Türkiye’de Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesi Bağlamında Hazırlanan Envanter Çalışmalarına Genel Bir Bakış

Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütütarafından 2003 yılında ilan edilmiştir. Türkiye SOKÜM Sözleşmesi’ne 2006 yılında dahil olmuştur.SOKÜM Sözleşmesi’nin amacı, içinde bulunduğumuz çağın getirdiği teknolojik gelişmeler nedeniyle hızladeğişen dünya şartları karşısında unutulmaya yüz tutmuş gelenek, görenek ve sözlü anlatımların korunmasınısağlamaktır. Sözleşmeye dahil olan 178 devlet, sözleşmede belirtilen alanlarda saptadıkları kültürel unsurlarıSomut Olmayan Kültürel Miras Listeleri’ne ekleyebilmek için raporlar düzenlemektedir. SOKÜM alanındayapılan çalışmalarda özellikle son yıllarda büyük artış olduğu görülmektedir. Türkiye’de de SOKÜMkonusunda çok sayıda rapor oluşturulmakta ve akademik anlamda çalışmalar yapılmaktadır. Bu makaledeTürkiye’de SOKÜM alanında hazırlanan envanter çalışmalarının başta SOKÜM olmak üzere, Türk halkbilimi, eğitim gibi sosyal ve beşeri disiplinlere katkısını ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada nitelaraştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmış olup Türkiye’de SOKÜM bağlamındahazırlanan 30 envanter çalışmasının içeriğine yer verilmiştir. Devamında SOKÜM bağlamında günümüzekadar hazırlanan bilimsel çalışmalara topluca değinilmiştir. Sonuç olarak da elde edilen bulgular hakkındagenel bir değerlendirme yapılmıştır. Buna göre, Türkiye’de yapılan envanterlerin topluca bir makalede elealınması başta ilgili konuda çalışma yapan araştırmacıların literatür bölümüne, envanterlerdeki zenginkültürel içeriğinin eğitim alanında ders kitapları metinlerine, Türk halk bilimi alanında metin incelemelerineve yeni araştırma soruları, bilimsel proje konuları oluşturulmasına büyük katkılar sağlayacağı sonucunavarılmıştır.

Turkey Intangible Cultural Heritage Convention Work in the Context of a General Overview of Inventory Notes

Intangible Cultural Heritage Convention was announced by United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization in 2003. Turkey has become a part of this convention in 2006. The aim of this convention is to ascertain the protection of the traditions, customs and verbal expressions that have been forgotten in the face of rapidly changing world conditions because of the technological advances introduced by the current age. The 178 states that have accepted the Convention have been preparing reports to include the cultural elements identified in the areas specified in the Convention to the Intangible Cultural Heritage lists. In recent years, studies in this field have accelerated. In Turkey, large numbers of reports and studies in the academic sense are made. This study aims to show the contribution of the intangible cultural heritage field, including in particular the inventory studies prepared in Turkey and Turkish folklore, to social and humanities disciplines, such as education. The study uses document analysis method of qualitative research methods and includes the contents of 30 inventory studies prepared in Turkey. Moreover, the scientific studies prepared in the context of ICH to the present day have been mentioned collectively. As a result, a general evaluation was made about the findings. Accordingly, it has been concluded that an article that holds together all the inventory in Turkey would provide a major contribution to the development of the literature section of the researchers working on related subjects in particular, in course books in the field of education with its rich cultural content, in the field of Turkish folklore in the analysis of texts and new research questions, and the development of scientific project issues.

PDF

___

Arıkan, M., Alin, K., Özkaya, İ., Kop, Y. & Özkaya, Y. (Ed.). (2010). Kars’ın somut olmayan kültürel mirası. Kanyılmaz Matbaacılık.
Arslan, M., Çelepi, M. S., Yılmaz, M. & Sarı, H. (2018). “Yaşayanların kaybolanlara yolculuğu” Denizli’nin somut olmayan kültürel mirası. Boy Yayınları.
Ateş, S. & Oktay, K.(2019). Kastamonu festivalleri. Detay Yayıncılık.
Avcı, M. & Koç, D. E. (2019). Kastamonu’nun manevi iklimi. Detay Yayıncılık.
Aydoğdu, A., Yaşarsoy, E. & Mızrak, M. (2019). Kastamonu yemekleri. Detay Yayıncılık.
Can, M. & Uğurkan, E. (2018). Kartepe somut olmayan kültürel mirası. Kartepe Belediyesi Kültür Yayınları.
Cengiz T.B. (2018). Kıtaları buluşturan tarihsel geçiş hattı üzerinde bir kent: Gebze somut olmayan kültürel mirası. Mavi Ofset.
Cengiz T B. (2018). Gölcük somut olmayan kültürel mirası. Çınar Ofset .
Çağıldak, A. (Ed.). (2015). Somut olmayan kültürel miras. Baksı Kültür Sanat Vakfı Yayınları.
Çek, S., Tırıl, A. & Özdemir, O. (2018). Yaşayan sözlü edebiyat ürünleri Sinop örneği. Pegem Akademi.
Ekici, M. Fedakar P. D., Tutu, S. B., Gültekin, M., Ertural, M. & Yılmaz, B.H. (2011). Somut olmayan kültürel miras: Barana Dursunbey-Balıkesir. Egetan.
Ekici, M. & Fedakar, P. (2014). Gelenek, aktarma, dönüşüm ve kültür endüstrisi bağlamında nazar ve nazar boncuğu. Milli Folklor, 26 (101), 40-50. http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=101&Sayfa=37
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde ekimden hasata, hasattan sofraya yemek ve mutfak kültürü-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde çocuk oyunları ve oyuncakları-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köyleri-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde ninniler, maniler, ağıtlar, türküler, giyim kuşam ve halk oyunları-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde sözlü anlatımlar-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde gelenek ve görenekler-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde geleneksel mimari ve arkeoloji-I. Bursa Kültür A.Ş..
Elbas, A. (Ed.). (2014). Bursa köylerinde halk hekimliği uygulama örnekleri ve inanşları-I. Bursa Kültür A.Ş..
Güllüdağ, N. (2011). Kars ilinin somut olmayan kültürel mirasının haritalandırılması. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Gündoğdu T. (2014). Doğu Karadeniz’de bir zirve Kazıkbeli Yaylası. Neyir Matbaacılık. Koç, A., Timur, B., Yılmaz, B. H. & Demirci, B. (2014). Eskişehir’in somut olmayan kültürel mirası. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
Kodal, T., Çeliker, D., Genç, M. & Tolacı, S. Ş. (2019). Isparta’nın somut olmayan kültürel mirası. Desen Ofset.
Oğuz, Ö. (Ed.). (2008). Türkiye’nin somut olmayayan kültürel mirası. Grafiker Yayınları.
Oğuz, Ö. (2012). Ankara’nın somut olmayayan kültürel mirası. Grafiker Yayınları.
Oğuz, Ö. (2013a). Terim olarak somut olmayan kültürel miras. Millî Folklor, 25 (100), 5-13. http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=100veSayfa=2
Oğuz, Ö. (2013b). Somut olmayan kültürel miras nedir? Geleneksel Yayıncılık.
Oğuz, Ö. (2017). Onuncu yılında somut olmayan kültürel miras listeleri: Görünürlük, değerlilik ve güvenirlik. Milli Folklor, 29 (116), 5-17. http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=116veSayfa=5
Ölçer Özünel, E. (2013). Yeni miras"lar ve uluslararası sözleşmelerde sürdürülebilir kalkınma stratejileri. Milli Folklor, 25 (100), 14-30. http://www.millifolklor.com/PdfViewer.aspx?Sayi=100veSayfa=11
Öncü F. (2013). Yalvaç’ın insan birikimleri. Yalvaç Belediyesi Kültür Yayınları.
Özkan, Ç. (2019). Somut olmayan kültürel miras: yöresel yemeklerimiz Çanakkale-Ayvacık yemekleri. Gazi Kitabevi.
Somut olmayan kültürel miras sözleşmesi. (2003). https://ich.unesco.org/doc/src/00009-TR-PDF.pdf
Tanrısever, C., Pamukçu, H. & Saraç, Ö. (2019). Kastamonu efsaneleri. Detay Yayıncılık.
Yılmaz M. (2015). Türk dünyası somut olmayan kültürel mirasları envanter çalışması. Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı.
Yolcu M. A. (2016). Eskişehir’de yaşayan Kırım Tatarlarının somut olmayan kültürel mirası. Academia Yayınevi.