TRUVA’NIN SONU, SÜRMEKTE OLAN BİR ÇATIŞMANIN BAŞLANGICIDIR: HOMEROS, NÂZIM HİKMET VE EPİK DESTANLAR

Medeniyetler arasındaki çatışma, tarih boyunca derin girdaplara sebep olmuştur. Doğu ile Batı arasındaki ilk göç muhtemelen Homeros’un bize ilettiği “İlyada Destanı” ile başlıyor. Bazı söylentilere göre Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethettiği zaman “Hektor’un intikamı alındı” demiştir. Ayrıca Kurtuluş Savaşında Yunan ordusunun yenilgisinden hemen sonra aynı kelimeler Mustafa Kemal Atatürk’e atfedilmiştir. Bu sözlerin doğru olup olmadığına bakılmaksızın, her ne olursa olsun, bu sözler Batı ile Doğu arasındaki süregelen bir anlaşmazlığı edebiyatta epik tür olarak göstermektedir. Kelime anlamı olarak kahramanlık anlamına gelen epik, yazın alanında epik destan türü olarak yer almaktadır. Unutulmaz hikâyelerle dolu bu klasik-epik yazılar toplumlar tarafından kurgulanan kahramanlık öyküleridir. Çünkü toplumun sağduyusu, düşüncesi ve birikimi, başarıyla sonuçlanan mücadelelerin nesilden nesle aktarılması için kahramanlık olaylarının anlatıldığı bu türü yaratmıştır. İlk olarak sözlü bir şekilde aktarılan destanlar, tarihsel süreç içerisinde yazıya aktarılarak varlığını devam ettirmiştir. Çünkü sözlü/yazılı ürün olarak oluşturulan epik destanlar, toplumların millet olma süreçlerini anlatmak için sahip olunan en değerli kaynaklardandır. Destanlar yapay ve doğal olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Doğal destanlar milletlerin yaşadığı büyük olayların ortak bilinçte bıraktığı izlenimleri ve etkileri yeni kuşaklara aktarmak ve kahraman olarak ilan edilen kişilere duyulan saygıyı ifade etmek için halk tarafından oluşturulan destanlar iken; yapay destanlar milletlerin hayalinde derin izler bırakan bir olay ya da kahramanın bir yazar/şair tarafından doğal destana benzetilerek kaleme alınıp oluşturulması sonucu ortaya çıkan destanlardır. Başka bir deyişle doğal destanlar gerçek bir kahramanlık örneği iken, yapay destanlar olabilecek olayların yazar ya da şair tarafından kurgulanarak oluşturulmasıdır. Epik türün doğal ve yapay örneklerinden olan Hikmet ve Homeros birbirleriyle gerçeği kurgudan ayırmayı neredeyse imkânsız kılmak için birbirine karışan gizemli bir arayışın sahillerinde dolaşırlar. Bir bakıma hayal güçlerini öylesine canlı bir biçimde kâğıda dökmüşlerdir ki, okuyucunun yazılanları gerçek olaylardan ayırt etmesi neredeyse mümkün olmamaktadır. Modern dönemde bazı şair ve yazarlar tarafından kaleme alınan epik destan örneklerinin en önemlilerinden bir tanesi Nâzım Hikmet’in Kurtuluş Savaşını konu alan Kuvâyi Milliye adlı destanıdır. Nâzım Hikmet bu eserinden “destan” ya da “milli destan” olarak söz etmiştir. Dokuz bölümden oluşan eserin ilk bölüm başlığı “Başlangıç- Onlar” iken, diğer sekiz bölümün her birisi için “bap” üst başlığı kullanılmıştır. Her bölüm içeriğine ve sahip olduğu tarihsel duruma göre adlandırılmıştır. Eserde Kurtuluş Savaşındaki eylemleriyle kahramanlaşan bireyler sunulmuştur. Dolayısıyla metin destan olarak biçimlendirilmiştir. Öte yandan İlyada Destanı bir arayıştan daha fazlasıdır. Bilinmeyen ve bitmeyen bir çarpışmanın kıyılarında süren seçkin ordular arasındaki çatışma, iki farklı medeniyetin sözde farklılıklarının sorgularını çekecek uzun süren bir anlaşmazlığa katkıda bulunmuştur. Homeros’un çığır açan bu eserinde esas mücadele hem Aşil hem de Hektor’un kendilerini kanıtlama meselesidir. Birinci Dünya Savaşından sonra Türkiye kıyılarına itilmiş olan Yunan askerleri gibi, Agamemnon da Aşil’i ve Myrmidonlarını 1 aslında kendilerinin olmayan bir savaşa zorladı. Çatışmanın en önemli nedeni, Truva’nın Helen’i olduğu iddia edilen Spartalı Helen değildi; ama birbirlerine karşı mücadeleye girişmiş iki farklı kültür olan Truva ve Yunanistan arasındaki savaştı. Nitekim Kurtuluş Savaşında olduğu gibi, epiğin trajediyle bir simbiyoz 2 oluşturduğu Truva Savaşı da epik savaşın anlamını sarstı. Bu nedenle bu analiz trajedi ve epik arasındaki ayrımı sınırlamaya çalışacaktır. Buna ek olarak bu çalışma Nâzım Hikmet’in mücadelesinin ilk değil; ama son da olmadığını doğrulamaya çalışacaktır. Çünkü muhtemelen Doğu ve Batı arasındaki simetri ekseni, eski çağlardan beri süre geldiği üzere 21.yüzyılın ezici problemlerinden biri olarak devam edecektir.

THE END OF TROY IS THE BEGINNING OF AN EVER-LASTING CONFLICT: HOMER VS NÂZIM HIKMET AND THE EPIC LEGENDS

The conflict between civilizations has caused deep vortices throughout history. The first exodus between the East and the West probably begins with the epic legend of The Illiad, which Homer transmits us. According to some rumors, when Mehmet the Conqueror took İstanbul, he said: “Hector’s revenge was taken.” Also, the same words were attributed to Mustafa Kemal Atatürk right after the defeat of the Greek Army in the Turkish War of Independence. Whether these words are true or not, in any case, these words well display the ever-lasting conflict between the West and the East as an epic form in literature. The epic, which means heroism as a word, comes out as an epic type in the field of writing. Epic classics are heroic stories portrayed by societies. Because the common sense, thought and accumulation of society have created this type of heroic events for the transfer of successful struggling from generation to generation. The epics, which were first spoken verbally, continued their existence by transferring them to the writings in the historical process. Because the epic stories that are created as verbal/written products are the most precious resources possessed to describe the processes of being nation's societies. Epics are divided into two as artificial and natural. Natural epics are the epics created by the public to express the impressions of the great events that the nations have experienced in common and to convey the influences on the new generations and to express respect to the people declared as heroes; whereas artificial epics are the epics that left deep traces in the imagination of the nations or that the hero was taken by a writer/poet like a natural destiny, and finally created. In other words, while natural epics are examples of real heroism, artificial epics are fictionalized by the author or the poet out of events. Out of both fiction and non-fiction examples of Epic, Hikmet and Homer wander around the coasts of an enigmatic quest where the borders of each intermixed together to make it nearly impossible to detach real from fiction. In a way, they penned down their imagination so vividly that it is almost impossible for the reader to distinguish the writings from the real events. One of the most important examples of the epic writing sampled by some poets and writers in the modern era is the epic of Nâzım Hikmet, Nationalist Forces, which deals with the War of Independence. Nâzım Hikmet referred to this work as “epic” or “national epic.” The first chapter title of the work composed of nine chapters is "Beginning-They" while the "bap" top title is used for each of the other eight chapters. Each chapter is named according to its content and its historical situation. Individuals who were heroized by the actions in the War of Independence were presented. At the same time, it is verbal culture awareness that the epic heroes in the work are the people themselves and the words used by the people are the words belonging to the locality they live in. Therefore, the text is formatted as epic. When it comes to The Iliad, on the other hand, it is more than a quest. In the shores of an unknown and unending skirmish, the confrontation among the distinguished armies contributed to a long- lasting dispute that would seed the interrogatives of the so-called differences of two distinct civilizations. Homer’s landmark is a matter of existence endeavored by both Achilles and Hector. Like the Greek soldiers pushed into shores of Turkey after the First World War, Agamemnon forced Achilles and his Myrmidons into a war that wasn’t truly theirs. The very cause of clash was not Helen of Sparta who allegedly became Helen of Troy, but it was the war between Troy and Greece, as two different cultures that oppose each other. As a matter of fact, like in the Turkish War of Independence, the Battle of Troy shook the meaning of epic war where it became a symbiosis of epic within tragedy. Therefore, this analysis will try to demarcate the distinction between tragedy and epic where it becomes quite difficult to detect out which comes first. Moreover, the work will also try to confirm that Nâzım Hikmet’s struggle is not a new but also not the last one since probably the axis of symmetry between the East and the West will maintain as one of the overwhelming problems of the 21 st century as it had been from the ancient times.

___

  • Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
  • Berberakis, S. (2008, December 31). Yunanlılar, kendi tarihi ile yüzleşiyor. Sabah. Retrieved from https://www.sabah.com.tr/yazarlar/berberakis/2008/12/31/yunanlilar_kendi_tarihiyle_yuzle siyor
  • Bonnard, A., & Kurtgözü, K. (2011). Antik Yunan Uygarlığı. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
  • Cirak, F. (n.d.). Nazim Hikmet - Kuvayi Milliye. http://www.siir.gen.tr/siir/n/nazim_hikmet/kuvayi_milliye.htm Retrieved from
  • Dino, G. (1987). Kurtuluş Savaşı Destanının Yapısı Üstüne Bir Deneme, Kuvâyı Milliye/Destan, İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Gariper, C. (2011). “Kurtuluş Savaşı’nın Varlık Kazandırdığı İki Metin: İstiklâl Marşı ve Kuvâyı Milliye Destanı”. Mehmet Akif Millî Mücadele ve İstiklâl Marşı, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları ve TYB Vakfı Mehmet Akif Ersoy Araştırmaları Merkezi Yayınları.
  • Gariper, C. (2015). Sabahattin Ali’nin Kağnı Hikâyesiyle Nâzım Hikmet’in Kuvayı Milliye Destanında Kağnı Ögesi Etrafında Kimi Metinlerarasılıklar: Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi. 7 (14), Temmuz-Aralık. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
  • H. (2006). İlyada: Destan (A. Erhat & A. Kadir, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
  • Hamilton, E. (2002). Mitologya (11th ed.) (Ü Tamer, Çev.). İstanbul: Varlık.
  • Hikmet, N. (1976). Dört Hapishaneden – Kuvâyi Milliye/ Destan, Haz.: Asım Bezirci, İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Hikmet, N. (2006). Kuvâyi Milliye. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Onaran, M. Ş. (2002). “Kuvayı Milliye Destanı, 100. Doğum Yıldönümünde Nâzım Hikmet’e Armağan. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. s.157-186.
  • Sartre, J. P. (2014). Varlık ve Hiçlik: Fenomenolojik Ontoloji Denemesi. (Çev.: Turhan Ilgaz ve Gaye Ç. Eksen). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Tuchman, B. W. (2004). The Guns of August (First Presidio Press Mass Market Edition ed.). New York: Ballantine Books.
  • 10 Kasım Atatürk'ün İlkeleri Yurtta Barış Cihanda Barış. (n.d.). Retrieved from http://www.meb.gov.tr/belirligunler/10kasim/ilkeleri/yurtta_baris.htm