TAHSİN YÜCEL’İN YALAN ADLI ROMANINDA YAPISAL DİLBİLİMİN VE GÖSTERGEBİLİMİN İZLERİ

1960'lı yıllarda Saussure'ün Genel Dilbilim Dersleri'nin verilerini metin ve söylem çözümlemeleri bağlamında kullanmaya başlayan çok sayıda kuramcı yapısalcılık ve göstergebilim adıyla ortaya attıkları yaklaşımlarla tutarlı bir okuma ve çözümleme yöntemi arayışına girişmişlerdir. Tahsin Yücel'in kurucuları arasında yer aldığı, yapısal dilbilimin verilerini kullanarak uygulamaya sokulan göstergebilimsel bakış, dünyada olduğu kadar bizde de oldukça fazla taraftar bulmuştur. Tahsin Yücel kuramsal çalışmaları yanında yazdığı romanlarında şu ya da bu biçimde yapısal dilbilimin ve göstergebilimin sözlüksel alanı içerisinde yer alan verileri ve kavramları kullanmaktan geri durmamıştır. Söz konusu verileri özellikle Yalan adlı romanında kullanıma sokmuş, romanının yapısını göstergebilimde kiplikler olarak adlandırılan veriler üzerine oturtmuş, bununla kalmayıp Saussure'ü ve onun Genel Dilbilim Dersleri adlı kitabını bir roman bağlamında, aşırma (intihâl) sorunsalı çerçevesinde parodik bir dönüştürme işlemiyle konulaştırmıştır. Bununla birlikte romanda yalnızca Saussure'ün Genel Dilbilim Dersleri'ni bir metinlerarasılık bağlamında, kahramanının ağzından kendince sorgulamayla yetinmeyen yazar genel olarak dil, dilin doğuşu yanında dilbilim alanında öne çıkan dilbilimcilerin kuramsal yaklaşımları konusunda parodik bir anlatımla irdelemeler yapar. Kuşkusuz bu türden bir yenidenyazma işlemiyle yazarın temel amacı ünlü dilbilimcilerin dünyada kabul görmüş görüşlerini, önerdikleri temel kavramları alaya almak değildir. Yazar daha çok, çaba göstermeden edinilen, kes yapıştır yöntemiyle biriktirilen, alanın temel yapıtlarını yeterince algılamadan yazılan sözde bilimsel yazıların, üniversitelerde sıklıkla gündeme gelen, ötekinin yapıtını sahiplenme, aşırma sorununun alaycı bir yergisini yapar. Öyleyse bu çalışmada yapısal dilbilimin ve göstergebilimin izlerinin neler olduğunu belirlerken, yazarın bunları hangi bakımlardan ve hangi amaçlarla sorgulamaya aldığını ortaya koyacağız

THE PRESENCE OF THE STRUCTURAL LINGUISTIQUES AND THE SEMIOLOGY IN TAHSİN YÜCEL’S YALAN (LYING)

From 1960s, several theorists began to use the data of Saussure’s Course in General Linguistics within the framework of an analysis of speech and text, so they wanted to create a coherent model of approach and textual analysis under the name of structuralism and semiology. The semiological analysis which uses widely the material of the structural linguistics found several defenders; Tahsin Yücel is one of them, as he is among the founders of that discipline, so at our home as in the other countries. Tahsin Yücel, in his theoretical works and novels, uses the data of the structural linguistics and semiology, several elements and notions which belong to the lexical field of linguistics and semiology. In his Yalan, T. Yücel introduces these data within the framework of his novel, establishes a composition of his text on them, makes of Saussure and sound Course in General Linguistics one of the main themes of his novel, and thus within the framework of the theme of plagiarism and with a parodic vein. The author, who is not contented with questioning Saussure’s Course in General Linguistics in terms of intertextuality by way of his protagonist only, genrally, scrutinises through parody the theoretical approaches of linguists who are prominent figures in language studies, the origin of languages and linguistics. Without a doubt, his fundamental intention is not to ridicule the universally acknowledged theories and basic concepts of these linguists. But to criticise sardonically those, so-called, scientific papers that frequently become an issue of discussion of plagiarising the others’ works and appropriation at the universities, and which are produced effortlessly by way of cut-and-paste method, and written without examining the fundamental texts of the field adequately. The major aim of this study is to clear the tracks of the structural linguistics and the part of the semiology, their formal and semantic transformations dealt with by the author

___

  • ANGENOT, Marc “le Saussure des littéraires: avatars institutionnels et effets de mode” Etudes françaises, vol. 20 no 2, 1984
  • BENVENISTE, Emile, Genel Dilbilim Sorunları, çev. Erdim Öztokat, YKY, Ġstanbul, 1995
  • DURAK, Mustafa ve Ötekiler, Ortak Kitap, Her Yönüyle Tahsin Yücel, Multilingual, Ġstanbul, 2000
  • GARĠPER, Cafer-KÜÇÜKCOġKUN, Yasemin, Dionizyak Coşkunun İhtişam ve Sefaleti, Yakup Kadri‟nin Nur Baba Romanına Psikanalitik Yaklaşım, Akademik Kitaplar, Ġstanbul, 2009
  • GÜNAY, Doğan, Göstergebilim Yazıları, Multilingual, Ġstanbul, 2002
  • GÜNAY, Doğan, “Göstergebilimci Yücel”, M. Durak ve Ötekiler, Her Yönüyle Tahsin Yücel içinde, Multilingual, 2000
  • GÜNDOĞDU, AyĢe Eda, “Metinlerarasılık Bağlamında Tahsin Yücel‟in Yalan Adlı Romanı”, Turkish Studies, 7/4, 2012
  • LEVI-STRAUSS, Claude, Yaban Düşünce, çev. Tahsin Yücel, YKY, Ġstanbul, 2002
  • SAUSSURE, Ferdinand de, Genel Dilbilim Dersleri, çev. Berke Vardar, Multilingual, Ġstanbul, 2001
  • YÜCEL, Tahsin, Yalan, Can Yayınları, Ġstanbul, 2002
  • YÜCEL, Tahsin, Yapısalcılık, Can Yayınları, Ġstanbul, 2005
  • YÜCEL, Tahsin, Anlatı Yerlemleri, YKY, Ġstanbul, 1993
  • YÜCEL, Tahsin, Tartışmalar, YKY, Ġstanbul, 1993
  • YÜCEL, Tahsin, Le Récit et ses coordonnées spatio-temporelles Groupe de recherches sémiolinguistiques, École des hautes études en sciences sociales, Paris, 1982.