KUR’AN VE SÜNNET IŞIĞINDA EVRENSEL BARIŞIN VAZGEÇİLMEZİ “MÜSAMAHA- KOLAYLIK”

Müsamaha, kolaylık ve hoşgörü kavramları evrensel barışın temel dinamiklerini oluşturur. İnsanlığın barış ve huzur içinde yaşaması toplumları oluşturan fertlerin farklılıkları kabul ve karşılıklı müsamaha kültürünü kazanmaları ile mümkündür. İslam Dini bu kültürün kazanılmasını sağlayacak evrensel prensipler içermektedir. Zira İslam, insanı akıl, idrak ve sorumluluk sahibi varlık olarak dikkate alır. Mesajını açık bir dille ilettikten sonra onu özgür iradesi ile baş başa bırakır. Kur'an ayetlerinde ve Hz. Peygamber'in toplumu oluşturan farklı unsurlarla olan münasebetlerinde bunun örneklerini görmek mümkündür. Bu nedenle Kur'an ve Sünnete dayalı sahih bir din anlayışının sosyal barış için vazgeçilmez bir ihtiyaç olduğunda şüphe yoktur. İslam Dini emirleri ve yasakları ile aklı, dini, canı, nesli ve malı koruma altına almış, böylece insanlığın devredilemez ve vazgeçilmez haklarına ne derece önem verdiğini ortaya koymuştur. İslam'ı din olarak benimsemiş olan insanların Rablerine karşı sorumluluklarında kendilerine gösterilen kolaylıklar elbette çok önemlidir. Diğer taraftan parçalanıp ayrılmamaları, birbiri ile kardeş olmaları emredilirken aralarında tesis etmeleri gereken kardeşlik ve birliğin adresinin affetme, kusurları görmezden gelme veya geniş anlamıyla "müsamaha" olması da dikkat çekicidir. Söz konusu müsamaha kültürü, aynı inanca sahip insanlar arasında önemli olduğu gibi, kendileri ile aynı inancı paylaşmayan insanlarla olan karşılıklı ilişkilerinde de aynı derecede öneme sahiptir. İslam Dini'nin hem hakların korunmasına yönelik emirlerinde, hem de sert ve kaba davranmak yerine hoşgörü, hikmet, güzel öğüt veya af yolunu tutmak tavsiyelerinde bu açıkça görülür. Her dinin mensupları içinden çıkabilecek olumsuz örnekler ölçü olmamalı, onlardan hareketle genelleme yapmaktan ve önyargıdan kaçınılmalıdır

‘‘INDULGENCE / CONVENIENCE" : THE INDISPENSABLE OF UNIVERSAL PEACE IN THE LIGHT OF THE QURAN AND THE SUNNAH

The concepts, indulgence, convenience and tolerance, constitute the fundamental dynamics of universal peace. For human, living in peace is possible only with accepting the differences and gaining the culture of mutual indulgence by individuals that form communities. Islam contains universal principles that assure gaining this culture. Because Islam considers human as an intelligent, comprehending and responsible being. After conveying its message in a clear way, it leaves him with his free will. It’s possible to see the examples of this in the verses of the Quran and the Prophet’s relationships with the different elements that constitute the society. Therefore, understanding of a genuine religion based on the Quran and the Sunnah is no doubt an indispensable need for social peace. Islam through its orders and prohibitions has provided human beings with protecion of mind, religion, life, generation and property; thus, it has manifested that how much it has paid attention rights, which is inalienable and indispensible of human being in any way. Conveniences, of course, are so important for those people who embraced Islam as the religion at responsibilities toward their Lord. While they have been ordered to be brothers and not to be seperated from each other, it is underlined that they are supposed to establish brotherhood and unity among themselves so that they could forgive each other for failures in order to convey indulgence to them. As well as the culture of indulgence, as mentioned, is important among people have same faith, it has also equally importance in their mutual relations with people have different faith as well. This one is evidently seen in the Islamic orders related to protect the rights, and advices oriented to tolerance, wisdom, sound advice and forgiveness instead of being hard and rough. The individual negative instances which would emerge from members of any religious community should not be benchmark; on account of of those, people who are Muslims or non-Muslims are supposed to avaid from making generalization, judgement and prejudice about each other as well

PDF

___

BAKKAL Ali, “ İnanç Özgürlüğü Açısından Mâbetlere ve Mânevî Değerlere Saygı”, İnsan Hakları Ve Din Sempozyumu, 15–17 Mayıs 2009, ÇOMÜ Yay, Çanakkale, 2010. s. 201- 225.
BUHARİ Ebu Abdillah Muhammed b. İsmail, el-Camiu’s-Sahih, I-VII, Daru’s-Sucun-Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
DİHLEVÎ Şah Veliyyullâh, Huccetullâhi’l-Bâliğa-İslâm Düşünce Rehberi, I-II, Trc. Mehmet ERDOĞAN, İmaj, Ankara, 2003.
DÖNMEZ İbrahim Kafi, “Ruhsat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), XXXV, İstanbul, 2008, s. (207-210)
EBÛ DAVÛD Süleyman b. el-Eş’as, es-Sünen, I-V, Darü’s-Sücun-Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
EBU YUSUF Yakub b. İbrahim, Kitabu’l-Harac, Daru’l-Marife, Beyrut, ts.
GAZÂLÎ Ebû Hâmid, el-Mustasfâ fî İlmi’l-Usûl, I-II, Thk. Muhammed Abdüsselam Abdüşşafi, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1413.
GÖRMEZ Kemal (vd.), Aile içinde ve Toplumsal Alanda Şiddet, Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu, Ankara, 1998.
GÖZ Kemal, İslam’da ve Milletlerarası Belgelerde Hürriyetler, Aysu, İstanbul, 2006.
GÜNDEM Mehmet, Mehmet Aydın İle İçe Kritik Bakış Hoşgörünün Temelleri, İyiadam Yay. İstanbul, 1999.
HAMİDULLAH Muhammed, İslam Peygamberi, I-II, Trc. Salih TUĞ, İmaj, Ankara, 2003.
HAMİDULLAH Muhammed, Mecmûatu’l-Vesâiki’s-Siyasiyye li Ahdi’n-Nebevi ve’l-Hılâfeti’rRaşide, Dâru’n-Nefais, V. Baskı, Beyrut, ts.
İBN HANBEL Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, I-VI, Darü’s-Sücun-Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
İBN HİŞAM, es-Sîretü’n-Nebeviyye, I-IV, Thk. Ömer Abdüsselam Tedmüri, Daru’l-Kütübi’lArabi, III. Bsk. Beyrut, 1990.
İBN KESİR Ebu’l-Fidâ İsmâil, Tefsîru’l-Kur’ani’l-Azîm, I-IV, Dâru’l Fikr, Beyrut, 1401.
İBN MANZÛR Ebu’l Fadl Cemaleddin Muhammed b. Mükerrem, Lisanü’l-Arab, I-XV, Daru’lFikr, Beyrut, ts.
İBN SA’D Ebû Abdillah Muhammed, et-Tabakâtu’l-Kübrâ, I-VIII, Dâru’s-Sâdır, Beyrut, ts.
İZZETİ Ebulfazl , İslâm’ın Yayılış Tarihine Giriş, Trc. Cahit Koytak, İnsan Yay, İstanbul, 1984.
KÖSE Saffet, “Cihad Şiddete Referans Olabilir mi?”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya, 2007, X, s. 37-70.
KÖSE Saffet, “Din Özgürlüğü ve Barış Yolunda İki Farklı Tecrübe”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Konya, 2005, V, s.13-48.
KÖSE Saffet, “Din Özgürlüğünün Sağlanmasının Barışa Katkısı”, Dinin Dünya Barışına Katkısı- 2005 Yılı Kutlu Doğum Sempozyumu, TDV, Ankara, 2006. s. 269-309.
MUTLUEL Osman-ÇİFTCİ Şaban, “Estetik Yetkinlik Açısından Hz. Peygamber’in Şemaili”, The Journal of Academic Social Science Studies, Ocak-2013-Lorient, VI/1, s.1047-1063.
MÜSLİM b. el-Haccac, el-Câmiu’s-Sahih, I-III, Daru’s-Sücûn-Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
ÖZTUNA Yılmaz, Büyük Türkiye Tarihi, I-XIV, Ötüken Yay. İst. 1978.
SAKALLI Talat, Hadislerle İslâm’da Hoşgörü ve Kolaylık, Çağlayan Yay. İzmir, 1996.
SERAHSİ Ebubekir Muhammed b. Ahmed, el-Mebsut, I-XXX, Daru’l-Marife, Beyrut, 1989.
SERAHSİ Ebubekir Muhammed b. Ahmed, Usulü’s-Serahsi, I-II, Thk. Ebulvefa el-Efgani, Daru’l-Kütübi’l-İlmiye, Beyrut, 1993.
ŞAFİİ, Muhammed b. İdris, İhtilâfu’l-Hadis (el-Ümm içinde),Thk. Rifat Fevzi Abdülmuttalib, Daru’l-Vefa, 2001.
ŞATIBÎ Ebu İshak İbrahim b. Musa, el-Muvafakat fî Usûli’l-Fıkh, I-IV, Thk. Abdullah Dıraz, Daru’l-Ma’rife, Beyrut. ts.
ŞİBLİ Numani, Mevlana, Siretü’l-Faruk, Meclisül İlm Li’s-Sekafe, Yy, 2000.
TABBARA Abdülfettah, Ruhu’d-Dini’l-İslâmî, VII. Bsk. Yy, 1966.
TABERİ Ebû Ca’fer, Târîhu’l- Ümem ve’l-Mülûk, I-V, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, ts.
TİRMİZÎ Ebû İsa Muhammed b. İsa, es-Sünen, I-V, Daru’s-Sücûn-Çağrı Yay. İstanbul, 1992.
YAZIR, Elmalılı M.Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, I-IX, Eser Kitabevi, İstanbul, ts.