201180

YUNUS EMRE DİVANI’NIN TÜRKÇE ÖĞRETİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Türk edebiyatının en büyük şairlerinden biri olan Yunus Emre 13. yüzyılda yazdığı eserlerle Anadolu Türkçesinin oluşumuna ve gelişmesine katkıda bulunmuş; kullandığı dil, sahip olduğu ifade gücü ve zengin iç dünyasıyla sadece Türkiye'de değil dünyanın çeşitli coğrafyalarında da kendinden söz ettiren bir şair ve fikir adamı olmuştur. Eserlerinin aradan geçen yedi asra rağmen geniş halk kitleleri tarafından okunması ve onlarca araştırmaya konu olması Yunus Emre şiirinin gücünü ve zenginliğini göstermektedir. Bu zengin birikimden yararlanılarak yeni ve özgün ürünler ortaya konulmaya çalışılmış, güncel birtakım konular Yunus Emre'nin bakış açısı ve tespitleriyle yeniden değerlendirilmiştir. Türk milleti, tarihi çok eskilere dayanan bir kültüre ve yine onun kadar köklü bir edebî geleneğe sahiptir. Köklü bir mazi ve güçlü bir edebî geleneğe sahip olmanın getirdiği bu birikimden yararlanarak millî kültür ve evrensel değerlerle harmanlanmış nitelikli eserlerin verilmesi Türk edebiyatı ve eğitim sisteminin mühim meseleleri arasında yer almaktadır. Bu bağlamda, günümüzde hazırlanan çeşitli bilimsel çalışmalarda Türk edebiyatının eski dönemlerine ait eserlerin farklı açılardan incelenmesi; bu eserlerden ne şekilde ve hangi alanlarda yararlanılması gerektiğinin ortaya konulması oldukça önemlidir. Bu araştırma Yunus Emre Divanı'nda yer alan okuma, dinleme, konuşma ve yazma dil becerilerinin eğitimi ve geliştirilmesiyle ilgili ifadelerin tespit edilerek Yunus Emre Divanı'nın Türkçe öğretimine katkısını ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Betimsel tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada veriler, 2005 Türkçe Öğretim Programı'na göre değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme sonucunda konuşma becerisiyle ilgili 40, dinleme becerisiyle ilgili 16 ve okuma becerisiyle ilgili 13 bulgu tespit edilmiştir. Yazma becerisiyle ilgili herhangi bir bulguya rastlanmamıştır. Her dil becerisi için elde edilen bulgular gruplandırılarak yorumlanmıştır. İnceleme sonucunda Yunus Emre Divanı'nda konunun tasavvufî bir yaklaşımla ele alınarak günümüz eğitim felsefesinin temel ilkeleriyle uyumlu bir dil öğretim yönteminin benimsendiği görülmüş, dil eğitiminin farklı kademe ve alanlarında Divan'dan yararlanılması gerektiği vurgulanmıştır

INVESTIGATION OF THE DIVAN OF YUNUS EMRE IN TERMS OF TURKISH LANGUAGE TEACHING

One of the greatest poets of Turkish literature, Yunus Emre contributed to both formation and development of Anatolian Turkish by means of his works created in the 13rd century and had a good reputation as a poet and intellectual not only in Turkey but also all around the world with his expression power, the language he used and his rich inner world. The fact that his works are being widely read among people today and they have been the subject of many academic studies despite the seven centuries that passed, shows the power and richness of his poetry. There have been attempts to produce new and original works by utilizing this rich heritage and some current issues have been discussed from his points of view. Turkish Culture dates back hundreds of years and has a wellestablished literary tradition. In this sense, Turkish literature and Turkish education system has aimed at producing qualified works blended with the national culture and universal values. In this context, it is quite important to examine the works of Turkish literature belonging to old periods from different perspectives in the studies conducted nowadays, and to suggest in which ways and domains to make use of these works. This study, thus, was designed to reveal the contribution of the Divan of Yunus Emre to Turkish language teaching through determining the expressions related to instruction of reading, listening, speaking, and writing skills, and development of them, which could be found in the Divan of Yunus Emre, and which are the domains of Turkish language learning. In this study performed using descriptive survey model, data were evaluated according to the 2005 Turkish Education Program. As a result of the examination, 40 findings related to speaking skill, 16 findings related to listening skill, and 13 findings related to reading skill were obtained. There was no finding about writing skill. Each of the findings obtained for each of language skills was classified and interpreted. In conclusion, it was discovered that a method of language teaching in accordance with the main principles of philosophy of education was adopted by addressing the issue with a Sufistic approach in the Divan of Yunus Emre. In addition, it was emphasized that it should be benefited from the Divan in different levels and domains of language teaching

PDF

___

AKBALIK, Esra (2013), “Yunus Emre’nin Şiirlerinde ‘Gönül’ İmgesi”. Uluslararası Sosyal Arastırmalar Dergisi/ The Journal of International Social Research, Cilt: 6 Sayı: 26 Volume: 6 Issue: 26 2013-Bahar, s. 20-28.
AKDEMİR, Yaşar (2007), Yunus Emre’de Türkçe, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
AKSAN, Doğan (2005), Yunus Emre Şiirinin Gücü, Bilgi Yayınevi, Ankara.
AKYOL, Hayati (2006), Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri, Kök Yayıncılık, Ankara.
ARAY, Macit (1974), Yunus Emre'nin Yeni Araştırmalar Sonunda Kişiliği, Divanı, Hayatı, Yattığı Yer ve Bununla İlgili Bazı Şiirler. İ. Gümüşayak Yayınevi, İzmir.
AYDIN, Şadi (2007), “Yunus Emre'nin Yirmibirinci Asra Mesajı; Sevgi, Hoşgörü ve Barış”. Ay Vakti 87 (2007): http://www.ayvakti.net/ayvakti-gezi/item/yunus-emreninyirmibirinci-asra-mesaj-sevgi-hogoerue-ve-bar ( e.t. 20/09/2014).
CALP, Mehrali (2006), Özel Öğretim Alanı Olarak Türkçe Öğretimi, Eğitim Kitabevi, Konya.
CESUR, Hasan Hüseyin (2010), Yunus Emre Divanı’ndaki Deyimlerin Yapı ve Anlam Bakımından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
CİN, Ali ve Vasfi BABACAN (2013), “Yunus Emre’nin Risaletü’n Nushiyye’si ve Divan’ı Üzerine Yeni Bir İnceleme”, Mediterranean Journal of Humanities III/2( 2013), s. 57-69.
DEMİREL, Özcan (2004), Türkçe Öğretimi, Pegem Yayınları, Ankara, 2004.
DURMAZ, Canan (2008), Yunus Emre Divanı’nda ve Risaletü’n-Nushiyye’de Kelime Grupları ve Söz Varlığı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
ElBİR, Bilal ve Can BAĞCI (2013), “Birinci Ve İkinci Kademe Okuma Eğitimi Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmaların Değerlendirilmesi”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Türkçenin Eğitimi Öğretimi Özel Sayısı. Yıl:6, S.11, s. 229-247.
ERGENÇ, İclal (1999), “Dilbilimin Bakış Açısıyla Beyin”, Popüler Bilim (Temmuz 1999): s. 41- 49.
____________. (2000), Dilin Beyindeki Organizasyonu ve Konuşmanın Gerçekleşmesi”, Multidisipliner Yaklaşımla Beyin ve Kognisyon, (Editörler: Karakaş, Aydın, Erdemir ve Özemsi) Çizgi Tıp Yayınevi, Ankara.
ERGİN, Akif ve Cem BİROL (2005), Eğitimde İletişim, Anı Yayıncılık, Ankara, 2005.
EVLİYAOĞLU, Gökhan (1963), Anadolu'nun İç Aydınlığı Yunus Emre, Yağmur Yayınları, İstanbul.
ÇELİK, Osman (1994), Yunus Emre, MEB Yayınları, İstanbul.
GÖĞÜŞ, Beşir (1971), “Ana Dili Olarak Türkçenin Öğretimine Tarihsel Bir Bakış”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, s.123-154.
GÖKAHMETOĞLU, Emrullah (2010), İlköğretim 6-8. Sınıf Türkçe Kitap Setlerinde Türk Halk Edebiyatı Türleri ile Türkçe Öğretimi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
GÖLPINARLI, Abdülbaki (1991), Yunus Emre Divan Ve Risaletü'ün-Nushiyye, Dergâh Yayınları, İstanbul.
GÜNEŞ, Firdevs (2007), Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma, Nobel Yayınları, Ankara.
GÜZEL, Abdurrahman (1991), “Yunus Emre'de İnsan Telakkisi”. Millî Folklor, II. s. 2-5.
_______________. (2010), “Türkçe Eğitimi Bölümlerinde Kurulması Gerekli Görülen Ana Bilim Dalları”, TÜBAR-XXVII-/2010-Bahar, s. 371-383.
KABAKLI, Ahmet (1978), Yunus Emre, Toker Yayınları, İstanbul.
KAPLAN, Mehmet (2000), Kültür ve Dil, Dergâh Yayınları, İstanbul.
KARADÜZ, Adnan (2010), “Türkçe Ve Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dinleme Stratejilerinin Değerlendirilmesi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29 (2010/2), s. 39-55.
KARAHAN, Leman (2010), Türkçe Öğretiminde Eski Türk Edebiyatı Eserlerinden Faydalanma Yolları (8-15. Yüzyıl), Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
KIRGIZ SAĞIN, Ayşe Nur (2011), “Yunus Emre’nin Şiirlerinde Arı, Bal ve Kovan”, Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, S. 1/1, s. 63-68.
KÖPRÜLÜ, Fuad (1993), Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
MEB (2006), İlköğretim Türkçe dersi öğretim programı ve kılavuzu (6, 7, 8. sınıflar), MEB Yayınları, Ankara.
ÖZBAY, Murat (2005), Bir Dil Becerisi Olarak Dinleme Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara.
(2009), Anlama Teknikleri: 1 Okuma Eğitimi, Öncü Kitap, Ankara.
ÖZDEN, Mehtap (2009), Türkçe Kaynak Metinlerin Türkçe Öğretiminde Kullanılabilirliği, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
ÖZGÜR, Can (2012), “Yunus Emre’nin Kullandığı İki Farklı Türkçe”, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 91-103, 2012. http://sbd.ogu.edu.tr/makaleler/2_1_Makale_8.pdf ( e.t. 29/03/2014 ).
SARAÇ, M.A. Yekta (2001), Klâsik Edebiyat Bilgisi –Belâgat, Risale Yayınları, İstanbul.
SEVER, Sedat (2000), Türkçe Öğretimi ve Tam Öğrenme, Anı Yayıncılık, Ankara.
SEVİM, Emine (2009), Yunus Emre Divanı'ndan Seçmeler, Timaş Yayınları, İstanbul.
SONGAR, Ayhan (1986), Dil ve Düşünce, Gür-Ay Mat., İstanbul.
SOYSALDI, İhsan (2001), “Yunus Emre Divanında Dört Dini Terim”, İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 6, s. 103-118.
TARHAN, Nevzat (2012), Yunus Terapi, Timaş Yayınları, İstanbul.
TAŞER, Suat (2000), Konuşma Eğitim, Papirüs Yayınevi, İstanbul.
TATCI, Mustafa (1990), Yunus Emre Divanı-İnceleme-I, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
TEMİZKAN, Mehmet (2009), Metin Türlerine Göre Okuma Eğitimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
TEMİZYÜREK, Fahri ve Ahmet BALCI (2006). Cumhuriyet Dönemi İlköğretim Okulları Türkçe Programları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
TİMURTAŞ, F. Kadri (1980), Yunus Emre Divanı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
TUNÇ, Gökhan (2007), “Fakelore Kavramı Merkezinde Yunus Emre”. Millî Folklor, Y. 19, S. 75, s. 17-23.
UNGAN, Suat (2007), İlköğretimde Türkçe Öğretimi (Editör: A. Kırkkılıç, H. Akyol), Pegema Yayınları, Ankara.
ÜŞENMEZ, Emek (2009), “Yunus Emre’nin Dili Hakkında”, Akademik Bakış, S. 16, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi http://www.akademikbakis.org adresine e. t.: 10.04.2011.
__________. (2013), “Yunus Emre Divanında Türkçe İslami Terimler”, Turkish Studies - İnternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/1, Winter, s. 625-644.
YAĞMUR, Selim (2008), Yunus Emre Divanı, Dergâh Yayınları, İstanbul.
YAKICI, Ali (1991), Yunus Emre’ye Şiirler, Kültür Bakanlığı, Ankara.
YILDIRIM, Dursun (1998), “Dede Korkut ve Yunus Emre 'de Hayat, Tabiat, Tanrı ve Ölüm”, Millî Folklor, S. 5, s. 17-22.
YILDIZ, Cemal, Alparslan OKUR, Gökhan ARI ve Yakup YILMAZ (2008), Yeni Öğretim Programına Göre Kuramdan Uygulamaya Türkçe Öğretimi, Pegem A Yayınları, Ankara.