DİL ÖĞRETİMİNDE KALIP SÖZLER VE ÇEVİRİSİ

Araştırmalar dil ile kültür arasında sıkı bir bağ olduğunu ifade etmektedir (Akarsu, 1998; Kaplan, 2008; Uygur;1996). Dil ve kültür birlikte gelişir. Bir dili öğrenen insan aynı zamanda o dilin kültürünü de öğrenmiş olur. Dil, kültürün temelidir ve bir milletin dille ifade ettiği her şey kültür kavramı içerisine girer (Kaplan, 2012: 142). Kültür ise toplumu oluşturan kişileri, onları bir arada tutan, birbirine bağlayan dil ve haberleşme süreçlerini, sanatlarını, inançlarını, törelerini, hukuk ve yönetim kurumlarını, üretim ve tüketim düzenlerini içine alan ve kişilerin yaşamları boyunca eğitim süreciyle öğrendiklerinin tümüdür (Güvenç, 2002: 14). Yabancı dil öğretimi kültürel ilişkilerin en önemli öğesidir. Kalıp sözler, dilde iletişim kolaylığı sağlar. Dilin söz varlığını zenginleştirir ve dil kullanıcılarına sözlü ve yazılı iletişimde çok çeşitli anlatım olanakları sağlar. Bu özelliğinden dolayı yaygındır. Çünkü dilde "en az çaba yasası" ilkesine uyar ve özü gereği, az sözcükle çok şey anlatır. Çabuk algılanır ve akılda kalır. Dil kullanıcıları için oldukça caziptir. Kalıp sözler toplumsal, kültürel, işlevsel, yapısal, anlamsal ve bağlamsal özelliklerine göre tanımlanabilir (Gökdayı; 2008: 3). Ancak bu kalıplaşmış dil birimlerinin dil ve çeviri öğretiminde bir güçlük oluşturduğu gözlemlenmektedir. Çünkü bu kültürel öğelerin hedef dilde her birinin bire bir eşdeğeri bulunmaz.Çalışmanın amacını, kalıp sözlerin yapısal, işlevsel, anlamsal ve bağlamsal özelliklerini belirtmek ve dil öğretiminde hangi bağlamda, ne kadar sıklıkla yer verildiğini ve nasıl öğretildiğini incelemek ve anlamlarına göre gruplandırılan kalıp sözleri Fransızcaya çevirerek kaynak ve hedef dil arasındaki kültürel farkları açığa çıkartmak oluşturmaktadır

CLICHE WORDS IN LANGUAGE TEACHING AND THEIR TRANSLATION

Researches show that there is a tight relation between language and culture (Akarsu, 1998; Kaplan, 2008; Uygur; 1996). Language and culture evolve together. A person who learns a language learns culture of this language in the meantime. Language is the base of culture and all things that nations explain by language are involved in culture concept (Kaplan, 2012: 142). Culture involves people who make up society, their language and communication process, their arts, beliefs, traditions, law and administration institutions, production and consumption regulations which hold them together and join them (Güvenç, 2002: 14). Teaching foreign language is the most important part of cultural relations. Cliche words enable communication with language. They enrich vocabulary of language and provide language users for a variety of expression opportunities in spoken and written communication. Because of this feature, they are popular. They respect principle of ‘’least effort’’ and quintessentially they tell too many things with few words. They are picked up easily and remembered. They are attractive for language users. Cliche words can be defined in terms of social, cultural, functional, structural, semantic and contextual features (Gökdayı; 2008: 3). However, it is observed that these cliched language units make difficulties in teaching translation and they cause untranslatability problem in translation because these cultural items don’t have one-to-one equivalent in target language. The aim of this study is to show structural, functional, semantic and contextual features of cliche words, to analyze in which context and how often they are used, how they are taught in language teaching, to show cultural differences between source and target language by translating cliche words into French

PDF

___

AKARSU, B. (1998). Wilhelm von Humbolt’ta dil-kültür bağlantısı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
AKSAN, D. (1995). Her yönüyle dil: Anaçizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
AKSAN, D. (1996). Türkçenin sözvarlığı. Ankara: Engin Yayınevi.
AKŞEHİRLİ, S. (2011). Söz edimleri kuramı açısından kurgusal anlatı metinlerinde söz aktarımı. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/2 Spring, s.143-162
AUSTİN, J.l.(2007). Söylemek ve yapmak. (Çev.Levent Aysever). İstanbul: Metis Yayınları.
BADA, E. (2000). Culture in ELT. Çukurova University Journal of Social Sciences (6), s.100-110
BAYYURT, Y. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretilmesinde kültür kavramı ve sınıf ortamına yansıması. Ankara: Anı Yayıncılık.
BROWN, H.D. (2000). Principles of language learning and teaching. London: Longman, Pearson education Limited.
ÇİÇEK, A., Aslan, A., Aydoğan, B.Özdemir, C.,Kurt, C., Açıksöz, E. ve diğerleri (2002). Hitit yabancılar için türkçe 1. Ankara Üniversitesi TÖMER, Ankara Üniversitesi Basımevi.
ÇOTUKSÖKEN, Y. (1994). Deyimlerimiz. İstanbul: Özgül Yayınları. Diller İçin Avrupa Ortak Başvuru Metni, MEB Yayınları. http://www.dilbilimi.net/ab_diller_icin_ortak_avrupa_basvuru_metni_meb_tarafindan.pd f: (e. t. 26.06.2013).
DOĞAN, G. (1996). Söylem üzerine. Söylemin yorumlanması. Ankara: Hitit Yayınevi
ER, K.O. (2006). Yabancı dil öğretim programlarında kültürün etkileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(1), s.1-14
GÖKDAYI, H. (2008). Türkçede kalıp sözler. Bilig Dergisi, sayı:44, s. 89-110
GÜNAY, D. (2004). Dil ve iletişim. İstanbul, Multilingual Yayınları.
GÜVENÇ, B. (2002). Kültürün abc’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
KAPLAN, M.(2008). Kültür ve dil. İstanbul: Dergâh Yayınları.
KILIÇ, V. (2002). Dilin işlevleri ve iletişim. İstanbul: Papatya Yayınları.
KIRAN, Z.- Eziler- Kıran, A. (2002). Dilbilime giriş. Ankara: Seçkin Yayınları.
KOCABAY, Y. (2008). Türkçe - fransızca büyük sözlük. Ankara: Okutman Yayıncılık.
KOÇER, Ö.& Dinçer, A. (2011). The effect of culture integrated languages courses on foreign language education, US-China Education Review, 8 (2), 20-27
KULA, O. B. (1996), Dilin kültürelliği ya da kültürün dilselliği. Bilim ve Ütopya, 23: 46-47
ÖZKAN, M. (2010). İnsan, iletişim ve dil. İstanbul: Akademik Kitaplar.
ÖZTÜRK Kasar, S. (2009). Introduction à la linguistique pour futur traducteur. İstanbul: Multilingual Yayınları.
PEHLİVAN, F. (2007). Yabancı dil olarak türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim odaklı yaklaşım uyarınca metin çalışmaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
SARAÇ, T. (1997). Büyük fransızca-türkçe sözlük. İstanbul: Adam Yayınları.
SEARLE, R. J. (1996). Les actes de langage. Essai de philosophie du langage. Paris: Lettres Yayınları.
TİMUR Ağıldere, S. (2011) Fransızca-türkçe deyimler sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi.
TOKLU, M.O. (2003). Dilbilime giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
TOR, G. (2012). Türkiye türkçesinde kalıp söz üzerine bir inceleme. Prof. Dr. Mine Mengi adına Türkoloji Sempozyum Bildirileri, Adana, 20-22 Ekim 2011, s.766-786
Türkçe Sözlük (2010). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
UYGUR, N. (1996). Kültür kuramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
VARDAR, B. (2003), Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: ABC Yayınları.
YÜCE, K. & Koçer, Ö. (2012). Yabancı dil olarak türkçe öğretimi. Yabancı dil olarak türkçe öğretiminde hedef kültür. Ankara: Pegem Akademi.