GELİN KAYNANA MANİLERİNDE ALAY ETME

Bu çalışma, alay etme kavramının ne olduğunu ve alay etme kavramının gelin kaynana manilerinde nasıl yer aldığını gözler önüne sermek üzere hazırlanmış bir çalışmadır. Çalışma kapsamında ilk olarak hakkında çok fazla araştırma bulunmayan alay etme kavramı üzerinde durulmuş, alay etme kavramının ne olduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Daha sonra gelin kaynana mani örnekleri incelenerek bu manilerde alay eden ve alay edilenlerin neler olduğu, gelin ve kaynananın birbirlerinin alay ettikleri yönleri, gelinlerin ve kaynanaların birbirleriyle alay etmelerinin nedenleri ve amaçları üzerinde durulmuş; tespitlerde bulunulmuştur. Gelin kaynana ilişkisi aile ilişkileri içinde önemli bir yer tutmaktadır. Gelin kaynana arasındaki ilişki genellikle mücadele ve kavga etme esasına dayalı bir ilişki olarak bilinmektedir. Eş/oğul konumundaki erkeği diğeri ile paylaşmak istememenin verdiği kıskançlık duygusu ile başlayan bu mücadele, zamanla kendisini karşı taraftan güçlü görme ve karşı taraf üzerinde bir otorite kurma yarışına dönüşmüştür. Bu mücadelenin aile içinde huzursuzluk yaratma hatta yuvaların yıkılmasına neden olma boyutlarına ulaştığı görülmektedir. Gelin ile kaynana arasındaki bu mücadele çeşitli yapıtlara da konu olmuştur. Bu yapıtlardan biri de gelin kaynana manileridir. Gelin kaynana manileri incelendiğinde bu mücadelede gelin ve kaynananın birbirleriyle ya da kendileri ile alay ettikleri görülmektedir. Manilerde alay etmenin amacı eğlenme, saldırma ya da hem eğlenme hem de saldırmadır. Gelin kaynana manilerinde gelin ve kaynana üstün taraf olduklarını kanıtlamak ve otoritelerini kabul ettirmek için birbirleriyle alay ederler. Gelinler ve kaynanalar birbirlerinin gülünç, kusurlu, eksik, zayıf, aykırı buldukları fiziksel görünüm, kişilik, davranışlar vb. yönlerini alay konusu yaparlar. Manilerde iki tarafın birbiri ile kimi zaman meydan okurcasına açık, kimi zaman da üstü kapalı belli belirsiz bir üslupla alay ettikleri görülmektedir.

TEASING IN BRIDE AND MOTHER-IN-LAW POEMS

This work is a study to show what the concept of teasing is and how the concept of teasing takes place in the bride and mother-in-law poems. In the scope of the study, first of all, the concept of teasing, which has not much research about it, was emphasized and tried to define. Later, by examining the examples of the bride and mother-in-law poems, what are the taunting and mocked, which ways of each other are teased by the bride and mother-in-law, reasons and intentions of the teasing of these poems were emphasized and detections have been made. The bride and mother-in-law’s relation has an important place in family relation. The relationship between the bride and the mother-in-law is generally known as a relationship based on the principle of struggle and fighting. This struggle, which started with the feeling of jealousy which the man in the position of wife/son gave by not wanting to share with the other, turned into a race of seeing herself stronger from the other side and establishing authority over the other side. It seems that this struggle has reached to dimensions that can cause unrest within the family and even destruction of the nests. This struggle between the bride and the mother-in-law has been the subject of various works. One of these works is the bride and mother-in-law poems. When bride and mother-in-law poems are examined, it is seen that in this struggle the bride and mother-in-law are teased with each other or with themselves. Aim of teasing fun, bullying or both in poems. Bride and mother-in-law must tease each other to prove she is the superior to have her authority accepted in bride and mother- in-law poems. Brides and mothers-in-law tease each other’s imperfect, incomplete, weak, contradictory physical appearance, personality and behaviors. It seems that the two sides sometimes tease each other open defiantly sometimes ambiguous style in bride and mother-in-law poems.

___

  • Fenoglio, I.; Georgion, F. (2007). Doğu’da Mizah (Çev. Ali Berktay). İstanbul: YKY Yayınları.
  • Freedman, J. S. (1999). Easing the teasing: How parents can help their children. ERIC Clearinghouse on Elementary and Early Childhood Education, University of Illinois,1-15.
  • Kaya, D. (2000). Halk Şiirinde Gelin Kaynana. Âşık Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kitabevi, 341-360.
  • Lefebue, H. (2001). Alaycılık, Doğurtma Yöntemi ve Tarih Üzerine. Cogito, S.26, 133-144.
  • Mills, C. B. ve Carwile, A. M. (2009). The good, the bad, and the borderline: Separating teasing from bullying. Communication Education, 58(2), 276-301.
  • Öngören, F. (1998). Cumhuriyet’in 75 Yılında Türk Mizahı ve Hicvi. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Platon (2007). Yasalar. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Sanders, B. (2001). Kahkahanın Zaferi (Çev: Kemal Atakay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Türkmen, F. (1999). Nasreddin Hoca Latifelerinin Şerhi (Burhaniye Tercümesi) Transkripsiyon, İnceleme, Metin. İzmir: Akademi Kitabevi.
  • www. tdk.gov.tr
  • Yolcu, M. A. (2011). Balıkesir’den Derlenen Maniler Üzerinde Bir Araştırma. Yayınlanmış Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.