Tatar Türkçesindeki fonetik ve morfolojik değişiklikler

Fizikçi bir bilim adamı olan G. X. Kudaşev tarafından yazılan bu makalede fiziğin temel kurallarından “en az çaba” yasası ele alınmıştır. Yazar, doğadaki her iş için belli miktarda bir enerji ve zaman harcandığını belirterek canlı türlerinin de mümkün olduğu kadar enerji ve zamandan tasarruf etme eğilimi içinde olduklarını kaydetmiştir. Makalede dildeki her değişikliğin temelinde “en az çaba yasası” olduğu görüşü ortaya konulmuş ve bu bağlamda Tatar Türkçesinde tarihî süreçte meydana gelen ses ve şekil değişiklikleri en az çaba yasası temelinde izah edilmiş; hem tarihî metinlerden hem de günümüz Tatar Türkçesinden örnekler verilerek meydana gelen değişiklikler art zamanlı olarak ortaya konulmuştur.

Phonetic and morphological changes in Tatar Turkish

In this article written by G. X. Kudaşev, a scientist on physics, “least-effort principle” was investigated. The author states that a certain amount of energy and time is spent for every activity in the nature, and therefore he points out that all living species tend to save up energy and time as much as they can. In the article, it is underlined that “least-effort principle” can be seen in every change in language and in this context; changes in phonemes and morphemes in Tatar Turkish were explained in the framework of “least-effort principle”, and the changes were specified diachronically by giving examples both from historical texts and today‟s Tatar Turkish.

PDF

___

ALPAROV G., Şekli Nigåzde Tatar Grammatikası, Kazan 1926.
BAYÇURA U. Ş., Zvukovoy Stroy Tatarskogo Yazıka, Kazan 1959, 1. Bölüm.
BAYÇURA U. Ş., Zvukovoy Stroy Tatarskogo Yazıka, Kazan 1961, II. Bölüm.
BOGORODİTSKİY B. A., Vvedeniye ve Tatarskoye Yazıkoznaniye, Kazan 1958.
BUDAGOV R. A., Problemı Razvitiya Yazıka, Moskva-Leningrad., 1965.
CELEY L., Tatar Dialektologiyeså, Kazan 1947.
CELEY L., Tatar Tålånåñ Orfoepik Nigåzlerå, Kazan 1953.
CELEY L., Tatar Tålånåñ Tarixi Fonetikası Buyınça Materiallar, Kazan 1954.
GANİYEV F. A., Suffiksalnoye Slovoobrazovaniye v Sovremennom Tatarskom Yezıke, Kazan 1974.
GAZİZOV R. S., Sopostavitelnaya Grammatika Tatarskogo i Ruskogo Yazıkov, Kazan 1959.
KODUKOV V. İ., Vvedeniye v Yazıkoznaniye, Moskva 1979.
NASIYRİ K., Enmuzec, Kazan 1975.
NASIYRİ K., Ülenlåk ve Çeçeklåk, Kazan 1894.
STEPANOV Y., Osnovı Obşçego Yazıkoznaniye, Moskva 1975.
TUMAŞEVA D. G., Xezårgå Tatar Edebi Tålå, Kazan 1978.
VELİDİ C., Tatar Tålå Gramatikası, Kazan 1919.
VELİULLİNA Z. M. vd., Xezårgå Tatar Edebi Tålå Morfologiyeså, 1972.
XAKOV V. İ., Tatar Milli Edebi Tålånåñ Barlıkka Kilüvå Hem ÜsåĢå, Kazan 1972.
XANGİLDİN V. İ., Tatar Tålå Grammatikası, Kazan 1959.
YAFAROV L., Tatar Tålå ÜsåĢte, Kazan 1966.
ZEKİYEV M. Z., Tugan Tål ÜsåĢå, Kazan 1967.
ZVERGİNTSEV V. A., Vnutreniye Zakonı Razvitiye Yazıka, Moskva 1954.