SODOM VE GOMORE’DE BİR GÖNDERGE OLARAK KUTSAL METİNLER

Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun 1928 tarihinde basılan Sodom ve Gomore isimli romanı Türk edebiyatının önemli eserlerinden biridir. Roman, semavi dinlerde bahsi geçen Sodom ve Gomore anlatısı üzerinde yükselir. Yazar, kendisine bir gönderge olarak seçtiği bu anlatıdan hareket ederek bir yeniden kurgulama sürecine girmiştir. Kutsal metinlerde bahsi geçen bu anlatı, söz konusu romanda dönemin tarihsel gerçekliği doğrultusunda ağırlıklı olarak işlevsel bir dönüşüme uğratılır. Millî Mücadele sürecine aktif olarak katılan Yakup Kadri, düşman kuvvetlerinin işgali altındaki İstanbul ile halkının ahlaksızlığı sonucu Rab’bin gazabını üzerine çeken, gökten yağan ateşli kükürtle yıkılan Sodom ve Gomore kentleri arasında metinlerarası bir koşutluk kurar. Yazarın gerçekleştirdiği bu metinlerarası dönüşüm sadece işlevle sınırlı değildir. Ayrıca bir yeniden kurgulama, biçimlendirme süreci de işlemektedir. Konuya ilişkin literatür tarandığında yapılan çalışmaların tematik olduğu metinlerarasılık kuramından hareket eden bir yöntemsel yaklaşımın olmadığı görülmüştür. Bu çalışma, bir kutsal metnin farklı bağlam, işlev, anlam ve biçim düzleminde tarihsel bir kesite ışık tutmak amacıyla nasıl dönüştürüldüğünü irdeleyecektir. Bir edebî metnin, bir kutsal metni hareket noktası yaparken geçirdiği dönüşümlere metinlerarasılık kuramının yöntemleriyle yaklaşılırken bu tür bir işlemle ne amaçlanmış olabileceğinin de tartışması yapılacaktır; çünkü Yakup Kadri'nin Sodom ve Gomore metni, tarihsel bir dönemi sergilemek ya da salt estetik bir misyon üstlenmek amacıyla yazıldığı izlenimini uyandırmamaktadır. Bu tür bir üretimin ve kurgulamanın gerisindeki motivasyonları tespit ettikten sonra, bunların söz konusu metindeki rolü, metinlerarasılık kuramının verileriyle ele alınacaktır.

SACRED TEXTS AS A REFERENT IN SODOM VE GOMORE

The novel Sodom ve Gomore, written by Yakup Kadri Karaosmanoğlu in 1928, is one of the important works of Turkish literature. The novel bases on the Sodom and Gomorrah narrative mentioned in the Abrahamic religions. The author enters into a reconstruction process through this narrative which he has chosen as a referent. This narrative is predominantly subjected to a functional transformation in accordance with the historicity of the period the novel written. Yakup Kadri, who has actively participated in the Turkish War of Independence, establishes an intertextual parallelism between Istanbul, which was under the occupation of the enemy forces, and the cities of Sodom and Gomorrah, which incurred the wrath of the God as a result of the immortality of their people, and was destroyed by the burning sulfur rained down from the sky. This intertextual transformation that the author has practiced is not limited to function. In addition, a reconstruction and formalizing process also operates. When the literature is reviewed, it is seen that the works related to the subject is thematic and there is no methodological approach based on the intertextuality theory. This study will examine how a sacred text has been transformed with a view to shedding light on a historical period in terms of different context, function, meaning, and form. The transformation that a literary text has when it has chosen a sacred text as a reference point will be approached by the methods of intertextuality theory and what might have been aimed by such a process will be discussed. Yet, Yakup Kadri’s Sodom ve Gomore does not make the impression that it was written to present a historical period or merely to undertake an aesthetic mission. Once we have identified the motivation behind such production and construction, their role in the text will be dealt through the data of intertextuality theory.

___

  • Akı, N. (2017). Yakup Kadri Karaosmanoğlu İnsan-Eser-Fikir-Üslûp. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Aktulum, K. (2014). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Kanguru Yayınları.
  • Çetin, N. (2011). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
  • Dizdaroğlu, H. (1966). “İkinci Baskısı Dolayısıyle: Sodom ve Gomore”. Türk Dili Dergisi, C: XV, S:179, s. 1029-1035.
  • Karaosmanoğlu, Y. K. (1981). Sodom ve Gomore. İstanbul: Birikim Yayınları.
  • Kur’an-ı Kerîm ve Açıklamalı Meâli (2014). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
  • Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma, Tevrat, Zebur (Mezburlar) İncil (2016). İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi, Yeni Yaşam Yayınları.
  • Moran, B. (2004). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. İstanbul: İletişim Yayınları.