METİNLERARASILIK VE KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT BAĞLAMINDA BÜLBÜL MAZMUNU VE MEHMET AKİF ERSOY’UN BÜLBÜL ŞİİRİ

Anlatılar arası gönderiler metinlerarasılık ve beraberinde karşılaştırmalı edebiyat biliminin doğmasına zemin hazırlamıştır. Metinlerarasılık ve karşılaştırmalı edebiyat aynı kültüre ait metinler üzerinde uygulanacağı gibi, farklı milletlerin eserleri üzerinde de tatbik edilebilir. Nitekim farklı zamanlarda ve mekânlarda birbirinden etkilenen ve alıntılar yapan yazarlar yok değildir. Bu durum beraberinde metinlerarası benzerlikleri ve farklılıkları doğurur. Benzerlikler ve farklılıklar neticesinde mukayeseye muhtaç metinler meydana gelir. Mukayese çok geniş bir sahayı kapsar. Çünkü karşılaştırma hem şekil hem de muhteva açısından yapılabilir. Ancak tüm bu tespitlerin yapılabilmesi her şeyden önce okuyucunun ve araştırmacının donanımıyla alakalıdır. Mukayese düşüncesi, insan tabiatında var olan bir davranıştır. Bu davranış bir süre sonra edebiyata aksetmiş ve karşılaştırmalı edebiyat bir yöntem olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu yöntem, uzun süredir Batı edebiyatında kullanılıyor olmasına rağmen Türk edebiyatında son yüzyılda ortaya çıkmıştır. Türkiye'de Leo Spitzer ve Erich Auerbach aracılığı ile başlayan bu furya, ilerleyen yıllarda Cevdet Perin ve İnci Enginün gibi değerli isimlerle önemli yol kat etmiş, özellikle son zamanlarda Kubilay Aktulum bu konu üzerine birçok çalışma yapmıştır. Metinlerarasılık ve karşılaştırmalı edebiyat son dönem Türk edebiyatında henüz kullanılan iki terimdir. Bu çalışmada da vatan ve millet şairi olarak adlandırdığımız Mehmet Akif Ersoy'un Bursa'nın Yunan işgali üzerine yazmış olduğu Bülbül şiiri ile klasik edebiyatta sık sık kullanılan bülbül mazmunu arasındaki ilişki, metinlerarasılık ve karşılaştırmalı edebiyat bağlamında bir değerlendirmeye tabi tutulmuştur

BÜLBÜL IMAGERY AND BÜLBÜL POETRY OF MEHMET AKİF ERSOY IN CONTEXT OF INTERTEXTUALITY AND COMPARATIVE LITERATURE

References between narratives arose intertextuality, this case prepared the ground for birth of the science of comparative literature. Intertextuality and comparative literature can be applied on both the texts of the same culture and works of different nations. Indeed there are authors excerpting and affected each other in different times and places. This leads to intertextual similarities and differences. Texts needing the comparison take place as a result of similarities and differences. Comparative covers a very large area. Because comparative can be made in terms of both form and content. However if reader and researcher features are enough all these determination can be made. The idea of comparative is a behavior that exists in human nature. After some time this behavior reflected the literature. Then comparative literature began to be used as a method. Although this method has been used for a long time in West literature it has emerged in Turkish literature during the last century. The demand began through Leo Spitzer and Erich Auerbach in Turkey. After years it has made significance progress valuable names like Cevdet Perin and İnci Enginün. Especially in recent times Kubilay Aktulum has made many studies on this topic. Intertextuality and comparative literature have been used new term in last period of Turkish literature. In this study the relationship between Bülbül poem that was written on the Greek occupation of Bursa by Mehmet Akif Ersoy, he is called as a country and nation poetry, and Bülbül imagery that is often used in classical literature have been assessed in context of intertextuality and comparative literature

___

  • AKKUġ Metin, (1995). Nef‟i Divanı‟nda Tipler ve KiĢilikler, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
  • AKKUŞ Metin, (1993). Nef‟i Divanı, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • AKTAŞ ġerif, (2005). Roman Sanatı ve Roman Ġncelemesine GiriĢ, Ankara: Akçağ Yayınları.
  • AKTULUM Kubilay, (2011). Metinlerarasılık/Göstergelerarasılık, Ankara:Kanguru Yayınları.
  • AKÜN Ömer Faruk, (1994). “Divan Edebiyatı” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı ĠslamAnsiklopedisi, C.9, s.389-428.
  • ARAK Hüseyin, (2012). KarĢılaĢtırmalı Edebiyat Bilimi, Ankara: Hacettepe Yayınları.
  • AYTAÇ Gürsel, (2009). KarĢılaĢtırmalı Edebiyat Bilimi, Ġstanbul: Say Yayınları.
  • BAYRAM Yavuz, (2004). “KarĢılaĢtırmalı Edebiyat Bilimi ve Bir Uygulama”, SÜ Türkiyat AraĢtırmaları Dergisi, S.16, s.69-93.
  • DEMİREL ġener, (2007). “Mazmundan Ġmgeye Bir Yolculuk”, Atatürk Üniversitesi Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, C.2, S.2, s.138-151.
  • DÜZDAĞ M.Ertuğrul, (1988). Mehmed Akif Ersoy, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
  • DÜZDAĞ M.Ertuğrul, (2010). Safahat, Ġstanbul: Çağrı Yayınları.
  • GÖKÇEK Fazıl, (2005). Mehmet Akif‟in ġiir Dünyası, Ġstanbul: Dergâh Yayınları.
  • KÜLEKÇİ Numan-KARABEY Turgut, (1997). Erzurumlu Ġbrahim Hakkı Divanı, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
  • ÖGEYĠK Muhlise, (2008). Metinlerarasılık ve Yazın Eğitimi, Ankara: Anı Yayınları.
  • PALA Ġskender, (2009). Ansiklopedik Divan ġiiri Sözlüğü, Ġstanbul: Kapı Yayınları.
  • TEKİN Mehmet, (2003). Roman Sanatı, Ġstanbul: Ötüken Yayınları. TEKİŞAN Mesut, (2011). KarĢılaĢtırmalı Edebiyat Bilimi, Ġstanbul: Kriter Yayınları.