TÜRK KADIN KAHRAMANLARINDAN KARA FATMA

19. yüzyıldan itibaren vatanı için mücadele eden Türk kadınları Kara Fatma adıyla anılmışlardır. Milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle oluşturulan ideal Türk kadının nitelikleri arasında en başta, ülkesi adına her türlü fedakarlığı yapmaya ve savaşmaya hazır olması gelmektedir. Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı sırasında Türk kadını önemli roller üstlenmiştir. Milli Mücadele döneminde ise vatanını korumak için mücadeleye atılan kadınların ortak adı Kara Fatma'dır. Bununla birlikte Milli Mücadele ve Kara Fatma denilince ilk akla geln Fatma Seher Hanım'dır. Hayatıyla ilgili farklı görüşlere rağmen, Fatma Seher Hanım, kendi deyimiyle "Anadolu'daki Kara Fatmaların en güçlüsüdür." Kara Fatma lakabını ona Mustafa Kemal vermiştir. Milli mücadelede gönüllü milis kumandanı olarak görev yapmış ve Büyük Taarruz sonrasında "üsteğmen" olarak ordudan emekliye ayrılmıştır. Bolu'dan, İzmit'e, Afyon'dan Bursa'ya kadar pek çok bölgenin kurtuluşuna katkı sağlamıştır. Kendine bağlanan maaşı bile Kızılay'a bağışlayan Kara Fatma, hayatının son yıllarında sefalet içinde yaşamıştır. Kara Fatma savaş boyunca ve sonrasında esasen Meşrutiyet dönemi ile birlikte ortaya konulmaya çalışılan örnek Türk kadın modelinin de önemli temsilcilerinden biri olmuştur. Ülkesi için düşmana korku salan ve her türlü fedakarlığa hazır bir kadın olduğu kadar, eşi ve çocukları için de şefkatli ve sevgi dolu iyi bir anne ve eş modelidir. Cumhuriyet sonrası örnek kadın modeli de bundan etkilenmiştir

TURKISH HEROIN BLACK FATMA

From the 19th century Turkish women, struggling for their homeland, were all called Kara Fatma. Among the foremost qualities of ideal Turkish woman, created with the influence of the idea of nationalism, were to make any sacrifice and be ready to fight for her country. During the Balkan Wars and World War I Turkish woman undertook significant roles. In the period of the National Movement, Kara Fatma was the common name of the women that fought to protect their homeland. However, when someone mention about the National Movement and also Kara Fatma, Fatma Seher Hanım is the first that comes to mind. In spite of the various views about her life, “She is the most powerful Kara Fatma in the Anatolia” she claimed. (In her own words “The most powerful Kara Fatma in Anatolia” was herself) At the National Movement she served as a volunteer militia, and then after the Great Attack, retired from the army as a Lieutenant. She conributed to the salvation of so many regions like from Bolu to İzmit, and Afyon to Bursa. She even donated her salary to Red Crescent, lived her last ages in poverty. Kara Fatma, essentially within the period of the Constitutional Monarcy, became one of the notable representatives of Turkish woman model, had been tried to put forward during and after the war. She was not only the woman that scared the enemies and ready for any sacrifice to her country, but also a model of a good wife and a caressing mother to her family. That is the point of view the example of post-rebuplican female model is influenced from

PDF

___

İ.DH. 308/19650, 10/M/1271
İ.DH.514/34986, 01/R/1280
DH.229/11428, 11/M /1235)
030.10,197,349,20;26.06.1944.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre 1, C.7, İçtima 1, 30 Ocak 1921.
TBMM Zabıt Ceridesi, Devre IX, C.28, İçtima 4, İnikat 44, Ankara, 1954.
“A Female Warrior”, The Daily Comet, 4 Temmuz 1854.
“A Kurdish Semiramis”, Los Angeles Daily Herald, 4 Mart 1888
“Adsız Kahramanlarımızdan”, Anadolu’da Yenigün, 8 Haziran 1922.
“Ankara Üçüncü Bayramını da Tes’id Etti”, Anadolu’da Yenigün, 1 Haziran 1922.
“Ankara’nın Eğlenceli ve Mes’ut Bir Günü”, Hakimiyet-i Milliye, 31 Mayıs 1922.
“Feminist Power is behind Kemal”, Evening Public Ledger, 29 Eylül 1922.
“Harp Kahramanları: Mülâzım Kara Fatmanın Següzeşti”, İstikbal, 17-24 Temmuz 1922.
“Harp Kahramanları: Mülâzım Kara Fatmanın Següzeşti”, İstikbâl, 17 Temmuz 1922.
“Kara Fatma Defnedildi”, Son Saat, 3 Temmuz 1955.
“Kara Fatma Hanım”, Sırat-ı Müstakim, 11 Şubat 1325, 3.cilt.
“Kara Fatma Hanoum With Her Kurd Cavalcade at Contantinople”, İllustrated London News, 23 Nisan, 22 Haziran ve 1 Temmuz 1854.
“Kara Fatma, The Amazon”, The New York Times, 8 Kasım 1887.
“Kara Fatma”, Akşam, 15 Haziran 1922.
“Kara Fatma”, İkdam, 16 Mart 1922.
“Kara Fatma”, İkdam, 17 Haziran 1922.
“Kara Fatma”, Tanin 5 Temmuz 1923.
“Kara Fatma”, Tevhid-i Efkar, 17 Haziran 1922.
“Mücahid Kadınlarımızdan Kara Fatma”, Babalık, 3 Temmuz 1923
“Şehrimizde Çiçek Bayramı Yapılacak”, Anadolu’da Yenigün, 18 Mayıs 1922.
“Tarihte Kadın”, Kadınlar Dünyası, 20 Temmuz 1329.
“Turk Joan of Arc Leads Her women Against Greeks”, New York Tribune.17 Temmuz, 1921.
“Turk Joan of Arc”, New York Tribune, 17 Temmuz 1921.
“Turk Nationalists Have a Joan of Arc” The Richmond Daily Register, 12 Temmuz 1921.
“Turkish Warrior Woman made a Lieutenant in Army”, The Morning Tulsa Daily World, 23 Nisan 1922.
“Turkish Woman Was a Lieutenant in the Army”, Capital Journal, 22 Nisan 1922.
“Turkish Woman Was Being Held Hostage by 25 People Was a Lieutenant”, The New York Times, 23 Nisan 1922.
“Turkish women made lieutenant in army”, Türk Kadınına Orduda Teğmenlik Rütbesi Verildi”; The Evening World, The Evening Star, 22 Nisan 1922.
“Turks Amazon” Great Falls Tribune, 10 Eylül 1921, Lincoln County Tribune, 26 Kasım 1887, s.4.
Ağaoğlu, Samet, Kuvayı Milliye Ruhu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1981.
Ahmet Cevdet Paşa, Ma’rûzât, haz. Yusuf Halaçoğlu, İstanbul, Çağrı Yayınları, 1980.
Aralov, Semyon İvanoviç, Bir Sovyet Diplomatının Türkiye Anıları 1922-1923, 2.b., çev. H.Ali Ediz, İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 2010.
Atatürk, Kemal, Nutuk, Yayına haz. Zeynep Korkmaz, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2012.
Bal, Rıdvan, “Türk Kara Kuvvetlerinde Süvari Birlikleri”, A.Ü.T.İ.T.E., basılmamış Yüksek lisans tezi, 2006.
Bektaş, İlknur, Milli Mücadele’de Bir Kadın Üsteğmen Kara Fatma, Timaş Yayınları, İstanbul, 2013.
Boray, Ferid Erden, Kuvayi Milliye ve Ölümsüz Kadın Kahramanlar, Kum Saati Yayınları, İstanbul, 2008.
Çaka, Cahit, Tarih Boyunca Harp Ve Kadın, Ankara, 1948.
Faruk Nafiz Çamlıbel, Akıncı Türküleri, İstanbul, 1938.
https://www.kizilay.org.tr/Haber/KurumsalHaberDetay/1318; http://www.kizilay.org.tr/Haber/HaberArsiviDetay/1407
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/haber_portal.aciklama?p1=126566
Kara Fatma, İstiklal Savaşı’nda Kara Fatma, Milli Mecmua Basımevi, İstanbul, 1944.
Kara Fatma, İstiklal Savaşında Kara Fatma, Aydınlık Basımevi, İstanbul, 1944.
Kurnaz, Şefika, “Siyasal Tarihimizin İsimsiz Kahramanlarindan: İttihatçi Seniye Hanim”, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 2/4 Fall 2007, s.624-630.
Kurnaz, Şefika, Balkan Savaşı’nda Kadınlarımız, Ankara, Ötüken Neşriyat, 2012.
Kutluata, Zeynep, “Gender and War During the Late Otoman and Early Republican Periods: The Case of Black Fatma(s), Sabancı Üniversitesi Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.
Mısıroğlu, Aynur, Kuva-yı Milliye’nin Kadın Kahramanları, Sebil Yayınları, İstanbul, 1994.
Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Kadınları, 3.B., Remzi Kitabevi, Ankara, 2007.
Sofuoğlu, Adnan, Milli Mücadele Döneminde Kocaeli, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara, 2006.
Tansel, Fevziye Abdullah, İstiklal Harbinde Mücahit Kadınlarımız, TTK, Ankara, 1991.
Üzmez, Ali, Milli Mücadelede Servetiye Cephesi, 4.b., KBB Kültür Yayınları, Kocaeli, 2011.
Western Kansas World, 24 Aralık 1887.
Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, 2.b., İstanbul, 1997.
Yavuz, Nuri, “Fırka-i Islahiye Ordusunun Özellikleri ve Faaliyetleri”, Akademik Bakış, C.5 Sayı 10, Yaz 2012, s.113-127.
Yazıcı, Mustafa, Kara Fatma Trabzon’da, Trabzon, 2009.