İSVEÇ’TE ALİ ŞÎR NEVAÎ’NİN İZLERİ

İsveç'in Türk dünyasıyla olan ilişkileri, 16. yüzyıldan itibaren İsveç'in Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Tatarlarıyla kurduğu çok yönlü diplomatik bağlarla güçlenerek günümüze kadar gelmiştir. Bu yoğun temaslar zamanla İsveç'te Türk dillerine karşı akademik bir ilgiyi de beraberinde getirmiştir. Bu akademik ilginin olduğu en önemli merkezlerden biri Uppsala Üniversitesi, diğeri Lund Üniversitesidir. Önceleri Türkoloji çalışmalarında önemli bir yeri olan Lund Üniversitesinde Özbek, Çağatay ve Uygur Türkçesi ile yazılmış el yazması eserlerden oluşan bir koleksiyon bulunmaktadır. Büyük çoğunluğu Türkolog Gunnar Jarring, bir kısmı da İsveçli misyonerler tarafından bağışlanan, satılan veya üniversite kütüphanesi tarafından satın alınan bu koleksiyon içerisinde klasik ve halk edebiyatı eserleri, İslami konulardaki el yazmaları, hukuki ve tarihî belgeler, tıbbi kitaplar, ticaret ve tasavvuf kitapları ile Doğu Türkistan'daki İsveç misyon faaliyetlerinin anlatıldığı birçok belge bulunmaktadır. Bu makalede, Lund Üniversitesinin kütüphanesindeki bu koleksiyon içerisinde bulunan Ali Şîr Nevâî'nin eserlerinin Doğu Türkistan Bölgesinde Uygurca olarak çoğaltılmış nüshaları ve içerikleri ile bunların İsveç'e getirilişi üzerinde durulacaktır

THE TRACES OF ALİ ŞÎR NEVAÎ IN SWEDEN

Sweden’s relations with the Turkish world have continued until today through multilateral diplomatic ties that Sweden established with the Ottoman Empire and Crimean Tatars as of the sixteenth century. These extensive contacts have led to an academic interest in Turkish languages in Sweden in the course of time. One of the centers where there is academic concern is Uppsala University, and another one is Lund University There is a collection of manuscripts written in Uzbek Turkish, Chagatai Turkish, and Uyghur Turkish in the University of Lund which previously had a special place in Turcology studies. In the collection, most of which was bought by Turcholog Gunnar Jarring, some of which was sold, and donated to the library by Swedish missioners, or some of which was bought by the university library, there are manuscripts on Islamic subjects, legal and historical documents, medical books, books on trade and sufism, and a lot of documents in which Swedish missionary activities are told in Eastern Turkistan. Copies of the works of Ali Sir Nevai written in Uigur language in Eastern Turkistan, their contents, and how they were brought to Sweden are studied in this article.

PDF

___

CSATÓ, Éva 2014. Uppsala Üniversitesi’nde Türkoloji Çalışmaları, Bildiriler: Uluslararası Türkçenin Batılı Elçileri Sempozyumu (5-6 Kasım 2012 İstanbul), Ankara: Türk Dil Kurumu.
EHRENSVÄRD, Ulla 1997. Gunnar Jarring En Bibliografi 1988-1997, Stockholm.
JARRİNG, Gunnar 1991. Prints from Kashghar, Swedish Research Institute in Istanbul, Transactions, vol. 3, Stockholm.
JARRİNG, Gunnar 1977. “Sovetskaya Tyurkologiya”, No: 3, Mayıs-Haziran, Baku. (Çev.: Güljanat Kurmangaliyeva Ercilasun, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Türkoloji Özel Sayısı, No: 11-II, 2004).
JARRİNG, Gunnar 1979. Åter till Kashgar, Stockholm, pp. 120-126.
JOHANSON, Lars 2007. Turkiska studier i stormaktstidens Sverige, En resenär i svenska stormaktstidens språklandskap Gustaf Peringer Lillieblad (1651-1710), Uppsala, s. 165-180.
JOHANSON, Lars 2008. Turkiska studier i stormaktstidens Sverige. Csató, Éva Á. & GrenEklund, Gunilla & Sandgren, Folke (editörler) En resenär i svenska stormaktstidens språklandskap: Gustaf Peringer Lillieblad (1651-1710). 165-180.
KARIN Ådahl 2000. “A copy of the Divan of Mir ‘Ali Shir Nava’i of the Late Eighteenth Century in the Lund University Library and the Kashmiri School of Miniature Painting”, Persian Painting from the Mongols to the Qajars: Studies in Honour of Basil W. Robinson, red. Robert Hillenbrand, London, pp. 3-18.
SUBTELNY, M. E, 1993. “Mir ‘Ali Shir Nawa’i”, The Encyclopaedia of Islam, Leiden, pp. 90-93.
TOLL, Christopher; Ehrensvärd, Ulla 1977. Jarring Gunnar, Stockholm.
TÖRNVALL, Gunilla 2011. From Khotan and Kashghar, Gunnar Jarring and the Jarring Collection, Stockholm.
ZAL, Ünal 2014b. Uppsala Üniversitesinde bulunan Türkçe eserler, [Demir, Nurettin; Karakoç, Birsel; Menz, Astrid (editörler)], Türkoloji ve Dilbilim. Éva Á. Csató Armağanı, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara. 479-490.