Rast ve Uşşak Makamlarına Ait Peşrevlerin Tahlili Doğrultusunda Türk Müziği Keman Eğitimine Yönelik Geçki ve Çeşni Etütlerinin Oluşturulması

Türk müziğinde makam ve icra üslubunun öğretilmesi amacıyla kullanılan eser formlarının başında Peşrev formu gelmektedir. Peşrev formundaki eserler ilgili makamın yapısı ve makam geçkileri hakkında bilgi veren eserlerdir. Genelde Türk müziği ve özelde Türk müziği keman eğitimi içerisinde sadece eser icrasına dayalı bir öğretim yöntemi kullanmak icra bakımından geçki becerisinin öğrenimi ve teknik hâkimiyet kazanımı sağlamamaktadır. Türk müziği keman eğitimine yönelik mevcut materyal eksikliği de göz önünde bulundurularak makam geçki becerisi ile beraberinde teknik hâkimiyet kazanımı sağlayacak etütlerin oluşturulması büyük bir önem arz etmektedir. Bu araştırmada, Rast ve Uşşak makamlarında bestelenmiş olan peşrevlerin geçki/çeşni, âgâz ve merkez perde kullanımı, eserin bütünündeki kullanılan ses sahasını tespit etmek, daha sonra 19 ve 20. yy da oluşturulmuş olan nazariyat kaynaklarındaki makam tarifleri ile peşrevlerin tahlili neticesinde elde edilen bulgular arasında benzer ve farklı noktaları belirlemek ve bu doğrultuda Rast ile Uşşak makamına yönelik Türk müziği keman eğitiminde makam geçki becerisi ile teknik becerinin geliştirilmesi adına etütlerin oluşturulması amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel yöntem benimsenerek tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın veri toplama aşamasında doküman inceleme, kaynak tarama ve arşiv tarama teknikleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda bahsi geçen makamlara yönelik ikişer etüt oluşturulmuştur. Birinci etütler geçki/çeşni kullanımı, temel tartım kalıpları, temel yay teknikleri (Legato, Detache, Staccato) ve süsleme tekniklerini (Çarpma, Glissando, Mordan, Tril) içerirken, ikinci etütler Türk müziği keman icracılığında teknik hâkimiyeti kazandırmak ve/veya arttırmak için geçki/çeşni kullanımı, temel yay teknikler (Legato, Detache, Staccato) ve süsleme tekniklerinin (Çarpma, Glissando, Mordan, Tril) yanında farklı tartım kalıpları ve III ile IV. konum değişikliklerini içermektedir.

Creation of Transition and Taste Studies for Turkish Music Violin Education in line with theAnalysis of Peşrevs of the Rast and Uşşak Maqams

Peşrev form is the major form that is used to teach maqam and performance style in Turkish music. The pieces in the form of Peşrev are pieces that give information about the structure of the relevant maqam and maqam transitions. Using a teaching method based solely on the performance of the pieces does not provide the learning of transition skill and technical mastery in terms of performance within Turkish music in general and Turkish music violin education in particular. Considering the lack of materials available for Turkish music violin education, it is of great importance to create studies that will provide technical mastery with the maqam transition skills. This research aims to identify the transition, taste, âgâz (starting pitch), use of mid-pitch, and pitch range of the Peşrevs composed in Rast and Uşşak maqams; To determine the similarities and differences between the findings obtained as a result of the analysis peşrevs and the maqam descriptions in nazariyat (Turkish music theory) literature created in the 19th and 20th century; accordingly, to create studies for Rast and Uşşak maqams that will improve technical skills and maqam transition skills in Turkish music violin education. In this research, a qualitative method was adopted, and the scanning model was used. The data of the research were collected using document review, literature review, and archive scanning techniques. Based on the findings obtained, two studies have been created for each of the Rast and Uşşak maqams. The first set of studies include transition/taste use, basic rhythm patterns, basic bow techniques (Legato, Detache, Staccato), and ornamentation (Impact, Glissando, Mordan, Trill), while the second set of studies include different rhythm patterns and III. and IV. position shifting as well as basic bow techniques (Legato, Detache, Staccato) and ornamentation (Impact, Glissando, Mordan, Trill) in order to gain and/or increase technical mastery of Turkish music violin performance.

PDF

___

Bardakçı, M. (2012). Refik Fersan ve hatıraları. Pan Yayıncılık.
Başer, F. A. (2013). Türk Mûsikîsinde Abdülbâki Nâsır Dede. Konservatuvar Müdürlüğü Yayınları.
Behar, C. (2012). Aşk olmayınca meşk olmaz. Yapı Kredi Yayınları.
Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
Bükülmez, H. (2019). Türk müziği keman icracılığında ekol olmuş iki usta isim: Haydar Tatlıyay ve Sadi Işılay. Gece Kitaplığı.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Cevher, H. (1992). Tanburi Cemil Bey ve “Rehber-i Mûsikî”, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Creswell, J. W. (2014). Araştırma deseni, nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. S. B. Demir (Ed.) (4. Baskı). Eğiten Kitap.
Hatipoğlu, V. (2013). Rast makamındaki kâr-ı nâtık eserlerinden oluşturulan seyr-i nâtık örneğinin keman öğretiminde kullanılabilirliğinin değerlendirilmesi, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Hatipoğlu, V. (2016). Türk müziği keman öğretimine yönelik yeni kaynak hazırlamada “Beylik Aranağmelerden” oluşturulan çeşitlemelerin yeri ve öneminin değerlendirilmesi, Turkish Studies, 11(19), 417-442. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.1128
Hatipoğlu, V. (2017). Beylik Aranağme ve çeşitlemeleriyle Türk müziği keman alıştırmaları. Gece Kitaplığı.
Hatipoğlu, V. (2018). Mustafa Sunar’ın ‘Alaturka Keman Muallimi’ isimli öğretim kaynağının incelenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 605-621.
Karadeniz, E. (1965). Türk musikîsinin nazariye ve esasları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
Kutluğ, Y. F. (2000). Türk musikisinde makamlar, Yapı Kredi Yayınları.
Özalp, N. (2000). Türk mûsikîsi tarihi. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Özkan, İ. H. (2016). Türk mûsıkîsi nazariyatı ve usûlleri. Ötüken Yayınları.
Şen, S. S. (1992). Evrensel keman teknikleri kullanılarak Türk folkloruna ve evrensel müziğe dayalı özgün keman etütlerinin yaratılması, [Yayımlanmamış doktora tezi]. Marmara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Tırışkan, A. G. (2000). Hâşim Bey’in edvârı, [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.