BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMİ İLE İMALAT SEKTÖRÜNDE ÜRETİM STRATEJİSİ BELİRLEME UYGULAMASI

Günümüzde dünyası geçmişe oranla çok daha fazla rekabetçi bir yapıya sahiptir. Bu rekabet ortamı, birden fazla amaca aynı anda ulaşılmak istenen problemleri de beraberinde getirmektedir. İşletmeler kârlarını maksimize ederken, satışlarını arttırmak ve aynı zamanda işçilik maliyetlerini minimum düzeyde tutmak gibi birbiriyle çelişen hedeflere sahip olabilirler. Birden fazla hedefi olan problemlerin çözümünde çeşitli yöntem ve yaklaşımlardan yararlanılmaktadır. Bu tür durumları içeren çok amaçlı problemlerin çözümünde Hedef Programlama yöntemi kullanılabilir. Hedef Programlama yaklaşımında temel düşünce tüm hedefleri tek bir hedefe dönüştürmektir. Tek hedefe dönüşen bu problem bir anlamda Doğrusal Programlama problemidir ve Doğrusal Programlama problemlerinin çözüldüğü yöntemlerle kolay bir şekilde çözülebilir. Hedef Programlama yaklaşıma bulanık mantık temel felsefesi dâhil edildiğinde ise çevrenin bulanık etkisi de modele dâhil edilmiş olacağından daha uygulanabilir çözümler elde edilebilir. Bu çalışmanın, ilk bölümde Bulanık Hedef Programlama ile ilgili literatür araştırılmış ve ayrıca çalışmanın amacına yer verilmiştir. İkinci bölümde üretim yönetimi ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır. Takip eden üçüncü bölümde ise çalışmada kullanılan matematiksel modelin yapısının anlaşılabilmesi için bulanık mantık, Hedef Programlama ve Bulanık Hedef Programlama yaklaşımı konuları incelenmiştir. Uygulama bölümünde ise bir çikolata fabrikasında, ürün grupları belirlenmiş ve mevcut hedef ve kısıtlar altında üretim adetlerinin ne olacağı bulanık olarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Oluşturulan Bulanık Hedef Programlama modeli Hannan yaklaşımı kullanılarak uygulanabilir bir çözüm elde edilmiştir.

FUZZY GOAL PROGRAMMING METHOD FOR SPECIFICATION A PRODUCTION STRATEGY IN MANUFACTURING SECTOR

Today, the world has a much more competitive structure than the past. This competition environment causes problems with multiple objectives at the same time. While businesses can maximize their profits, they may have conflicting goals, such as increasing their sales and keeping labor costs to a minimum. Various methods and approaches are used to solve problems with multiple objectives. The goal programming method can be used to solve the multi objective problems involving such situations. In the Goal Programming approach, the basic idea is to turn multiple goals into a single goal. This problem, which turns into a single goal, is in a sense a Linear Programming problem and Linear Programming problems can be solved easily by solving the problems. When the fundamental philosophy of fuzzy logic is included in the target programming approach, more practical solutions can be obtained as the fuzzy effect of the environment will be included in the model. In the first part of this study, the literature related to Fuzzy Goal Programming has been researched and the aim of the study is given. In the second part, production management is explained in detail. In the third chapter, fuzzy logic, goal programming and fuzzy goal programming approach are examined in order to understand the structure of the mathematical model used in the study. In the application section, in a chocolate factory, product groups were determined and what would be the production quantities under the current targets and constraints were determined. A feasible solution was obtained using the fuzzy target programming model Hannan's approach.

PDF

___

Açık, M., 2002. Türk Silahlı Kuvvetlerinde Birliklerin Yeniden Yapılandırılmasında Hedef Programlama Yönteminin Uygulanması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Algerman, N., 2002. ). Binek Otomobillerde CO2 Emisyon Miktarının Azaltılmasına Yönelik Stratejilerin Analitik Ağ Süreci Bazlı Hedef Programlama Modeli ile Değerlendirilmesiı, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Çelikçapa, F., 2000. Üretim Yönetimi ve Teknikleri, Üçüncü Baskı, Alfa Yayınevi, İstanbul.
Dülger, Ö., 2009. Bulanık Kayma Tipli Kontrol Yönteminin İyileştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
Ertuğrul, İ., 2005. Bulanık Hedef Programlama ve Bir Tekstil Firmasında Uygulama Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 2, 45-78.
Güçlü, P. ve Özdemir, A., 2015. Bulanık Hedef Programlama ile Tedarik Zinciri Optimizasyonu: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Hacettepe Üniversitesi adi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33, 1, 79-100.
Ignizio, J.P., 1976. Goal Programming and Extentions, Lexingon Books, London
Kağnıcıoğlu, C.H. ve Yıldız, A., 2006. 0-1 Tamsayılı Bulanık Hedef Programlama Yaklaşımı ile Sınav Görevi Atama Probleminin Çözümü. Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7, 2, 413-426.
Karaman, E. ve Kale, S., 2007. Bulanık Hedef Programlama Yöntemi ile Süre-Maliyet-Kalite Eniyilemesi. Yapı Dünyası Dergisi, 49-55.
Kaya, Ö.O, 2010. Bulanık Hedef Programlama Yaklaşımı ile Tedarikçi Seçimi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kumar, M., Vrat, P. and Shankar, R., 2004. A fuzzy goal programming approach for vendor selection problem in a supply chain. Computers & Industrial Engineering, 46, 1, 69-85.
Özkan, M., 2003. Bulanık Hedef Programlama, Birinci Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa.
Parra, A.A., Terol, A.B. and Uria, M.V.R., 2001. A fuzzy goal programming approach to portfolio selection. European Journal of Operational Research, 133, 2, 287-297.
Pal, B.B., Sen, S. and Kumar, M., 2009. A fuzzy goal programming for solving Multiobjective Fuzzy Stochastic Programming Problems. Fourth International Conference on Industrial and Information Systems, 28-31 December 2009, Sri Lanka.
Petrovic, D., and Aköz, O., 2008. A fuzzy goal programming approach to integrated Loading and scheduling of a batch processing machine. Journal of Operational Research Society, 59, 1211- 1219.
Şen, D., 2009. Bulanık Mantık İlkeleri ve Modelleme, Üçüncü Baskı, Su Vakfı Yayınları, İstanbul.
Tütek, H. ve Gümüşoğlu, Ş., 2000. İşletme İstatistiği, Birinci Baskı, Barış Yayınları, İzmir.
Tyagi, S., Yang, K., Tyagi, A. and Verma, A., 2012. A fuzzy goal programming Approach for Optimal Product Family Design of Mobile Phonesand Multiple Platform Architecture. IEEE Transaction on Systems, Man & Cybernetics, 42, 6, 1519-1529.
Venkatasubbaiah, K., Acharyulu, S.G. and Chandra Mouli, K.VV., 2011. A fuzzy goal programming method for solving multiobjective transportation problems. Global Journal of Research in Engineering, 11, 3, 1-7.
Yamak, O., 2008. Üretim Yönetimi; Sistemler, İlkeler ve Teknikler. Birinci Baskı, Alfa Yayınevi, İstanbul.
Zandi, F., and Tavana, M., 2011. A fuzzy goal programming model for strategic information technology investment assesment. Benchmarking: An International Journal, 18, 2, 172-196.