Ölümünün Yüzüncü Yıldönümünde İlk Kez Yayımlanan Fotoğraflarla Mimar Alexandre Vallaury’nin Mezarı ve Bu Konudaki Düşünceler

Ölümünün Yüzüncü Yıldönümünde İlk Kez Yayımlanan Fotoğraflarla Mimar Alexandre Vallaury’nin Mezarı ve Bu Konudaki Düşünceler

Alexandre Vallaury, 1850 yılında İstanbul’da dünyaya gelmiş levanten kökenli bir mimar ve mimarlık eğitmenidir. Vallaury, orta öğreniminin ardından mimarlık eğitimi almak üzere, bu alanda o dönem dünyanın en seçkin eğitim kurumlarından biri olan, Paris’teki Ecole des National Beaux-Arts’a giderek burada yaklaşık dokuz yıl süren bir mimarlık eğitimi almıştır. Eğitiminin ardından İstanbul’a dönmüş ve 1880’lerin başından itibaren Osmanlı mimarlığına damga vuracak olan eserlerini üretmeye başlamıştır. Vallaury bu mimari üretim faaliyetlerinin dışında, Osman Hamdi Bey’le olan yakın ilişkisi sayesinde Sanayi-i Nefise Mektebi Âlisi’nin kuruluş ve yapılandırılmasında da oldukça etkin bir rol üstlenmiş ve bu okulda yirmi beş yıl aralıksız mimarlık eğitmenliği görevini sürdürmüştür. 1908’de ilan edilmiş olan II. Meşrutiyet sonrası gelişen milliyetçi akımlar, mimarın da kariyerinin şekillenmesi ve sonlanmasında önemli bir rol oynamıştır. Bu gelişmeyle birlikte Sanayi-i Nefise Mektebi’ndeki görevinden istifa eden -ya da istifaya zorlanan- Vallaury, bu tarihten sonra aşama aşama İstanbul’u terk etmiş; Fransa’nın Grasse Kasabası’na yerleşerek, hayatının son dönemlerini burada geçirmiş ve burada ölmüştür. Mimarın yaşamına ve aile köklerine ilişkin yapılmış olan erken monografik çalışmalarda, mimarın mezarı, araştırmacılar tarafından İstanbul’daki Feriköy Latin Katolik Mezarlığı’nda aranmış ve ailenin kimi üyelerinin burada olduğu saptanmış fakat Alexandre Vallaury’nin mezarına ulaşılamamıştır. 2014 yılında yapılmış olan bir doktora tezinde, mimarın mezarının Grasse’de olduğu bilgisi verilmiş fakat söz konusu çalışmada mezara ilişkin görsel malzeme sağlanmamıştır. Çalışmamız bu anlamda, mimarın ölümünün yüzüncü yılında, mezarının görsellerini bilim dünyasına sunmakta ve mimarın yaşamına dair yeni bilgiler sağlamaktadır.

___

  • Akpolat, M. S. (1991). Fransız kökenli levanten mimar Aléxandre Vallaury [Yayımlanmamış doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Batur, A. (1993). 19. Yüzyıl İstanbul mimarlığında bir stilistik karşılaştırma denemesi: A. Vallaury/R. D’Aronco. Zeynep Rona (Ed.), Osman Hamdi Bey ve Dönemi Sempozyumu içinde, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 146-158.
  • Can, C. (1993). İstanbul’da 19. Yüzyıl batılı ve levanten mimarların yapıları ve koruma sorunları. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Özkurt, M. Ç. (2016). Sanayi-i Nefise Mekteb-i Âlisi’nin ilk mimarlık hocası Alexandre Vallaury’nin istifa dilekçesi, Arkeoloji ve Sanat, 153, 227-240.
  • Say, S. K. (2014). Beaux Arts kökenli bir mimar olarak Alexandre Vallaury’nin meslek pratiği ve eğitimciliği açısından kariyerinin irdelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.