"İYİ VE KÖTÜ PRENS ÖYKÜSÜ"NDE OKUMA YAZMA VE KONUŞMA İFADELERİ ÜZERİNE

Bu çalışmada, Budist devreye ait bir Uygurca el yazması metin olan İyi ve Kötü Prens Öyküsü'nde kullanılan; okuma, yazma ve konuşma ile ilgili sözcüklerle ilgili bir çalışma yapılmıştır. Temel söz varlığımız içinde kullanılan bu sözcüklerin her birinin kullanım sıklığı verilmiş-, sözcüklerin hangi cümlelerde geçtiği, hangi kelimlerle ve kaç farklı anlamda kullanıldığı belirlenmiştir. Clauson sözlüğünden faydalanılarak, sözcüklerin hangi kökten geldiği hakkında bilgi verilmiş, bu sözcüklerin Çağdaş Türk lehçelerinde ve Türkiye Türkçesindeki görünümleri de ele alınmıştır. Böylece kelimelerin gelişim safhaları da incelenmiş, kelimelerin eski dönemlerden günümüze kadar hangi boyutlarda değiştiği, anlamlarındaki gelişme ve daralmaların niteliği ele alınmıştır. Çalışma; Uygurcanın Budist devreye ait olan döneminde, ilgili sözcüklerin kullanım alanları ve kullanım sıklığı ile ilgili yorum yapma imkânını doğurmuş, hem Eski Türkçe döneminin hem Çağdaş Türk Lehçelerinin hem de Günümüz Türkçesinin -kelime hazinesini belirlememize, temel söz varlığı hakkında fikir edinmemize fırsat tanımıştır. Kelimelerin hangi koşullarda değiştiği, hangi lehçelerde yakın anlamlar içerdiği, hangi lehçelerde tamamıyla değiştiği, olumlu anlam içeren kelimelerin daha sonra hangi dönemlerde olumsuz anlamda kullanılmaya başlandığı, okuma yazma ve konuşma için hangi kelimelerin tamamen terkedildiği ya da birebir kullanılmaya devam edildiği bu çalışma sınırları içinde incelenmiş ve bir söz varlığı çalışması yapılmıştır. Ayrıca bu çalışma, Uygurcanın Budist devreye ait olan dönemi ile Çağdaş Türk Lehçelerini ve Türkiye Türkçesini karşılaştırma imkânını da sağlamıştır.

"İYİ VE KÖTÜ PRENS ÖYKÜSÜ" ON READING, WRITING AND SPEAKING EXPRESSIONS

In this work, a Uighur manuscript text belonging to the Buddhist movement was used in the Good and Bad Prince Story; reading, writing and speaking. Each of these words used in our basic vocabulary has been given the frequency of use, the words on which vocals pass, which vocabulary and how many different vocabularies are used. Clauson benefiting from the dictionary of words, given what came about as radical, contemporary appearance in Turkey Turkey Turkish dialects and these words are also discussed. Thus, the stages of development of the words have been examined, the dimensions of the words changed from the old times to the day-to-day, and the character of the development and narrowing of the meanings. Work; During the period of Uygurcan belonging to the Buddhist period, the usage of the related words and the frequency of usage were given to give an opportunity to comment on the basic vocabulary of the Old Turkic period, the contemporary Turkish dialects and the contemporary Turkic. It has been studied within the context of this study that the words used for reading and writing and for speech are either completely abandoned or used individually, in which terms the terms are changed, in which dialects they have close meanings, in which dialects they have completely changed, when the words with positive meaning are later used in a negative sense, a vocabulary study has been done. Furthermore, this study, with the period of the Uighur Buddhist circuit has provided the opportunity to compare contemporary Turkish Polish and Turkish of Turkey.

___

  • Akalın, M. ( 2007). Eski Türkçenin Grameri ( A.Von Gabain). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Aksan, D. (2000). Türkçenin Söz varlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
  • Ayazlı, Ö. (2012). Altun Yaruk Sudur / VI.Kitap. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Clauson, S. G. (1972). An Etymological Dictionary of PreThirteenth-Century Turkish, Oxford: Oxford University.
  • Çetin, E.(2017). Altun Yaruk Sekizinci Kitap. Adana: Karahan Kitabevi.
  • Köken, V. (2011). İyi ve Kötü Prens Öyküsü( Metni Düzenleyen, Fransızcaya Çeviren ve Yorumlayan: James Russel Hamilton). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Sertkaya, O.F.( 2001). Eski Türkler Okuryazar Mıydı? ( Göktürk Devletinin 1450. Kuruluş Yıldönümü- Sempozyum Bildirileri). Ankara: Yeni Avrasya Yayınları. 23-37.
  • Tekin, T. ( 2013). Irk Bitig. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Tekin, T. (1994). Tunyukuk Yazıtı. Ankara: Simurg Yayınları.
  • Tekin, T. ( 2008). Orhun Yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Türk Dil Kurumu. ( 2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Vasiliyev, D. Dimitriy. (1997). Kök Türklerin Okuma Yazma Bilmeleri Sorunu ( Osmanlı Öncesi Türk Kültürü Kongresi Bildirileri, 4-7 Eylül 1980). Ankara. 297-304.