TOPLUMSAL DEĞİŞİM VE SOSYAL DEĞERLER

Sosyal değişim evrensel ve kaçınılmazdır. Bundan dolayı birçok boyutu, özellikleri ve farklı bilim dallarını ilgilendiren çeşitli sonuçları vardır. Literatürde toplumsal değişimi şu veya bu yönüyle ele almış bilimsel çalışmalar mevcuttur. Bu makalede ise, kültürlerin çeşitliliğine rağmen, kültürlerin evrensel ortak değerleri vardır, görüşünden hareketle çağdaş değerler esas alınarak günümüzde yaşanan toplumsal değişim anlamaya ve değişimin yönü kavramaya çalışılmıştır. Bu amaçla, önce toplumsal değişim ve ardından toplumsal değerler literatür taraması sonucu elde edilen verilerle tespit ve tahlil edilmiştir. Daha sonra, çağdaş sosyal değerlerin analiz edilmesiyle, yaşanmakta olan toplumsal değişim kavranabilir ve değişimin yönü belirlenebilir mi soruları cevaplandırılmaktadır. Varılan en önemli sonuçlardan biri, her dönemin kendine özgü değerleri ve bu değerleri anlama, yorumlama tarzı olduğu; değerlerin geleneksel dönemde aşkın/ilahi kaynaklara; modern dönemde dünyevi, insani ve akli olana; postmodern dönemde ise dünyevi, insani ve daha çok da bireysel haza odaklanan arzulara dayandığının tespit edilmiş olmasıdır. Varılan diğer bir sonuç da, gelenekselden moderne, modernden post moderne gidildikçe tercihlerde ve kararlarda kesinliğin azaldığı, bunun yerini muğlaklığın, farklı yorumlara/ihtimallere açık olma durumunu aldığı sonucuna varılmış olmasıdır. Sonuç olarak, toplumsal değerlerden hareketle sosyal değişimi kavramanın ve değişimin yönünü saptamanın mümkün olduğu, bu sayede zaman, emek ve maddi kaynakların verimli kullanılabileceği sonucuna varılmıştır

PDF

___

ARAT, Necla, Etik ve Estetik Değerler, Say Yayınları, İstanbul, 1987.

ARAT, Necla,”Varoluşsal Bir Sorun OlarakDdeğişen Değerler”, Türkiye 1. Felsefe Mantık Bilim Tarihi Sempozyum Bildirileri, (19-21 Ksım 1986, Ankara), Ülke Yayınları, yayın yeri yok, 1991.

AVCI, Nazmi, Toplumsal Değerler ve Gençlik, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2007.

AYDIN, Mustafa, “Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği”, Değer Eğitimi Dergisi, Sayı 3, Yıl, 2003, s.129-130.

BAUMAN, Zygmunt, Bireyselleşen Toplum, çev., Yavuz Alagon, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2011.

BAUMAN, Zygmunt, Bireyselleşmiş Toplum, çev. Yavuz Alogan, Ayrıntı Yay. İstanbul, 2011a.

BAUMAN, Zygmunt, Postmodern Etik, çev. Alev Türker, Ayrıntı Yay. İstanbul, 2011b

BEST, Steven; KELLNER, Douglas; Postmodern Teori, çev. Mehmet Küçük, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1998.

BOLAY, Süleyman Hayri; “Aşkın Değerler Buhranı”, Değerler ve Eğitimi, editör: R. kaymakcan, S. Kenan, vd., Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul, 2007.

BOZKURT, Veysel, Püritanizmden Hedonizme Yeni Çalışma Etiği, Alfa Yay., Bursa, 2000, 176. COLLİNS, H., Collins English Dictionary (Third edition), Glasgow, 1991.

DİLMAÇ, Bülent, İnsanca Değerler Eğitimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2002.

DOĞAN, İsmail, Sosyoloji, Sistem Yayınları, Ankara, 1995.

FICHTER, Joseph, Sosyoloji Nedir, çev. Nilgün Çelebi, Anı Yayıncılık, Ankara, 2006.

GİDDENS, Anthony, Sosyoloji, Yayına Hazırlayan: H. Özel ve C. Güzel, Ayraç Yayınları, Ankara, 2000.

GÜNGÖR, Erol, Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, Ötüken Yayınları, 2010.

HARVEY, David, Postmodernliğin Durumu, çev. Sungur Savran, İletişim Yayınları, İstanbul, 2010. http://www.trthaber.com/haber/yasam/evliligin-yerini-sozlesmeli-birliktelikler-aliyor-50132.html, erişim tarihi: 29 Temmuz 2012.

HUGHES, H. Stuart, Toplum ve Bilinç, çev. Güzin Özkan, Metis Yayınları, İstanbul, 1995. İbn Haldun, Mukaddime, cilt 1, çev. Z. K. Ugan, MEB Yay., Şark - İslam Klasikleri, İstanbul, 1989.

İbni Haldun (1989), Mukaddime, (çev. Z. Kadiri Ugan), İstanbul: MEB Yayınları.

KIZILÇELİK, Sezgin ve ERJEM, Yaşar; Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü, Atilla Kitapevi, Ankara, 1994.

KUÇURADİ, İonna; İnsan ve Değerler, Yankı Yayınları, İstanbul, 1971.

KUŞDİL M. Ersin; KAĞIÇIBAŞI, Çiğdem; Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, Yıl 2000, 15 (45), 59 - 76.

MEHMEDOĞLU, Ali Ulvi, “Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık”, Değerler ve Eğitimi, editör. Recep Kaymakcan vd. DEM/Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul, 2007.

ÖZENSEL, Ertan, “Liseli Kız ve Erkek Öğrencilerin Değer Yargıları ve Türk Toplumunun Temel Toplumsal Kurumlarına Bakış Açıları”, Değerler ve Eğitimi, Editör. R. Kaymakcan vd. DEM/Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul, 2007.

ÖZKALP, Enver (2003). “Kültür”, Davranış Bilimlerine Giriş, editör. Enver Özkalp vd., Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2003.

ÖZKALP, Enver, Sosyolojiye Giriş, Ekin Yayınları, Bursa, 2011.

SANDER, Oral, Siyasi Tarih İlkçağdan 1918’e, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara,2011.

SCHWARTZ, S., (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. In Advances In Experimental Social Psychology (M. P. Zanna, Ed.; 25,1-65), San Diego: Academic Press.

SCHWARTZ, Shalom H. (1994), “Are There Universal Aspects in the Structure and Contents of Human Values?”, Journal of Social Issues, Vol. 50, No. 4, 1994,pp. 19-45

SMİTH, Anthony D., Toplumsal Değişme Anlayışı, çev. Ülgen Oskay, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1996.

ŞAYLAN, Gencay, Postmodernizm, İmge Yayınları, İstanbul, 2009

TANYOL, Cahit, Sosyal Ahlâk/Lâik Ahlâka Giriş, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Yayınları, İstanbul, 1960.

TAYLAN, Necip, Anahatlarıyla İslam Felsefesi Kaynakları – Temsilcileri Tesirleri, Ensar Neşriyat, İstanbul, 1991.

THOMAS, S. Kuhn, Bilimsel Devrimlerin Yapısı, çev. Nilüfer Kuyaş, Alan Yayıncılık, İstanbul, 1995.

TOFFLER, Future Shock, New York, 1970.

WEBER, Max; Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu, çev., Zeynep Aruoba, Hil Yayınları, İstanbul, 1985.

YAPICI, Asım; KUTLU, Oğuz; BİLİCAN, F. Işıl; “Öğretmen Adaylarının Değerler Yönelimileri”, www.esosder.org, Güz-2012 Cilt:11 Sayı:42 (129-151)

YAZICI, Mehmet, Alevilik/Alevi Deyişlerinin ve Gülbanglarının Sosyolojik Analizi, Çıra Yayınları, İstanbul, 2011.

YAZICI, Mehmet, “Değerler Eğitimine Gönüllü Katılan Öğretmenlerin Profili ve Görüşleri”, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), International Journal of Social Science, Volum 6 Issue 2, p.995-1023, February 2013.

ZARAKOL, Ayşe, Yenilgiden Sonra: Doğu, Batı ile Yaşamayı Nasıl Öğrendi, çev. Barış Cezar, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, Ağustos 2012