NEVŞEHİR’DE YAŞAYAN GELENEKSEL MESLEKLERİN DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜMÜ

İnsanın ihtiyaçlar ölçüsünde tarih öncesi dönemlerden itibaren araç gereçler ürettiği bilinmektedir. Bu araç gereçlerin kullanımında uzmanlaşma, insanlığın geçirdiği tarımsal devrimle birlikte avcıtoplayıcılıktan daha gelişmiş bir işbölümünü sosyal hayata uygulamasıyla ivme kazanmış, bugün meslek olarak adlandırdığımız kavram, araç-gereç kullanımıyla paralel yaygın hale gelmiştir. Toplumların ekonomik ilişkilerinin çağlara göre değişmesi, yeni yeni mesleklerin doğmasına sebep olurken, eski mesleklerin bir kısmı tarih sahnesinden silinmiş, bir kısmı da dönüşerek yeni biçimlerde varlığını sürdürmüştür. Bütün bu değişimler bazı dönemlerde yavaş yavaş olmuş, bazı dönemlerde ise oldukça hızlı bir şekilde gerçekleşmiştir. Bu hızlı değişimlerin olduğu dönemlerin başında Sanayi Devrimi gelmektedir. Sanayi Devrimiyle beraber çoğu meslekte makineleşme, bilindik üretim süreçlerini ortadan kaldırarak onları adeta zihinlerde yaşatılan güzel bir hatıra konumuna itmiştir. UNESCO'nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesiyle dünya üzerinde koruma altına alınmaya çalışılan alanlardan biri de geleneksel mesleklerdir. Üretim-tüketim ilişkilerinin değişmesi ve sanayi devrimi sonrası makineleşmeyle beraber geleneksel üretim, hızla ortadan kalkma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Bu sebeple ülkemizde yapılan derleme çalışmalarına katkıda bulunmak, bu alanda Nevşehir'in kültürel belleğini araştırmak, tarihsel geçmişlerinden hareketle geleneksel mesleklerin etrafında oluşmuş çeşitli gelenek ve inançları ortaya koymak, bu mesleklerin sorunlarını ilgililere duyurmak, konuyu SOKÜM eksenli koruma tedbirleri ile kültür ekonomisi tartışmak amacıyla bu çalışma hazırlanmıştır. bağlamında mesleki sunumların uygulanabilirliğini

THE TRANSFORMATION AND CHANGING OF LIVING TRADITIONAL PROFESSIONS IN NEVSEHIR

It is known that human beings have produced some tools the extent of needs since prehistoric times. After agricultural revolution, the specialization in the use of these tools has gained momentum with a more advanced division of labor than hunter-gatherer being applied to social life and the concept we call “profession” has become common in parallel with use of tools. The changing of economic relations of societies according to ages led to emergence of new professions; so some of the old professions disappeared, some of them were also transformed and survived in new format. All these changes occured slowly in some periods and they also happened rather fast. The Industrial Revolution is of first order of periods these fast changes occured. With Industrial revolution, the mechanization in many professions removed familiar process of production and turned into a wonderful remembrance living in minds. One of the fields to be taken under the protection by the UNESCO’s Intangible Cultural Heritage Protection Convention is traditional professions. Traditional production quickly faced with the danger of disappearance by the change in the relations of productionconsumption and mechanization after Industrial Revolution. Therefore this paper was prepared in order to contribute to studies of collection in our country, to search cultural level of Nevşehir in this field, to reveal various traditions and faiths around the traditional professions by utilizing historical past, to announce the problems of these professions to authorities and discuss the feasibility of occupational presentations in the context of cultural economy with cautions of protection relating ICHPC

PDF

___

AKSOY, Aslı ve ÜNSAL, Deniz (ed.). (2012). Kültürel Miras Yönetimi. Ankara: AÖF Yayınları.
AKTAN, C. Can; TUNÇ, Mehtap. (1998). Bilgi Toplumu ve Türkiye. Yeni Türkiye, 19, s. 118-134.
ANMAÇ, Gülçin. (2013). Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Kuyumculuğun İstanbul Örneğinde İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
DOĞAN, H. Zafer. (1987). Turizmin Sosyo-Kültürel Temelleri. İzmir: Uğur Ofset Matbaacılık.
DUMAN, Mustafa. (2011). Gaziantep’teki Geleneksel Meslekler Üzerine Halk Bilimsel Bir İnceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
DUYMAZ, Ali; ŞAHİN, H. İbrahim. (2010). Meslek Folkloru Kapsamında Geleneksel Mesleklerdeki Pir İnancı ve Hikâyeleri Üzerine Bir Değerlendirme. Milli Folklor, 87, s. 101- 112.
EKİCİ, Metin. (2004). Halk Bilim Araştırmalarında Üçüncü Boyut. TÜBAR, 16, s. 13-20.
EKİCİ, Metin. (2007). Halk Bilgisi (Folklor) Derleme ve İnceleme Yöntemleri. Ankara: Geleneksel Yayınları.
ERSOY, Ruhi. (2006). Gelenek, Değişim ve Kıbrıs’ta Türk Kimliği. Türk Bilig Dergisi, 12, s. 134- 142.
GOODE, William. (1996). Topluluk İçinde Topluluk: Meslekler. Meslekler ve Sosyoloji. Der. ve Çev. Zafer Cirhinlioğlu. Ankara: Gündoğan Yayınları, s. 67-80.
GÜNAL, Veysi. (2006). Mardin İlinde Kültürel Çekicilikler ve Turizm Amaçlı Kullanım Olanakları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
KAPLAN, Tuba. (2011). Gaziantep Kültür Turizmine Halkbilimsel Bir Yaklaşım. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
KUZGUN, Yıldız. (2003). Meslek Rehberliği ve Danışmanlığına Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
MAHİROĞULLARI, Adnan. (2005). Endüstri Devrimi Sonrasında Emeğin İstismarını Belgeleyen İki Eser: Germinal ve Dokumacılar. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 32, s. 41-53.
MARSHALL, Gordon. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınhay, Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
OĞUZ, M. Öcal. (2008). UNESCO ve Geleneğin Ustaları. Milli Folklor, 77, s. 5-10.
OĞUZ,M. Öcal. (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
ÖZDEMİR, Nebi. (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi. Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
ÖZÜNEL, E. Ölçer. (2012). Peri Bacalarına Sihirli Değnek: Nevşehir Turizminin Kültürel Animasyon ve Uygulamalı Halkbilimi Bağlamında Değerlendirilmesi. I. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu Bildirileri. C. 3. Ed. Adem Öger. Ankara: Nevşehir Üniversitesi Yayınları, s. 93-102.
YILDIRIM, Dursun. (1998). Türk Bitiği. Ankara: Akçağ Yayınları.
AREGEM, “Geleneksel El Sanatları Sanatkârları Listesi”, (Güncelleme Tarihi: 04.01.2014). http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,13027/ustalar-sanatcilar-ozanlar.html
AREGEM, “SOKÜM Ulusal Envanteri”, (Güncelleme Tarihi: 04.01.2014). http://aregem.kulturturizm.gov.tr/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusalenvanteri.html
AREGEM, “Yaşayan İnsan Hazineleri Ulusal Envanteri”, (Güncelleme Tarihi: 04.01.2014). http://aregem.kulturturizm.gov.tr/yasayan-insan-hazineleri-ulusal-envanteri.html