Nereye? Türkiye Biyoetik Dergisi, 1(1), 4-12.
ÇOBANOĞLU, N., TUNÇAY, G.Y., AYDOĞDU, İ.B. (2009). Tıp Fakültesi Öğretim Elemanlarının Tıp Etiği Eğitimine Bakışları (Gazi Üniversitesi Özelinde). Türkiye Klinikleri J. Medical Ethics, 17(2), 87-96.
DU BOİS, J.M., BURKEMPER, J. (2002). Ethics Education in U.S. Medical Schools: A Study of Syllabi. Academic Medicin, 77(5), 432-437.
DÜNYA HEKİMLER BİRLİĞİ TIP ETİĞİ ELKİTABI. (2005). Türk Tabipleri Birliği Yayınları (çev.Murat Civaner). Ankara.
ECKLES, R.E., MESLİN, E.M., GAFFNEY, M., HELFT, P.R. (2005). Medical Ethics Education: Where Are We? Where Should We be Going? A Review. Academic Medicine, 80, 1143- 1152.
FARD, N.N., ASGHARİ, F., MİRZAZADEH, A. (2010). Ethical Issues Confronted by Medical Students During Clinical Rotations. Medical Education, 44(7), 723-730.
GERÇEK, H., GÜVEN, M.H., ÖZDAMAR, Ş.O., YANPAR YELKEN, T., KORKMAZ, T. (2011). Yükseköğretim Kurumlarında Etik İlkeler, Sorumluluklar ve Davranış Kuralları. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(2), 80-88. DOI: 10.5961/jhes.2011.013.
GÜNDÜZ, S., YILDIRIM, R., KARAKIRIK, E., CAPPAROVA, R., RAYIMBEKOVA, D. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Video-Telekonferans Ders Uygulamasına Bakışı. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014, p.1041-1052, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6965, ANKARA, TURKEY.
KAVAS, V. (2011). Anlatısallık ve Tıp Etiği Eğitimindeki Yeri. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 64(2), 59-73. DOI: 10.1501/Tıpfak_000000787.
KEMP, K., THOMPSON, J.C., JEFFERSON, T., ONG, B., SHARKEY, C.D., JEFFRİES, J., at.al. (2008). Ethics Training for Military Medical Trainees: The Broooke Army Medical Center Experience. Military Medicine, 173(10), 968-974.
LOUHİALA, P. (2003). Philosophy for medical students-why, what, and how. Journal of Medical Ethics Medical Humanities, 29, 87-88.
MARTİNEZ, S.A. (2002). Currents in Contemporary Ethics. The Journal of Law, Medicine & Ethics, 30(3), 452-454.
MİLES, S.H., LANE, L.W., BİCKEL, J., WALKER, R.M., CASSEL, C.K. (1989). Medical Ethics Education: Coming of Age. Academic Medicine, 64, 705-714.
ŞAHİN, S. (2015). Orta Çağ Avrupa’sının Tıp Merkezi: Salerno Tıp Okulu. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/5 Spring 2015, p.397-416, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7973, ANKARA, TURKEY.
TIMBIL, S., OZAN, S., ŞEMİN, S., MUSAL, B. (2012). Tıp Fakültesine Yeni Başlayan Öğrencilerin Tıbbi Etik Konularına ve Eğitimine İlişkin Değerlendirmeleri. Tıp Eğitimi Dünyası Dergisi, 33, 1-8.
TÜRKMEN, H.Ö. (2009). Medical Ethics Education and the Turkish Experience: Medical Education. Turkiye Klinikleri J Med Sci, 29(1), 246-253.
TÜRKMEN, H.Ö. (2014). Sağlık Bilimlerinde Etik Eğitimi Sempozyumu’nun Ardından. Türkiye Biyoetik Dergisi, 1(1), 2-3.
UZEL, İ. (1994). Tıp etiği Eğitimi. Türkiye Klinikleri Tıbbi Etik Dergisi, 2(3), 121-126.
59. TURKMSIC GENEL KURULU BİLDİRGESİ. (EKİM 2010). Türk Tıp Öğrencileri Uluslararası Birliği (Turkish Medical Students’ International Committee).
V.TIP ETİĞİ SEMPOZYUMU. (2012). “Tıp Fakültelerinde Etik Eğitimi Sonuç Bildirgesi”. TBD Biyoetik Araştırmaları, Ülman, Y.I., Genç, S.V. (Eds.), Biyoetik Derneği Yayını No: XVI, İstanbul.