SEYAHAT ACENTASI ÇALIŞANLARININ İŞ DEĞERLERİ ALGISI VE İŞTEN AYRILMA NİYETİ İLİŞKİSİ

Çalışanlar, turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin performanslarına etki eden en önemli faktörlerden birisidir. Motive olmuş çalışanlar hizmet kalitesi, müşteri memnuniyeti ve müşteri sadakatinin sağlanmasına doğrudan etki etmektedir. Motivasyonun sağlanmasında çalışanların iş değerlerine ilişkin algıları öne çıkmaktadır. Çalışanların iş değerleri çerçevesinde işletmeden beklentilerini elde etmesi ve amaçlarına ulaşabilmesine bağlı motivasyonunda artış veya kayıp söz konusu olabilmektedir. Buna dayanarak, iş değerleri algısı düşük olan çalışanların, işten ayrılma eğiliminde artış görüleceği düşünülmektedir. Bu çalışma, seyahat acentasında çalışanlarının iş değerleri algısı ile işten ayrılma niyetleri arasındaki ilişkiyi değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaçla, alanyazına dayalı geliştirilen anket ile veriler toplanmıştır. Anket, iş değerleri algısı ile işten ayrılma niyeti arasındaki ilişki durumunu belirlemek için 2017 yılı Nisan ve Mayıs aylarında Karadeniz bölgesinde (Samsun, Giresun, Ordu, Trabzon, Rize) faaliyet gösteren seyahat acentaları çalışanlarına uygulanmıştır. Anketlerin uygulanmasında kolayda örnekleme yöntemi kullanılmış ve 400 seyahat acentası çalışanı araştırmaya katılmıştır. Verilerin analizinde Spearman korelasyon, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis analizlerinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, iş değerlerinin “Yetenek ve Büyüme” boyutu ile işten ayrılma niyeti arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Diğer taraftan, iş değerlerinin “Statü ve Bağımsızlık” boyutuyla işten ayrılma niyeti arasında, negatif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, kuramsal çıktılar tartışılmış, uygulamaya ve gelecek çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur.

RELATIONSHIP BETWEEN WORK VALUES PERCEPTION AND TURNOVER INTENTION OF TRAVEL AGENCY EMPLOYEES

Employees are one of the most important factors that influence the performance of enterprises operating in the tourism sector. Motivated employees have a direct impact on service quality, customer satisfaction and customer loyalty. Employees' perceptions of their work values are prominent in the provision of motivation. Within the framework of their work values, there may be an increase or a loss in motivation depending on the employees' expectations from the enterprises and reaching their goals. Based on this, it is thought that employees with low perception of work values will have an increase in the tendency to leave work. This study aims to evaluate the relationship between employees' perception of their work values and their intention to leave. For this purpose, data were collected by the questionnaire which was developed based on literature. The questionnaire was applied to the employees of the travel agencies operating in the Black Sea region (Samsun, Giresun, Ordu, Trabzon, Rize) in April and May 2017 in order to determine the relationship between work values and turnover intention. The convenience sampling method was used in application of questionnaires and 400 travel agency employees participated in the research. Spearman correlation, Mann Whitney U and Kruskal Wallis analyzes were used in the analyses of data. According to the findings of the research, a positive and significant relationship was found between “Talent and Growth” dimension of wok walues and turnover intention. On the other hand, a negative and significant relationship was found between the “Status and Independence” dimension of work values and turnover intention. At the end of the research, theoretical outcomes were discussed and suggestions for travel agencies and future studies were presented.

PDF

___

Altaş, S. S. (2004). İş değerleri, örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisinin bireysel iş performansı ve işten ayrılma eğilimi üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Doktora Tezi. Gebze: Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü.
Ashford, S. J., Lee.S. and Bobko, P., (1989). Content, Causes, and Consequences of Job Insecurity: A Theory-Based Measure and Substantive Test. Academy of Management Journal, Vol:32(4), 803-829.
Avcı, N. (2011). Turizm Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin İş Değerleri: Çeşme Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Vol. 22, No. 1, s. 7-18.
Bartlett, K. R. (1999). The Relationship Between Training and Organizational Commitment In The Health Care Field. (The Degree of Doctor of Philosophy), Urbana: The University of Illınois.
Bilsky, W. Ve Schwartz S. H. (1994). Values and Personality, European Journal of Personality, Volume: 8, 1994, 163-181.
Bolton, B., (1980). Second-order dimensions of the work values inventory. Journal of Vocational Behavior 17, 33–40.
Bozkurt, S. ve Doğan, A. (2013). İş Değerleri ile İş Etiği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kamu ve Özel Sektör Çalışanlarına Yönelik Bir Araştırma, Business and Economic Research Journal, Volume 4, Number 4.
Braithwaite, V.A. and Law, H.G.. (1985). Structure of Human Values: Testing the Adequacy of the Rokeach Value Survey. Journal of Personality and Social Psychology 49:250-63
Cammann, C., M. Fichman, G.D. Jenkins ve J.R. Klesh, (1983), Assessing the Attitudes and Perceptions of Organizational Members (S.E. Seashore, E.E. III Lawler, P.H. Mirvis and C.Cammann, Eds.), In Assessing Organizational Change: A Guide to Methods, Measures, And Practices, Wiley, New York.
Chen, J. S., Chu, K. H-L. ve Wu, W-C. (2000). Tourism Student’s Perceptions of Work Values: A Case of Ehawanese Universities, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 12(6): 360-365.
Chu, K. H. L. (2008). A Factorial Validation of Work Value Structure: Second-order Confirmatory Factor Analysis and its Implications. Tourism Management, 29(2), 320-330.
Cotton, J. L., & Tuttle, J. M. (1986). Employee Turnover: A Meta-Analysis and Review with Implications for Research. Academy of management Review, 11(1), 55-70.
Çarıkçı, İ. ve Çelikkol , Ö. (2009). İş - Aile Çatışmasının Örgütsel Bağlılık ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (1), 153 - 170.
Dude, D. J. (2012). Organizational commitment of principals: The effects of job autonomy, empowerment, and distributive justice. University of Iowa. Retrieved from http://ir.uiowa.edu/etd/2863
Elizur, D. (1984). “Facets of Work Values: a Structural Analysis of Work Outcomes” Journal of Applied Psychology, Vol.: 69, 379-389.
Elizur, D. (1996). Work Values and Commitment, International Journal of Manpower, Vol. 17 Iss 3, 25–30.
Elizur, D., Borg, İ., Hunt, R. ve Beck İ. M. (1991). The Structure of Work Values: A Cross Cultural Comparison, Journal of Organizational Behavior, Vol 12,21-38.
Elmas-Atay, S . (2017). Work Values Fit and Subjective Career Success: The Moderating Role of Work Engagement. International Review of Management and Marketing, 7 (3), 113-120.
Eşitti, B. (2018). Konaklama İşletmelerinde İş Değerlerinin İşten Ayrılma Niyetine Etkileri: İş-Aile-İş Çatışmasının Aracı Rolü. Verimlilik Dergisi, (3), 235-257.
Friedlander, F.(1965). Comparative Work Value Systems, Personnel Psychology, 18, 1-20.
Furnham, A. (1990). A Content Correlational and Factor-Analytic Study of Seven Quastionnaire Measures of the Protestant Work ethic, Human Relations,43:383-399.
Gerhart, B., and Milkovich, G. T. (1990). Organizational Differences in Managerial Compensation and Financial Performance, Academy of Management Journal, 33(4), 663–691.
Gül, H. , Ercan , O., ve Gökçe, H. (2008). İş Tatmini, Stres, Örgütsel Bağlılık, İşten Ayrılma Niyeti ve Performans Arasındaki İlişkiler: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E - Dergisi, Kırgızistan, 15, s.1 - 11.
Güllü, M., Kendir, H., & Ince, C. (2016). Turizm Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin İş Değeri Algıları ve Mesleğe Devam Niyetleri: Stajyer Öğrencilere Yönelik Bir Araştırma. TURAN- SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 8(32), 567-578.
Gürbüz, S. ve Bekmezci, M. (2012), İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Bilgi işçilerinin İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Duygusal Bağlılığın Aracılık ve Düzenleyicilik Rolü, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 41(2), s.189-213.
Gürsoy, D., Maier, T. A. ve Chi, C. G. (2008). Generational Differences: An Examination of Work Values and Generational Gaps in The Hospitality Workforce, International Journal of Hospitality Management, 27: 448–458.
Hegney, D., A. Plank ve V. Parker (2006).”Extrinsic ve Intrinsic Work Values: Their Impact on Job Satisfaction in Nursing”, Journal of Nursing Management, c. 14, ss. 271-281.
Hendrix, V. ve Super, D.E., (1968). Factor Dimensions and Reliability of the Work Values Inventory, Vocational Guidence Quarterly 17, 269–274.
Judge, T. A. ve Bretz, R. D. (1992). Effects of Work Values on Job Choice Decisions, Journal of Applied Psychology, 77, 261–271.
Kasnak, E. (1998). Çalışanların İş Değerleri ve Bir Özel Sektör Şirketinde Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Kaya, E., (2010). İş stresi ve tükenmişlik duygusunun işten ayrılma niyeti üzerine etkileri: Sağlık personeli üzerinde bir uygulama, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze.
Kim, S. S. Guob, Y. Wangc, K-C. ve Agrusa, J. (2007). The Study Motivations and Study Preferences of Student Groups From Asian Nations Majoring in Hospitality and Tourism Management Programs, Tourism Management, 28: 140–151.
Kubat, U. ve Kuruüzüm, A. (2010). İş Değerleri ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Yapısal Denklem Modelleme Yaklaşımı, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.15, S.3 s.487-505.
Kurtuluş, K. (2010). Araştırma Yöntemleri. Türkmen Kitabevi, İstanbul.
Ladkin, A., (1999). Life and work history analysis: the value of this research method for hospitality and tourism. Tourism Management, 20, 37–45.
Lee, F.K., Dougherty, T.W., Turban, D.B., (2000). The role of personality and work values in mentoring programs. Review of Business, 21, 33–40.
Lee, T. W., Mitchell, T. R., Sablynski, C. J., Burton, J. P., and Holtom, B. C. (2004). The effects of job embeddedness on organizational citizenship, job performance, volitional absences, and voluntary turnover. Academy of Management Journal, 47(5), 711–722.
Levy, S. (1990). Values and Deeds, Applied Psychology: AnInternational Review,39, 379-400.
Manhardt, P. J. (1972). Job orientation of male and female college graduates in business, Personnel Journal, Vol. 25, pp.361–368.
Meglino, B., Ravlin, E. ve Adkins, C. (1989). A work values approach to corporate culture: a field test of the value congruence process and its relationship to individual outcomes. Journal of Applied Psychology, 74, 424–432.
Mobley, W. H. (1977). Intermediate Linkages in the Relationship Between Job Satisfaction and Employee Turnover, Journal of applied psychology, 62(2), 237.
Mok, C., Pine, R. ve Pizam, A., (1998). Work values of Chinese hotel managers. Journal of Hospitality and Tourism Research, 21 (3), 1–16.
Neumann, L. ve Neumann, U., (1983). A discriminant analysis of students’ work values: differences between engineering and liberal arts. Journal of Experimental Education 52, 41–66.
Nor, M. N., Noor, A. N., Ahmad, Z., Khalid, S. A., & Ibrahim, I. I. (2017). Factors Affecting Turnover Intention among Gen Y in Hotel Industry. Jurnal Intelek, 12(1).
O’Brien, G. E. and Humphrys, P. (1982). The Effects of Congruency between Work Values and Perceived Job Attributes upon the Job Satisfaction of Pharmacists, Australian Journal of Psychology, Vol. 34 (1), 91-101.
O’Brien, G. E., and Dowling, P.(1980). The Effects of Congruency Between Perceived and Desired Job Attributes Upon Job Satisfaction. Journal of Occupational Psychology, 53,121-130.
Omar, M. K. ve Ramdani, N. F. S. M. (2017). Perceived Work Environment, Perceived Work Values, and Turnover Intention among Generation-Y of a Private Trustee Organization in Malaysia, International Journal of Business and Management, 1 (2), 23-34.
Örücü, E. ve Özafşaroğlu S. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyetinde Bir Uygulama, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, s. 339.
Özcan, E. B. (2008). Örgütsel Bağlılık ve İş Değerleri Arasındaki İlişki: Adana İlinde Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Özkan, Ç. (2010). Ege Bölgesindeki 4-5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde Örgüt Kültürünün İş Değerlerinin Dönüşümüne Etkileri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
Parnell, J.A., Tian, Q., Nai-Chi Chen, A. and Yu, T. (2008) ‘Comparative work values among future managers in China and the USA’, Int. J. Chinese Culture and Management, Vol. 1 (2), 144– 156.
Penings, J. M. (1970). Work-Value Systems of White-Collar Workers, Administrative Science Quarterly, Vol. 15, No. 4 (December), 397-405.
Pizam, A., (1993). Managing cross-cultural hospitality enterprises. Jones, P., Pizam, A. (Eds.), In: The International Hospitality Industry: Organizational and Operational Issues. Wiley, New York, 51-73.
Richardson, S. (2009). Undergraduates’ Perceptions of Tourism and Hospitality as a Career Choice, International Journal of Hospitality Management, 28, 382–388.
Ross, L. E., & Boles, J. S. (1994). Exploring the Influence of Workplace Relationships on Work- related Attitudes and Behaviors in the Hospitality Work Environment, International Journal of Hospitality Management, 13(2), 155-171.
Rusbelt, C. A., Farrell, D., Rogers and Mainous (1988). Impact of Exchange Variables On Exit, Voice, Loyalty and Neglect: An Integrative Model of Responses to Decline Job Satisfaction, Academy of Management Journal, Vol: 31, No: 3, 599- 627.
Sagie, A., Elizur, D. ve Koslowsky, M. (1996). “Work Values: A Theoretical Overview and a Model of Their Effects”, Journal of Organizational Behavior, 17, s.503-514.
Senatore, P. (2003). Moderating Effects of Work Values on Stressor-Strain Relationships, Master of Science Thesis, San Hose State University.
Seyrek, İ. H., ve İnal, O. (2017). İşten Ayrılma Niyeti ile İlişkili Faktörler: Bilgi Teknolojisi Çalışanları Üzerine bir Araştırma, Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1/1, ss: 63-74
Shafer W. E., Morris, R. E. ve Ketchand, A. A. (2001). Effects of Personal Values on Auditors’ Ethical Decisions, Accounting, Auditing & Accountability Journal, Vol. 14 (3), 254 – 277.
Shukla, A., Srinivasan,R. and Chaurasia, S. (2013). Impact of Work Related Attitudes on Turnover Intention, Indian Journal of Industrial Relations, Vol. 49, No. 1, 111-122.
Super, D. E. (1970).Work values inventory manual. Boston: Houghton Mifflin.
Sverke, M., Hellgren, J., Naswall, K. (2002). “No security: A meta-analysis and review of jobinsecurity and its consequences”, Journal of Occupational Health Psychology, Vol.7, No.3, 242–264
Şenay, T. (2015). The Relationship between Work Values, Job Satisfaction and Intention to Leave. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Tekingündüz, S., Top, M., & Seçkin, M. (2015). İş Tatmini, Performans, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Hastane Örneği, Verimlilik Dergisi, (4), 39-64.
Tolukan, E. Şahin, M. Y. ve Koç, M. (2016). Cimnastik Antrenörlerinin Örgütsel Özdeşleşme Düzeyleri Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 11/8 Spring 2016, p. 377- 398. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9558. ANKARA-TURKEY.
Türkay, O., Akgöz, E. (2016). Yaşam Değerleri İle Iş Değerleri Arasındaki Etkileşim Otel Çalışanları Örneği. Bartın Üniversitesi IIBF Dergisi, 1(14), 147-164
Van Vianen, A. E. M., De Pater, I. E., & Van Dijk, F. (2007). Work value fit and turnover intention: Same-source or different-source fit. Journal of Managerial Psychology, 22(2), 188-202.
Varol, F. Karaer, M. ve Ortakarpuz, M. (2017). İlaç Mümessillerinin Örgütsel Bağlılığının, İş Tatmininin Ve İşten Ayrılma Niyetinin Demografik Faktörler Bağlamında İncelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 12/31, p. 279-302. ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12551. ANKARA-TURKEY.
Vos, A., D. Buyens ve R. Schalk (2005), “Making sense of a new employment relationship: Psychological contract-related information seeking and the role of work values and locus control”, International Journal of Selection and Assessment, c. 13, S. 1, 41-52.
White, C. (2006). Towards an Understanding of the Relationship Between Work Values and Cultural Orientations, Hospitality Management, 25: 699–715.
Yıldırım, B. I. ve Yirik, Ş. (2014). İşgörenlerin İş Güvencesi Algıları ve İşten Ayrılma Niyetleri İlişkisi: Belek Bölgesi Beş Yıldızlı Otel Çalışanları Örneği. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı / No. 6, Ekim / October, 123-140.
Yu-Ping Wang, Christina, Chen, Mei-Huei, Hyde, Bill & Hsieh, Lillian. (2010). Chinese Employees' Work Values and Turnover Intentions in Multinational Companies: The Mediating Effect of Pay Satisfaction. Social Behavior and Personality: an international journal. 38. 871-894.