NECMİ GÖKYER, Gülden YILMAZ, Osman KOÇAK

ORTAOKUL YÖNETİCİLERİNİN DAĞITILMIŞ LİDERLİK DÜZEYLERİ

Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı devlet okullarından ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre, müdür ve yardımcılarının dağıtılmış liderlik düzeylerini belirlemektir. Bu araştırma tarama modelindedir. Araştırmanın evrenini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında, Elazığ Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı 55 ortaokulda görev yapan toplam 1602 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemini ise, basit tesadüfi örnekleme yolu ile belirlenen toplam 318 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Özkan ve Çakır (2017) tarafından geliştirilen “Dağıtılmış liderlik” adlı ölçek kullanılmıştır. Faktörleri isimlendirmede ilgili alanyazın taramalarından faydalanılmıştır. Birinci boyut “formal yapı”; ikinci boyut “amaç birliği”; üçüncü boyut “işbirliği ve güven”; dördüncü boyut “sorumluluk paylaşımı”; beşinci boyut ise “teşvik ve girişim” olarak isimlendirilmiştir. Bağımsız gruplar için t- Testi, bazı değişkenler için görüşler arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemek için Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA) yapılmıştır. Araştırmada, aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Öğretmenlerinin görüşlerine göre, ortaokul müdür ve yardımcılarının dağıtılmış liderlik düzeylerini nedir? 2. Öğretmenlerinin görüşlerine göre, ortaokul müdür ve yardımcılarının dağıtılmış liderlik düzeyleri; cinsiyet, kıdem, branş, eğitim düzeyleri, okuldaki görev süresi, öğretmen sayısı, görev yaptıkları okul ve çalıştıkları yerleşim yeri gibi değişkenlere göre anlamlı farklılık göstermekte midir? Yöneticilerin dağıtılmış liderlik düzeyleri; formal yapı, amaç birliği, işbirliği ve güven, sorumluluk paylaşımı, teşvik ve girişim alt boyutlarında ve ölçeğin tamamında katılıyorum olarak saptanmıştır.

DISTRIBUTED LEADERSHIP LEVELS OF SECONDARY SCHOOL ADMINISTRATORS

The purpose of this research is to determine the distributed leadership levels of managers according to the views of class teachers in state secondary schools. This research is in the survey model. The scope of the study is composed of 1602 teachers who are working in primary schools in Elazığ in the 2017-2018 academic year. The sample is composed of 318 branch teachers determined by simple random sampling. "Distributed leadership" scale developed by Özkan and Çakır (2017) was used as data collection tool in the research. In the naming of factors, relevant literature scans were used. First dimension, formal structure; the unity of the second dimension; third dimension, cooperation and trust; fourth dimension, responsibility sharing; the fifth dimension is called incentive and initiative. T-Test for independent groups and one-way ANOVA was performed to determine whether there was a significant difference between opinions for some variables. In the research, the following questions have been answered. 1. According to the opinions of teachers, what is the level of distributed leadership of middle school administrators? 2. According to the opinions of teachers, the level of distributed leadership of middle school administrators is significantly different according to the variables such as gender, seniority, branch, education level, duration of school, number of teachers, school and workplace where they work? The distributed leadership levels of managers are determined as “I agree” in the subdimensions of formal structure, purpose unity, cooperation and trust, responsibility sharing, incentive and initiative and in the full scale.

PDF

___

Adıgüzelli, Y. (2016). Examining The Relationship Between Distributed Leadership and Organizational Trust According to Opinions of Teachers. Education and Science, 41, (185), 269-280
Arabacı, İ. B. , Karabatak, S. ve Polat, H. (2016). Ortaöğretim Okulu Yöneticilerinin Dağıtımcı Liderlik Rollerine İlişkin Öğretmen Algıları. Kastamonu Eğitim Dergisi. 24 (3), 1015-1032.
Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı Liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (3), 127-148.
Beytekin, O. F. ve Tas, Ş. (2017). Ortaokul Müdürlerinin Öğretimsel Denetime İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (33), Fall, 115-128. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827 TurkishStudies.12683 ISSN: 1308-2140, ANKARA- TURKEY
Büyüköztürk, Ş. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (4.Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Cemaloğlu, N. (2013). Liderlik. S. Özdemir, (Ed.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama (1. Baskı) içinde (131-183). Ankara: Pegem Akademi.
Çağlar, A., Yakut, Ö. ve Karadağ, E. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan kişilik özellikleri ve liderlik davranışları arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, (6)1, 61-80.
Davis, M.W. (2009). Distributed leadership and school performance (Yayımlanmamış Doktora Tezi). The Graduate School of Education and Human Development of George Washington University, USA.
Demirdağ, S. (2015). Otantik Liderlik ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Karşılaştırılması: Öğretmen Adayları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (15), Fall, 273-288.DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827 TurkishStudies.8747. ISSN: 1308-2140, ANKARA- TURKEY
Ereş, F. ve Akyürek, M. İ. (2016). İlkokul Müdürlerinin Dağıtılmış Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin İş Doyumu Algıları Arasındaki İlişki Düzeyleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi GEFAD, 36 (3): 427-449.
Erkuş, R. (1997). İlköğretim okulları müdürlerinin liderlik davranışları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
European School Heads Association [ESHA (2013)]. Distributed leadership in practice: A descriptive analysis of distributed leadership in European schools. Erişim tarihi: 17.08.2018, http://josephkessels.com/sites/default/files/duijf_e.a._2013. distributed_leadership_in_practice_esha-etuce_0.pdf.
Gökyer, N. (2010). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretim Liderliği Rollerini Gerçekleştirme Düzeyleri ve Bu Rolleri Sınırlayan Etkenler. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi. 113-129.
Gürsel, M. (2003). Okul Yönetimi (8. Baskı). Konya: Eğitim Kitabevi.
Harris, A. (2005a). Distributed Leadership. In B. Davies (Ed.). The Essentials of School Leadership. (160–172) Thousand Oaks: Corwin Press/Paul Chapman Publishing.
Hodgetts, R. M. (1997). Yönetim, teori, süreç ve uygulama (Çev. C. Çetin ve E. C. Mutlu). İstanbul: Der Yayınları.
Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-relatedvalues. Tho- usand Oaks, CA: Sage.
Jago, A.G. (1982). “Leadership: Perspectives in Theory and Research”. Management Science, 28 (3), 315- 336.
Korkmaz, E., Gündüz, H. B. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin dağıtımcı liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1), 123 – 153.
Krill, L. T., & Careter, I. R. (1997). An exploration of the leadership practice anabling others to act: A case study. Journal of agricultural Education, 38 (4), 42-43.
Özdemir, S., Sezgin, F., Şirin, H., Karip, E., ve Erkan, S. (2010).İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimine ilişkin algılarını yordayan değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 38, 213-224.
Özkalp, E., ve Kirel, Ç. (1996). Örgütsel Davranıs. Eskisehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Özkan, M. ve Çakır, Ç. (2017). Dağıtılmış Liderlik Ölçeği’nin Geliştirilmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences, 8 (30), 1629-1660.
Pearce, C. L., & Manz, C. C. (2005). The New Silver Bullets of Leadership: The Importance of Self- and Shared Leadership Knowledge Work. Organizational Dynamics, 34, 130-140.
Printy S. (2008) Distributed Leadership: A Quick Tour of Theory and Practice, Michigan Principal‘s Fellowship. Michigan Principals Fellowship Summer Institute.
Sergiovanni, T. J. (1991). The principal ship: a reflective practice perspective (2nd ed.). Boston: Allyn and Bacon.
Sezgin,F. (2013). Okul yöneticisi ve Liderlik. S. Özdemir, (Ed.), Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi (2. Baskı) içinde (123-160). Ankara: Pegem Akademi.
Spillane, J. P., Halverson, R. & Diamond, J. B. (2001). Investigating School Leadership Practice: A Distributed Perspective. Educational Researcher, Vol. 30, No. 3 (Apr., 2001), pp. 23-28.
Stoner, J. A. F., & Wankel, C. (1986). Management (Third Edition). New Jersey: Prentice Hall International.
Şişman, M. (2012). Eğitimde Mükemmellik Arayışı, Etkili Okullar (3. Baskı). Ankara: Pegem.
Taşdan, M. ve Oğuz, E (2013). İlköğretim öğretmenleri için dağıtımcı liderlik ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 103-124.
Terrell, H. P. (2010). The Relationship of the Dimensions of Distributed Leadership in Elementary Schools of Urban Districts and Student Achievement. The Faculty of The Graduate School of Education and Human Development of The George Washington University in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Education.
Tofur, S. ve Balıkçı, A. (2018). Okul Yöneticileri ve Öğretmenlere Göre Okul İklimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi: Ortaokul Örneği. Turkish Studies Educational Sciences, 13 (11), Spring, 1279-1295.
Tubbs, J. E., ve Garner M. (2008). The impact of school climate on school outcomes. Journal of college teaching and learning. 5 (9), 17-26.
Üstündağ, M. (1975). Ticaret lisesi müdürlerinin okul yönetimindeki liderlik davranışları (Yayınlan- mamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Yılmaz, A. İ. (2013). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Paylaşılan Liderlik Davranışları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.