MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİNDE BİR MİZAH DERGİSİ: ÂYİNE

İnsanoğlu, tarihin bütün devirlerinde iletişim içerisinde olmuş, iletişimini geliştirmek için de değişik vesileler icat etmiştir. Son yüzyıllarda bu iletişimin en önemli araçlarından biri de şüphesiz gazeteler ve dergiler olmuştur. Üzerinde çalıştığımız Âyine dergisi mizahî içerikli bir dergidir. Milli Mücadele dönemi gibi kritik bir dönemde yayımlanan derginin incelenmesi gerektiğini düşündük. Âyine dergisinin sahibi Semih Lütfi, yazı işleri müdürü Eşref Nesib'dir. 9. sayıdan itibaren dergide yazmaya başlayan Yusuf Ziya bu tarihten itibaren müstear isimleriyle birlikte dergide en çok imzası görülen isimdir. Bir nevi dergiyi Yusuf Ziya sırtlamıştır. Toplam 72 sayı olarak çıkarılan derginin her bir sayısı dört sayfadan oluşur. Derginin yayımlanma günleri değişkenlik göstermiş; farklı zamanlarda da olsa 42 sayısı Perşembe günleri, 26 sayısı Çarşamba günleri, 4 sayısı ise Salı günleri yayımlanmıştır. Âyine dergisi Milli Mücadele döneminde bu hareketi desteklemiş, yazılarıyla hem halkın moralini yüksek tutmaya çalışmış hem de düşmanı, mizahi bir dille alaya alarak onların moralini bozmayı hedeflemiştir. Dergide yer alan şiirlerle, hikâyelerle, fıkralarla, nüktelerle bu amaç yerine getirilmeye çalışılmıştır. Bu anlamda, döneme ışık tutması bakımından önem arz etmektedir

A HUMOUR MAGAZINE DURING THE WAR OF INDEPENDENCE

Humanbeing, has communicate in all periods of history and invented many diffrent ways to improve it. Newspapers and magazines are undoubtly one of the most important means of communication in the last centuries We have studied Âyine which is a humour magazine. According to our opinion a magazine which was puplished in national indipandence days is to be studied. The owner of the magazine was Semih Lütfi and the editör was Eşref Nesib. After the 9th edition Yusuf Ziya who become the most producter writer of the Âyine by using pen name started to wirte for this magazine. In other words Yusuf Ziya embarked the magazine. The magazine which was puplished 72 times had 4 pages. The publishing dates of the magazine was constatnly changed 42 on Thursday, 20 on Wednesday, 4 on Tuesday. Âyine supported national independence,it tried to keep public motivation high with it’s columns and aimed to demotivate the enimies by having fun with them. The poems, stories, jokes and paragrahs had written with this aim. It is importtant to study this magazine to enlight this era.

___

  • ARIK, Bilal (1998): Değişen Toplum Değişen Karikatür, İstanbul.
  • ÇAPANOĞLU, Münir (1970): Basın Tarihimizde Mizah Dergileri, Garanti Matbaası, İstanbul.
  • ERDOĞAN, Mehmet (2014), Âyine Dergisi’nin İnceleme ve İndeksi (Seçme Metinler), Fatih Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • İmzasız, “ Yahya Kemal Bey’le Mülakat ”, Âyine Dergisi, 16 Teşrinisani 1338 Perşembe, Sayı 65, s.2.
  • Yusuf Ziya, “Nişan Yüzüğü”, Âyine Dergisi, 16 Teşrinisani 1338, s.2.
  • İmzasız, “Unkapanı Köprüsü”, Âyine Dergisi, 1 Eylül 1337 Perşembe, Sayı 3, s.2.
  • İmzasız, “Ayine-i Devran”, Âyine Dergisi, 27 Teşrinievvel 1337 Perşembe, Sayı 10, s.2.
  • ORTAÇ, Yusuf Ziya(1966), Bizim Yokuş, Akbaba Yayınları, İstanbul.
  • TANPINAR, Ahmet Hamdi(2012), Ondokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
  • TONGA, Necati (2008), Türk Edebiyatı’nda Mühim Bir Mecmua: Akbaba (1922-1977), TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 3/2 Spring 2008.
  • TOPUZ, Hıfzı(1973), 100 Soruda Türk Basın Tarihi, Gerçek Yayınevi, İstanbul.