192148

Risk Toplumunda Kuşakların Yeni Şiddet Deneyimi: Dijital Şiddet

Bu araştırmada, içinde yaşadığımız risk toplumu gerçekliğinden hareketle, dijital şiddet olgusu kuşaksal bağlamda incelenmiş ve betimsel sonuçlar ortaya konulmuştur. Bireylerin günlük yaşamlarında dijitalle olan yoğun ilişkileri sürecinde herhangi bir zamanda dijital şiddete maruz kaldıkları, tanıklık ettikleri ya da dijital şiddet uyguladıkları varsayımından hareketle, bu olgunun sosyalleşmeyle olan ilişkisi araştırmanın odağıdır. Kuşaksal özelliklere bağlı olarak bireylerin dijital şiddet deneyimlerinin farklılaştığı ön kabulüyle araştırma şekillendirilmiştir. Araştırmada kuşaksal sınıflar ve bazı demografik özellikler bağımsız değişken, dijital şiddet deneyimi ise bağımlı değişkendir. Araştırma örneklemi, Türkiye’nin çeşitli illerinde yaşayan kotalı örnekleme yöntemiyle rastlantısal olarak seçilmiş ve araştırmaya gönüllü olarak katılım sağlamış 18-95 yaşları arasındaki 500 kişiden oluşmaktadır. Kişilerin demografik özellikleri, internet kullanım alışkanlıkları ve dijital şiddet deneyimleriyle ilgili verileri elde etmeye yönelik soruları içeren yapılandırılmış görüşme formuyla bulgular elde edilmiştir. Araştırma, benimsenen yöntem ve uygulanan teknik bakımından nicel yöntem araştırmasıdır. Araştırmanın uygulama aşaması pandemi süreciyle kesiştiği için sağlık açısından riskli durumlara sebebiyet vermemek amacıyla görüşmelerin çoğunluğu çevrimiçi sahada gerçekleştirilmiştir. Veriler normal bir dağılıma sahip olmadığı için değişkenlerin ilişkilerini anlamlandırmak için ki-kare testinden yararlanılmıştır. Süleymen Demirel Üniversitesi Üniversite Etik Kurulu 11.11.2020 tarihli ve 98/12 sayılı kararına göre etik kurul izni alınmıştır. Araştırma sonucunda dijital şiddet deneyiminin, kuşaklara göre anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır. Z kuşağından Sessiz kuşağa doğru yaş ilerledikçe dijital şiddet deneyimi azalmaktadır. Ayrıca dijital şiddet deneyiminin, cinsiyet, eğitim seviyesi, gelir durumu gibi değişkenlere göre anlamlı farklılık göstermezken, medeni duruma göre anlamlı farklılık gösterdiği belirlenmiştir.

Generations’ New Violence Experience in Risk Society: Digital Violence

In this research, starting from the reality of the risk society we live in, the phenomenon of digital violence has been examined in the generational context and descriptive results have been revealed. Based on the assumption that individuals have been exposed to, witnessed or perpetrated digital violence at any time during their intense relationship with digital in their daily lives, the relationship between this phenomenon and socialization is the focus of the research. The research has been shaped with the assumption that individuals' experiences of digital violence differ depending on generational characteristics. In the study, generational classes and some demographic characteristics are the independent variable, and the experience of digital violence is the dependent variable. The research sample consists of 500 people between the ages of 18-95 who were randomly selected by quota sampling method and voluntarily participated in the research, living in various provinces of Turkey. Findings were obtained with a structured interview form, which included questions about obtaining data about demographic characteristics, internet usage habits and digital violence experiences of individuals. The research is a quantitative method research in terms of the method adopted and the technique applied. Since the implementation phase of the research intersects with the pandemic process, most of the interviews were conducted online in order not to cause risky situations in terms of health. Since the data did not have a normal distribution, the Chi-square test was used to make sense of the relationships of the variables. Ethics committee approval was obtained from the Ethics Committee of Suleyman Demirel University (Decision no: 98/12 Dated: 11.11.2020). As a result of the research, it was determined that the experience of digital violence differed significantly according to the generations. As the age progresses from the Z generation to the Silent generation, the experience of digital violence decreases. In addition, it was determined that while the experience of digital violence did not differ significantly according to variables such as gender, education level, income status, it differed significantly according to marital status.

PDF

___

Adıgüzel, O., Batur, H. Z., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların değişen yüzü ve Y kuşağı ile ortaya çıkan yeni çalışma tarzı: mobil yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 165-182.
Alkın, R. C. (2017). Ulrich Beck’in risk toplumu kavramsallaştırması ekseninde toplumsal kontrolün dönüşümüne giriş denemesi. Medeniyet ve Toplum, 1(1), 35-54.
Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan kuşağa tüketim olgusu ve geleceğin tüketici profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 203-212.
Aras, G., & Crowther, D. (2009). The Durable Corporation: Strategies for Sustainable Development. Gower Publishing.
Aydoğdu Karaaslan, İ. (2015). Dijital oyunlar ve dijital şiddet farkındalığı: ebeveyn ve çocuklar üzerinde yapılan karşılaştırmalı bir analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 806-818. https://doi.org/10.17719/jisr.2015369545
Aykut Arslan, A. & Staub, S. (2015). Kuşak teorisi ve içgirişimcilik üzerine bir araştırma. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(11), 1-24.
Barındık, G. (2021). Dijitalleşen medya ve yarattığı yeni şiddet alanı: dijitalleşen şiddet [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bayzan, Ş. (2019, 19 Haziran). Kişisel verilerimiz ve biz. https://www.guvenliweb.org.tr/blogdetay/ kisisel-verilerimiz-ve-biz.
Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik, (çev.) İsmail Türkmen, Ayrıntı Yayınları.
Beck, U. (2011). Risk toplumu: başka bir modernliğe doğru, (çev.) Kazım Özdoğan ve Bülent Doğan, İthaki Yayınları.
Cicioğlu, M. (2014). Öğrencilerin problemli internet kullanımı ve siber zorbalık davranışlarına ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Cirban Ekrem, E. & Er Güneri, S. (2021). Kadına yönelik şiddetin dijital dünyaya yansıması. Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, (8), 362-370. https://doi.org/10.35235/uicd.974250
Çakmak, B. (2012). Yeni iletişim ortamlarının sosyalleşme üzerindeki etkileri [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çubukcu, A. & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, (5), 148-174.
Dağıtmaç, M. (2015). Sosyal medya bizi neden kullanır?. Okur Akademi.
Delibaş, K. (2016). Risk toplumu. Ayrıntı Yayınları.
Digital, (2021, 21 Ekim). https://wearesocial.com/uk/blog/2021/10/social-media-users-pass-the-4- 5-billion-mark/
Digitalage, (2013, Kasım). Üç farklı kuşağın teknoloji kullanım alışkanlıkları. https://digitalage.com.tr/
Ekşi, H. & Yaman, E. (2010). Çocuk ve ergende şiddet-karma metodolojiye dayalı bir alan çalışması. Kaknüs Yayınları.
Esgin, A. (2013). İmal edilmiş belirsizlikler çağının sosyolojik yönelimi: Ulrich Beck ve Anthony Giddens kaynaklı risk toplumu tartışmaları. Gaziantep University Journal Of Social Science,12(3), 683-696.
Evolution Of Internet Governance Empowering Sustainable Development. (2015, 10-13 Kasım). https://www.intgovforum.org/multilingual/index.php?q=filedepot_download/3367/208
Fiğan, M. & Dede Özdemir, Y. (2020). Dijital kültür dijital eşitsizlikler ve yaşlanma, Alternatif Bilişim Derneği.
Furedi, F. (2017). Korku kültürü: risk almamanın riskleri, (çev.) Bülent Yıldırım. Ayrıntı Yayınları.
Giddens, A. (2000). Elimizden kaçıp giden dünya: küreselleşme hayatımızı nasıl yeniden şekillendiriyor?. (çev). Osman Akınhay. Alfa Yayınları.
Giddens, A. (2002). Sağ ve solun ötesinde: radikal politikaların geleceği, (çev.) Müge Sözen & Sabir Yücesoy. Metis Yayınları.
Hunsaker, A. & Hargittai, E. (2018). A review of ınternet use among older adult. New Media & Society, 20(10), 3937-3954. https://doi.org/10.1177/1461444818787348
İzmirlioğlu, K. (2008). Konumlandırmada kuşak analizi yardımıyla tüketici algılarının tespiti: Türk otomotiv sektöründe bir uygulama [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kanbur, A. & Kanbur, E. (2018). İşyerinde siber zorbalık ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik sınama çalışması. Psikoloji Çalışmaları-Studies In Psychology, 38(2), 237-258.
Kathryn, L. M., Jeannie M., Allen, G. H., Nancy, G. G. & Kevin, C. R. (2014). Bullying prevalence across contexts: a meta-analysis measuring cyber and traditional bullying. Journal of Adolescent Health, 55(5), 602-611. https://doi.org/10.1016/j.jadohealth.2014.06.007
Klinke, A., & Renn, O. (2002). A new approach to risk evaluation and management: risk-based, precaution-based and discourse-based strategies. Risk Analysis, 22(6), 1071-1094. https://doi.org/10.1111/1539-6924.00274
Kurt, İ. (2012). Toplumsallaşma sürecinin ‘toplumsanallaşma’ bağlamındaki yolculuğu. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-10.
Kuyucu, M. (2017). Y kuşağı ve teknoloji: Y kuşağının iletişim teknolojilerini kullanım alışkanlıkları. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 845-872. https://doi.org/10.19145/e-gifder.285714
Lupton, D. (1999). Risk and sociocultural theory: new directions and perspectives. Cambridge University Press.
Lawrence, F. (2016). The revolutionary ımpact of mobile online communications on workplace behaviours and culture. Australia’s Disability Employment Conference.
Özdemir, Ş. (2017). Kuşaklar teorisine göre Türkiye’deki gençlerin medya kullanım alışkanlıkları ve İstanbul örneği [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özdemir, Ş. (2021). Sosyal medya çağında kuşakların medya kullanım amaçlarının incelenmesi. İletişim Çalışmaları Dergisi, (20), 281-308.
Özer, A. (2019). Reklamlarda erkeklere yönelik simgesel şiddet: banka reklamları üzerine bir analiz. [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Yaşar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özmen, Ş. Y. (2018). Dijital şiddet, siber zorbalık ve yeni medya okuryazarlığı üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 958-966. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2989
Özkan, Y. & Purutçuoğlu, E. (2016). Yaşlılıkta teknolojik yeniliklerin kabulünü etkileyen sosyalizasyon süreci. Aile ve Toplum, 6(23). 37-46.
Özkul, M., Kalaycı, I. & Atasoy, M. (2019). Yaşlıların toplumsal ilişki kurma biçimleri: sorunlar ve imkanlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(37), 77-97. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.5051
Patchin, J. W. (2015). Advice for adult victims of cyberbullying. https://cyberbullying.org/advicefor- adult-victims-of-cyberbullying
Patchin, J. W. & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard a preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169. https://doi.org/10.1177/1541204006286288
Pew Research Center (2021, 13 Ocak). The State of Online Harassment. https://www.pewresearch.org/internet/2021/01/13/the-state-of- online-harassment/ Raosoft Sample Size Calculator. http://www.raosoft.com/samplesize.html
Reed, L. A., Tolman, R. M. & Ward, L. M. (2016). Snooping and sexting: digital media as a context for dating aggression and abuse among college students. Violence Against Women, 22(13), 1556-1576. https://doi.org/10.1177/1077801216630143
Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2014). Sosyoloji kuramları, (çev.) Himmet Hülür, De Ki Basım Yayım. Sığın, A. (2021). Ulrich Beck ve Anthony Giddens’ın risk toplumu kavramsallaştırması ışığında sosyal medya ve bilginin güvenliği ve gizliliği ilkesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 13(24), 415-432. https://doi.org/10.38155/ksbd.888700
Smith, P. K., Mahdavi, J., Carvalho, M., Fisher, S., Russell, S., & Tippett, N. (2008). Cyberbullying: its nature and impact in secondary school pupils. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(4), 376-385. https://doi.org/10.1111/j.1469- 7610.2007.01846.x
Songur, D. (2020, 24 Aralık). Hukuki açıdan cinsiyete dayalı dijital şiddet, https://kockam.ku.edu.tr/hukuki-acidan-cinsiyete-dayali-dijital-siddet-damla-songur/. Soydemir, S. (2012). Ulrich Beck ve düşününümsel modernleşmenin krizi. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(2), 71-80).
Sönmez, F. (2016). Sosyal medyanın, Z kuşağı tüketicilerinin satın alma davranışları üzerindeki etkisi [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Staude-Müller, F., Hansen, B. & Voss, M. (2012). How stressful is online victimization? Effects of victim's personality and properties of the incident. European Journal of Developmental Psychology, 9(2), 260-274. https://doi.org/10.1080/17405629.2011.643170
Şahin, M., Sarı, S. V., Özer, Ö. & Er, S. H. (2010). Lise öğrencilerinin siber zorba davranışlarda bulunma ve maruz kalma durumlarına ilişkin görüşleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (21), 257-270.
Şener, G. (2021, 07 Şubat). Toplumsal cinsiyete dayalı dijital şiddet, https://dijitalsiddet.org/toplumsal-cinsiyete-dayali-dijital-siddet/.
Şener, G. & Abınık, N. (2021, 22 Ekim). Türkiye’de dijital şiddet araştırması, https://www.cybermagonline.com/turkiyede-dijital-siddet-arastirmasi.
Şener, G., Dirini, İ., Temur, N., Ahi, Ş. & Uyanık, Ş. (2019). Cinsiyetçi dijital şiddetle mücadele rehberi, Toplumsal Bilgi ve İletişim Derneği Yayınları.
Tandon, N. & Pritchard, S. (2015, 23 Ekim). Cyber violence against women and girls: A worldwide wake-up call. https://www.broadbandcommission.org/publication/cyber-violenceagainst- women/
Tekedere, H. & Arpacı, F. (2016). Orta yaş ve yaşlı bireylerin internet ve sosyal medyaya yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 20(2), 377-392.
Tolbiz, A. (2018). Generational differences in the workplace. Journal of Managerial Psychology, 23(8), 23-46.
Tuna Uysal, M. (2020). Yaşlı bireylerin sosyalleşmesinde dijital teknolojinin rolü: dijital yaşlılar üzerine bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (50), 43-59.
Tur, S. (2019). Dijital sosyalleşme sürecinde kuşaklararası sosyal ağ kullanımına yönelik Facebook kullanımı üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turner, B. R. & Elliott, A. (2017). Çağdaş toplum kuramından portreler. (çev.) Barış Özkul. İletişim Yayınları.
Tutgun Ünal, A. & Deniz, L. (2020). Sosyal medya kuşaklarının sosyal medya kullanım seviyeleri ve tercihleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(22), 1289-1319. https://doi.org/10.26466/opus.626283
TÜİK. (2021a, 4 Şubat). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları 2020. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari- 2020-37210.
TÜİK. (2021b, 26 Ağustos). Hane halkı bilişim teknolojileri (BT) kullanım araştırması 2021. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim- Arastirmasi-2021-37437.
Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/
Uncu, G. (2020). Dijital sosyalleşme olgusunun sosyal kuşaklar üzerinde yarattığı deneyimler ve etkiler. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(47), 333-359. https://doi.org/10.29228/SOBIDER.45776
Ünver, H. & Koç, Z. (2017). Siber zorbalık ile problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(2), 117-140.
Yaman, E. & Peker, A. (2012). Ergenlerin siber zorbalık ve siber mağduriyete ilişkin algıları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(3), 819-833.
Yıldırım, E. (2019). Sosyal medyada kadınlara yönelik dijital şiddet [Yayımlanmamış yükseklisans tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.