Jacques Ellul’de Görme ve İşitme İkileşimi (Dikotomi) ve İşitme Eksenli Dilin Belirsizliği
Dil, insana özgü olağanüstü ve en önemli yeteneklerden biridir. İnsanlar arasında iletişimi sağlamasınınyanında dil, bireylerin dünyayı anlamlandırması, kullanıcıları üzerinde bir etki oluşturması ve onlar arasındabir kültürel değer yaratması vb. gibi bireysel ve toplumsal içermeleri olan dinamik bir yapıdır. Dinamikolması dilin mutlak ve kesin olmayacağına yani onun belirsiz de olabileceğine gönderimde bulunur.Belirsizlik diğer bir ifadeyle muğlaklık, nesnelerin ve kavramların bir dilsel ilişkide ifade edilmemişkarmaşıklığına işaret eder. Bu araştırma, Jacques Ellul’ün görme ve işitme ikileşimini kıyaslamasındanhareketle dildeki belirsizliği işitme olgusuyla ilişkilendirmesinin izlerini, edebi metinlerde ve sosyalyaşamdaki çeşitli olgularda sürmeyi ve muğlaklığın sosyal ilişkileri nasıl şekillendirdiğini anlamlandırmayıamaçlamaktadır. Araştırmanın örneklemini, Albert Camus’nün “Yabancı” adlı eserindeki pasajlar ve sosyalortamlarda yaşanmış farklı nitelikteki siyasal ve hukuksal olaylar oluşturmaktadır. Elde edilen veriler, nitelaraştırma yöntemlerinden betimsel ve içerik analiziyle çözümlenmiş ve yorumlanmıştır. Jacques Ellul, görmeve işitme kıyaslamasıyla dildeki belirsizliği işitme eksenine yerleştirmektedir. Ellul’ün bu düşüncesi,görmenin içerisinde insanın bizzat kendi bakış açısının var olması işitme de ise başkasının ya da başkalarınınbakış açılarının mevcut olmasıyla ilişkilendirilebilir. Dilde belirsizlik, göndergesel ve dilbilgisel düzeydegerçekleşir. Göndergesel belirsizlik, dilsel göstergenin (signe linguistique) gösterilen (signifié) alanıylailişkilidir. Bireyler, yaşam süreleri boyunca edindikleri zihinsel tasarımlar aracılığıyla olgu ve olaylarıanlamlandırırlar. Anlam farklılıklarının olduğu alanlarda belirsizlikler şekillenir. Dilbilgisel muğlaklık isedilsel bir birimin iki ya da daha fazla anlam taşımasıdır. Dilbilimsel açıdan belirsizlik, belirsizliğin yapıda yada sözcük birimde görünmesine bağlı olarak yapısal belirsizlik (structural ambiguity) ya da söz dizimselbelirsizlik (syntactic ambiguity) ve sözlüksel belirsizlik (lexical ambiguity) olarak ortaya çıkar. Her ikidurumda da belirsizlik, iddia edilenin aksine dilin kendi içsel yapısından kaynaklanan bir durum olmayıpdoğrudan bireylerin dilsel kullanımları sonucu beliren bir niteliktir.
Visual and Hearing Confusion (Dicotomy) in Jacques Ellul and Uncertainty of Language Hearing Axial
Language is one of the most extraordinary and important abilities unique to humans. In addition to providing communication between people, human language is dynamic from a social-individual point of view and let individuals make sense of the world, create an impact on their users and design a cultural value among them. The fact that it is dynamic refers to the fact that the language will not be absolute and precise, and that it can also be ambiguous. Uncertainty, in other words, ambiguity refers to the unspecified complexity of objects and concepts in a linguistic relationship. This research aims to understand the traces of Jacques Ellul's correlation with the phenomenon of hearing, by comparing visual and auditory dichotomy, with the phenomenon of hearing, in literary texts and in various cases in social life, and to understand how ambiguity shapes social relations. The sample of the study consists of the passages in Albert Camus's "Foreigner" and different political and legal events in social settings. The data obtained were analyzed and interpreted through descriptive and content analysis, one of the qualitative research methods. Jacques Ellul puts the uncertainty in the language on the hearing axis with the comparison of vision and hearing. This thought of Ellul can be related to the fact that the person's own perspective is within the vision, and in hearing, the perspective of someone else or others is present.The ambiguity in the language occurs at a referential and grammatical level. The referential ambiguity is related to the area “signified” (signifié) of the linguistic signs (signe linguistique). Individuals make sense of facts and events through mental designs they have acquired during their lifetime. Uncertainties are shaped in areas where there are differences in meaning. Grammatical ambiguity is that a linguistic unit has two or more meanings. Linguistic uncertainty occurs as structural ambiguity or syntactic ambiguity and lexical ambiguity depending on whether ambiguity appears in structure or word unit. In both cases, ambiguity, contrary to what is claimed, is not a situation arising from the internal structure of the language, but is a feature that appears directly as a result of the linguistic use of individuals.
___
- Aksan, D. (1999). Anlambilim. Anlambilim konuları ve Türkçenin anlambilimi. Engin Yayınevi.
- Banguoğlu, T. (2007). Türkçenin grameri. 8. Baskı. TDK Yayınları.
- Culioli, A. (1990). Pour une linguistique de l’énonciation, opérations et représentations. Tome I. Ophrys.
- Çakır, B. (2007). Belirsizlik ve korkunun yeni düzenin oluşmasına katkısı. Sosyoloji Konferansları Dergisi Journal of Sociological Studies, 36, 63-82.
- Demir, G.Y. (2015). Sosyal bir fenomen olarak dilin belirsizliği. İthaki Yayınları.
- Demirbilek, S. & Doğan, L. (1999). Dilimizde bir belirsizlik zamiri: şey. İlmi Araştırmalar 8.
- Ellul, J. (2012). Sözün düşüşü. Çev: Arslan, T. Paradigma.
- Ergin, M. (1999). Türk dil bilgisi. Bayrak Yayınevi.
- Grondin, J. (2017). Hermeneutik. Cogito, 89. Yapı Kredi Yayınları.
- Gündoğan, A.O. (1995). Albert Camus ve başkaldırma felsefesi. Birey Yayıncılık.
- Hengirmen, M. (1995). Türkçe Dilbilgisi. Engin Yayınevi.
- Holtgraves, T. (2002). Language as social action: social psychology and language use. (Çev: Çeviri Editörü Tekdemir, G. (2019). Sosyal eylem olarak dil: Sosyal psikoloji ve dil kullanımı. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Locke, J. (2018). Of the abuse of words. (Çev: Erdurucan, B.). Tefrika Yayınları.
- Lomnitz-Adler, C. (1992). Usage politique de l'ambiguïté. In: L'Homme, 32 /121. Anthropologie du proche. pp. 91-102. doi:https://doi.org/10.3406/hom.1992.369473 https://www.persee.fr/doc/hom_0439-4216_1992_num_32_121_369473
- Müldür, F. (2016). Noam Chomsky’de üretici dilbilgisi:derin yapı ve yüzey yapı ayrımı. 27. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi
- Nacar-Logie, N. (2014). Dil, niyet, aidiyet. Alter Yayıncılık.
- Savran, H. (2008). Türk Dilinde “+dır” bildirme eki ve “+dır” bildirme ekiyle yapılan belirsizlik kelimeleri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(14).
- Selçuk, S. (2019). Önce dil. İmge Kitapevi Yayınları.
- Sinan, A.T. & Demir, S. (2010). Gösterge bilimsel yöntemler ışığında deniz bank reklamının okunması. Turkish Studies. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5/2.
- Sivtseva, N. A. (2014). Yakut dilinde belirlilik-belirsizlik ve çokluk kategorisi sorunu üzerine. (Çev: Süleymanova, G. Siberian Studies (SAD) 2.6.
- Sözen, E. (2014). Söylem. Birleşik Yayınları
- Tura, S.M. (2017). Biyosferi anlamak: nöro-filozofik bir giriş denemesi. Cogito, 89.
- Uçar, A. (2009). Türkçe eylemlerde çokanlamlılık: uygunluk kuramı çerçevesinde bir çözümleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dilbilim Anabilim Dalı.
- Vardar, B. (1988). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. ABC Kitapevi.
- Yalçın, S. K. & Şengül, M. (2007). Dilin iletişim süreci içerisindeki rolü ve işlevleri. Turkish Studies / Türkoloji Araştırmaları. 2/2.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2000). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seckin Yayıncılık.
- Zanoaga, T.F. (2009). Les types d’ambiguités dans un corpus de littérature antillaise contemporaine. Colloque des doctorants et des jeunes chercheurs - Coldoc09 UMR 7114
- MoDyCo – Université Paris Ouest Nanterre la Défense L’ambiguïté dans les sciences du langage 25-26 juin 2009
- Wallerstein, I. (2018). Chaotic uncertainty. (Çev: Şişman, Ö. Kaos ve belirsizlik, çağdaş dünya sistemi üzerine düşünceler. Kopernik.
- https://www.bik.gov.tr/eytnin-bedeli-800-milyar-lira/
- https://www.sabah.com.tr/
- https://www.yenicaggazetesi.com.tr/eytliler-dilenmiyor-kendi-parasini-istiyor-257245h.htm
- https://www.star.com.tr/ekonomi/eyt-son-dakika-bugun-yeni-gelisme-var-mi-emeklilikte-yasatakilanlar- eyt-son-durum-ne-haber-1498503/