Lâmi'î Çelebi Dîvânı’nın müteferrikât bölümünde bulunan hiciv manzumeleri

XV. yüzyılın sonu ve XVI. yüzyılın başında yetişen LâmiǾî Çelebi manzum ve mensur olarak kırkı aşkın eser meydana getirmiştir. Şairin divanında ve Letâyif-nâme adlı eserinde hiciv içerikli manzumeler yer almaktadır. Bu manzumeler şikâyet, kınama, aşağılama gibi çeşitli amaçlarla yazılmışlardır. Çalışmamızda, LâmiǾî Çelebi Dîvânı’nın müteferrikât bölümünde bulunan hiciv manzumeleri içerikleri yönünden incelenerek şairin bunlarda hicvi ne yolla sağladığı, hicvi meydana getirirken ne tür kelimelere başvurduğu ve hangi söz sanatlarından faydalandığı üzerinde durulacaktır.

The satirical poems in müteferrikât part of the Dîvân of Lâmi'î Chelebi

LâmiǾî Chelebi grown up between the end of XVth century and beginning of XVIth century created more than forty works as verse and prose. There are satirical poems in his works named as Dîvân and Letâyif-nâme. These poems have been written for such purposes as complaint, condemnation and denigrate. In this work; types of words that he used and the arts of poetry that he benefit from will be evaluated by investigating satirical poems in müteferrikât part of his Dîvân according to their contents.

PDF

___

AKSOY, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2 Deyimler Sözlüğü, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1995.
ARSLAN, Mehmet, Argo Kitabı, Kitabevi Yay., İstanbul 2009. BUDAK, Aydın, Lâmi’î Çelebi’ nin Letâyif-nâme’si Karşılaştırmalı Metin ve Dil Özellikleri, Selçuk Üni. SBE, Basılmamış Doktora Tezi, Konya 1990.
BURMAOĞLU, Hamit B., LâmiǾî Çelebi Dîvânı (Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Dîvân’ ının Tenkidli Metni), Atatürk Üni. Fen-Edb. Fak., Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 1983.
DAĞLAR, Abdülkadir, “Nâbî’ nin Mizah-Hezel Örneği Bir Mektup Şerhi”, III. Klasik Türk Edebiyatı Sempozyumu (2009)-Bildiriler, Kayseri 2011.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi, Ankara 1993.
DİLÇİN, Cem, Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yay., Ankara 1983.
ERSOYLU, Halil, Türk Argosu Üzerinde İncelemeler, Ötüken Yay., İstanbul 2004.
FREUD, Sigmund, Espriler ve Bilinçdışı İle İlişkileri, (Çev.: Emre Kapkın), Payel Yay., İstanbul 1993.
GÖKER, Cemil, Gülme ve Güldüren Sanat Türleri, Kültür Bak. Yayınları: 1490, Dünya Edebiyatları Dizisi: 13, Ankara 1993.
GÜVEN, Hikmet Feridun, “Klasik Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah”, (Ed. Talat Sait Halman), Türk Edebiyatı Tarihi, C. 2,
AKM Yay., Ankara 2006, s. 576-585.
AKSOY, Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü 2 Deyimler Sözlüğü, İnkılâp Kitabevi, İstanbul 1995.
ARSLAN, Mehmet, Argo Kitabı, Kitabevi Yay., İstanbul 2009.
BUDAK, Aydın, Lâmi’î Çelebi’ nin Letâyif-nâme’si Karşılaştırmalı Metin ve Dil Özellikleri, Selçuk Üni. SBE, Basılmamış Doktora Tezi, Konya 1990.
BURMAOĞLU, Hamit B., LâmiǾî Çelebi Dîvânı (Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Dîvân’ ının Tenkidli Metni), Atatürk Üni. Fen-Edb. Fak., Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 1983.
DAĞLAR, Abdülkadir, “Nâbî’ nin Mizah-Hezel Örneği Bir Mektup Şerhi”, III. Klasik Türk Edebiyatı Sempozyumu (2009)-Bildiriler, Kayseri 2011.
DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat, Aydın Kitabevi, Ankara 1993.
DİLÇİN, Cem, Yeni Tarama Sözlüğü, TDK Yay., Ankara 1983.
ERSOYLU, Halil, Türk Argosu Üzerinde İncelemeler, Ötüken Yay., İstanbul 2004.
FREUD, Sigmund, Espriler ve Bilinçdışı İle İlişkileri, (Çev.: Emre Kapkın), Payel Yay., İstanbul 1993.
GÖKER, Cemil, Gülme ve Güldüren Sanat Türleri, Kültür Bak. Yayınları: 1490, Dünya Edebiyatları Dizisi: 13, Ankara 1993.
GÜVEN, Hikmet Feridun, “Klasik Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah”, (Ed. Talat Sait Halman), Türk Edebiyatı Tarihi, C. 2, AKM Yay., Ankara 2006, s. 576-585.
JOHNSON, Francis, A Dictionary Persian, Arabic and English, London 1852.
KORTANTAMER, Tunca, Eski Türk Edebiyatı-Makaleler, (Haz.: Şerife Yağcı, Fatih Ülken), Kültür ve Turizm Bak., Ankara 2004.
Komisyon, Ölümünün 350. Yılında Nef’î AKM Yay., Ankara 1991. KUT, Günay, “Lamii Çelebi”, DİA, C. 27, İstanbul 2003, s. 96-97.
LEVEND, Agah Sırrı, “Dîvân Edebiyatında Gülmece ve Yergi (Hezl ve Hecv)”, TDAY Belleten 1970, TDK Yay., Ankara 1971, s. 37-45.
LEVEND, Agah Sırrı, Divan Edebiyatı: Kelimeler ve Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, Enderun Kitabevi, İstanbul 1984.
MENGİ, Mine, Divan Şiiri Yazıları, Akçağ Yay., Ankara 2000. Mütercim Asım Efendi, Burhân-ı Katı, (Haz.: Mürsel Öztürk, Derya Örs), TDK, Ankara, 2000.
OKAY, M. Orhan, “Hiciv”, DİA, C. 17., İstanbul 1998.
ONAY, Ahmet Talat, Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı, (Haz.: Cemal Kurnaz), Akçağ Yay., Ankara 2001.
ÖZCAN, Ömer, Türk Edebiyatında Hiciv ve Mizah: Başlangıçtan Günümüze , İnkılap Yay., Ankara 2002.
ÖZÜNLÜ, Ünsal, Gülmecenin Dilleri, Doruk Yay., Ankara 1999. PALA, İskender ve
AKKUŞ Metin, “Hiciv, Türk Edebiyatı”, DİA, C. 17., Ġstanbul 1998. PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Kapı Yay., İstanbul 2004. Saffet Sıdkı, Nef’î ve Sihâm-ı Kazâ’ sı, Aydınlık Basımevi, İstanbul 1943.
STEINGASS, F., A Comprehensive Persian-English Dictionary, Çağrı Yay, İstanbul 1998.
ŞARDAĞ, Rüştü, Klasik Divan Şiirimiz, İnkılâp ve Aka Basımevi, İstanbul 1976. Şemseddin Sami, Kâmûs-ı Türkî, İstanbul 1902.
ŞENTÜRK, Ahmet Atilla, Klasik Osmanlı Edebiyatı Tiplerinden Sûfî Yahut Zâhid, Enderun Kitabevi, İstanbul 1996. Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, C.3, AKM Yay., Ankara 2002.
ULUDAĞ, Süleyman, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yay., İstanbul 2001.
ZAVOTÇU, Gencay, Divan Edebiyatı Kişiler-Kişilikler Sözlüğü, Aydın Kitabevi, Ankara 2006.
http://tdkterim.gov.tr/bts/ (16.05.2011)