OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E ULUSAL’DAN YEREL’E BASIN VE YAYINCILIK FAALİYETLERİNİN GELİŞİMİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e basın ve yayın faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve incelenmesi dönemin sosyal ve siyasal ortamının anlaşılması açısından önemlidir. Basın faaliyetleri toplumu oluşturan bireylerin kendi aralarındaki ve siyasi iktidarla olan iletişimleri bakımından önemli bir aracı olmuştur. Basın çoğu zaman bulunduğu dönemin özgün koşullarından etkilenmiş ya da mevcut tarihsel süreci etkileyebilme gücüne sahip olmuştur. Kimi dönem ve olaylarda toplumun önünde duran basın, bir haber alma aracı olmanın ötesinde bir bilgilendirme vasıtası olarak da görev yapmıştır. Osmanlı Devleti'nde batılılaşma süreci ile başlayan yenileşme çabaları, basın ve yayıncılığın gelişmesine de olanak sağlamıştır. Sosyal, siyasal ve diplomatik yaşamda farklılaşan görünümüyle basın ve yayıncılık bir toplum belleği olarak da karşımıza çıkmıştır. İletişim çağının önemli bir ivme kazandığı yakınçağlarda ise Osmanlı Devleti'nin siyasal yaşamda üstlendiği rol ile basın ve yayıncılıkta geliştirdiği yöntemler tarihsel sürecin anlaşılmasına katkı sağlamıştır. Basın, kimi zaman toplumun aynası kimi zaman da aynada görünmeyen öteki yüzünü yansıtabilme kabiliyetine sahip önemli bir kaynak olması açısından da önemlidir. Dolayısıyla toplum tarihi incelemelerinde ana kaynak olarak değerlendirilebilen süreli yayınlar geçmişi günümüze taşıyan temel kaynaklardır. Çalışmamızda basın ve yayıncılık faaliyetlerinin bu gibi öne çıkan özellikleriyle sadece sosyal bilimciler için değil toplumsal yaşamın çeşitli yönlerini araştıran araştırmacılara da kaynak sağlamada gerekli olabileceğini ortaya koymayı amaçlamaktayız

FROM THE OTTOMAN EMPIRE TO THE REPUBLIC, THE NATIONAL PRESS AND PUBLISHING ACTIVITIES, FROM THE DEVELOPMENT OF LOCAL EVALUATION

From Empire to Republic of publishing and media evaluation and analysis of the social and political environment is important in terms of understanding. Press the activities of the individuals that make up society and political power among themselves in terms of the communication has been an important tool. Press which is often influenced by the specific conditions of the period or the current historically has had the power to influence the process. In some periods, society, standing in front of the press and events, beyond being a news retrieval tool has also served as a means of disclosure. In the Ottoman Empire beginning with the westernization process innovation efforts, have enabled the development of the press and publishing. Social, political and diplomatic life with a view of the differing press and publishing has emerged as a community memory. Contact the era gained considerable momentum in the modern era to its role in the political life of the Ottoman Empire in the press and broadcasting methods developed have contributed to the understanding of the historical process. Press, sometimes in the mirror sometimes invisible mirror of society has the ability to reflect the other side in terms of being a major source is also important. Thus, the history of society can be considered as the main source views to present the history periodicals which are the main source. İn our study of the press and broadcasting activities with such outstanding features not only for social scientists to researchers investigating various aspects of social life may be necessary in providing the resources we intend to reveal

___

AKBAYAR, Nuri, “Osmanlı Yayıncılığı”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 6, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul, 1985.
AYYILDIZ, Erol, “Matbuat”, İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Cilt 28, Ankara, 2003.
BEYSANOĞLU, ġevket, 1937 (Matbuat) Almanağı, Ġstanbul Basın Kurumu Yayınları, Ġstanbul, 1937.
BĠRĠNCĠ, Ali; KOCABAġOĞLU, Uygur, “Osmanlı Vilayet Gazete ve Matbaaları Üzerine Gözlemler”, Kebikeç, Kebikeç yayınları, Sayı 2, Ankara, 1995.
ÇOPANOĞLU, Münir Süleyman, Basın Tarihimizde: İlave, Yeni DoğuĢ Matbaası, Ġstanbul, 1960.
EKĠNCĠ, Necdet, “Türk Basın Tarihinden Kesitler”, Türkler, c.14, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
ER, Turgut, Basın-Yayın ve Tanıtma, BaĢbakanlık Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü yayınları, Ankara, 2003.
ERGÜRBÜZ, ġefik, Matbaacılık Tarihi, Sümerbank yayınları, Ġzmit, 1947.
ERTUĞ, Hasan Refik, Basın-Yayın Hareketleri Tarihi, Yenilik yayınları, Ġstanbul, 1970.
GERARD, George, “Türkiye’de Fransızca Basın”, Türkiye’de Yabancı Dilde Basın, Ġstanbul Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Yayınları, Ġstanbul, 1985
GERÇEK, Selim Nüzhet, Türk Gazeteciliği, Ġstanbul, 1931.
GEVGĠLLĠ, Ali, Türkiye’de Yenileşme Düşüncesi, Sivil Toplum, Basın ve Atatürk, Bağlam Yayıncılık, Ġstanbul, 1990.
GĠRGĠN, Atilla, Türkiye’deki Yerel Basının Gelişimi, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Ġstanbul, 1997.
GĠRGĠN, Atilla, Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik, Ġnkılâp yayınları, Ġstanbul, 2001.
GÖÇMEN, Muammer, “Jön Türk Basını”, Türkler, Cilt 14, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
ĠNUĞUR, Nuri, Türk Basın Tarihi, Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Ġstanbul, 1992.
ĠSKĠT, Server, Türkiye’de Matbuat Rejimleri, Matbuat Umum Müdürlüğü NeĢriyatı, Ġstanbul, 1939.
KABACALI, Alpay, Başlangıcından Günümüze Türkiye’de Matbaa Basın ve Yayın, Literatür yayınları, Ġstanbul, 2000.
KABACALI, Alpay, Başlangıçtan Günümüze Türkiye’de Basın Sansürü, Ġstanbul Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Ġstanbul, 1990.
KOLOĞLU, Orhan, “Osmanlı Basını: Ġçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 1, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul, 1985.
KOLOĞLU, Orhan, “Türkçe- DıĢı Basın”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 1, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul, 1985.
ÖZÇELĠK, Ayfer, Kimliğini Arayan Meşrutiyet, Bilal ofset, Denizli, 2001.
TOPRAK, Zafer, “II. MeĢrutiyet’te Fikir Dergileri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 1, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul, 1985.
VARLIK, Bülent, “Yerel Basının Öncüsü: Vilayet Gazeteleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 1, ĠletiĢim Yayınları, Ġstanbul, 1985.