Ege Bölgesi’nde yağışın yüzeysel dağılım modellemesi

Bu çalışmada Anadolu’nun ve ülkemizin batı kesimini kapsayan Ege Bölgesi’nde yağışın yüzeysel dağılım modellemesi gerçekleştirilmiştir. Yağışa 10’ar yıllık dönemler halinde Etkileşimli 3D Analizi, Coğrafi Ağırlıklı Regresyon, Radial Basis Function ve Quadratic Trend Analizleri uygulanmış ve yağış dağılış haritaları oluşturulmuştur. Bölgede yağışın dağılışı ve değişimi üzerinde plenater faktörlerin birinci derecede etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yağışın lokal değişimleri üzerinde ise topoğrafik özellikler belirleyici olmuş, özellikle dağların kuzey kesimleri bakıya bağlı olarak daha fazla yağış aldığı tespit edilmiştir. Bölgede yağışın zamansal değişiminde, 1975’den 2010 yılına kadar genel anlamda azalma eğilimi gerçekleşmiştir. Azalma miktarı kıyı kesimlerde daha belirgin olmasına karşın iç kesimlerde yağışın az olmasına bağlı olarak daha kritik bir hal almıştır. Geleceğe yönelik trend analizlerine göre bölgede yağışta azalma eğiliminin devam edeceği bulgusuna ulaşılmıştır.

Surface distribution modelling for precipitation in the Ege Region

The scope of this study was the surface distribution modeling of precipitation in Anatolia and the Aegean Region which covers the western part of our country. The precipitation was handled in terms of 10 year segments and applied with Interactive 3D Analysis, Geographically Intensive Regression, Radial Basis Function and Quadratic Trend Analysis after which a precipitation dispersion map was established. It was concluded that planetary factors had a primary impact on the dispersion and change of precipitation in the region. On the other hand, topographical characteristics were determining for local precipitation changes, it was particularly evident that the northern parts of the mountains subject to exposure received more precipitation. The temporal changes in the precipitation of the region has shown a general declining trend from 1975 up to 2010. Although the declined amount is more pronounced on the coastal parts, the situation is more critical in the inland parts with less precipitation. According to trend analysis results targeting the future, indications pertaining to the continuation of the declining precipitatıon trend have been observed.

PDF

___

ATALAY, İ., ve Mortan, K., (2006). Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Ticareti A.Ş., Bağcılar, İstanbul.
ATALAY, İ., (2010). Uygulamalı Klimatoloji, META Basım ve Matbaacılık Hizmetleri, Bornova, İzmir.
BAHADIR, M. ve Saraçlı, S., (2010). “Isparta‟da Arıma Modeline Göre Sentetik İklim Verilerinin Analizi”, E- Journal Of New World Sciences Academy, Volume: 5, Number: 3, Article Number: 4a0027.
BARTON, M. H., Buchberger S. G., Lange, M. J.,(1999). “Estimation of Error and Compliance in Surveys by Kriging”, Journal of Surveying Engineering vol.125 no. 2,87-108.
BOSTAN, A. P., ve Akyürek, Z., (2007). İkincil Veriler Kullanılarak Türkiye Ortalama Yıllık Yağış Değerlerinin Mekânsal Dağılımının Modellenmesi, Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 30 Ekim-02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon.
ÇİÇEK, İ., (2000a). “Türkiye‟de Günlük Yağış Şiddetleri ve Frekansları” Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S:8, s: 27-48, Ankara.
ÇİÇEK, İ., (2000b). “Türkiye‟de Mevsimlere Göre Yağış Şiddetleri ve Sıklıkları” Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S:8, s:1-26, Ankara.
DEMİR, İ., Kılıç G. C., ve Sümer M. U., (2008). "Türkiye‟de Maksimum, Minimum ve Ortalama Hava Sıcaklıkları İle Yağış Dizilerinde Gözlenen Değişiklikler ve Eğilimler ",
TMMOB İklim Değişimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 69-84.
ERLAT, E., (1997). “Türkiye‟de Günlük Yağışların Şiddeti Üzerine Bir İnceleme”, Ege Coğrafya Dergisi, 159-184. İzmir.
ERLAT, E., (2009). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri. Ege Üniversitesi Yayınları, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
İRDEM, C., (2005). Türkiye‟de Yağışların Şiddet Bakımından Alansal ve Zamansal Değişkenliği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, 139s.
KADILAR, C., (2005). SPSS Uygulamalı Zaman Serileri Analizine Giriş, Bizim Büro Basımevi, Ankara.
KOÇ, T., (2001). Kuzeybatı Anadolu’da İklim ve Ortam, Sinoptik, İstatistik ve Uygulama Boyutlarıyla. Çantay Kitabevi, İstanbul, 372 s.
KOÇMAN, A., (1988). İzmir ve Yakın Çevresinde Aylık ve Yıllık Yağış Değişmeleri Üzerine Bir İnceleme, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı 4, s. 71-85.
KOÇMAN, A., (1993a). Türkiye İklimi. Ege Üni. Edebiyat Fakültesi Yayınları.72, İzmir.
KOÇMAN, A., (1993b). Ege Ovalarının iklimi, Ege Üniv. Ede. Fak. Yay. No:73, İzmir.
KOÇMAN, A., Işık, Ş., ve Mutluer, M., (1996). Ege Ovalarında Yağış Değişkenliği ve Kuraklık Sorunu, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı 8, s. 25-36.
KOL, Ç., ve Küpcü, S., (2008). ArcGIS 3D Analiz, İşlem Şirketler Grubu Eğitim Dokümanları, Ankara.
ATALAY, İ., ve Mortan, K., (2006). Türkiye Bölgesel Coğrafyası, İnkılap Kitabevi Yayın Sanayi ve Ticareti A.Ş., Bağcılar, İstanbul.
ATALAY, İ., (2010). Uygulamalı Klimatoloji, META Basım ve Matbaacılık Hizmetleri, Bornova, İzmir.
BAHADIR, M. ve Saraçlı, S., (2010). “Isparta‟da Arıma Modeline Göre Sentetik İklim Verilerinin Analizi”, E- Journal Of New World Sciences Academy, Volume: 5, Number: 3, Article Number: 4a0027.
BARTON, M. H., Buchberger S. G., Lange, M. J.,(1999). “Estimation of Error and Compliance in Surveys by Kriging”, Journal of Surveying Engineering vol.125 no. 2,87-108.
BOSTAN, A. P., ve Akyürek, Z., (2007). İkincil Veriler Kullanılarak Türkiye Ortalama Yıllık Yağış Değerlerinin Mekânsal Dağılımının Modellenmesi, Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 30 Ekim-02 Kasım 2007, KTÜ, Trabzon.
ÇİÇEK, İ., (2000a). “Türkiye‟de Günlük Yağış Şiddetleri ve Frekansları” Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S:8, s: 27-48, Ankara.
ÇİÇEK, İ., (2000b). “Türkiye‟de Mevsimlere Göre Yağış Şiddetleri ve Sıklıkları” Ankara Üniversitesi, Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S:8, s:1-26, Ankara.
DEMİR, İ., Kılıç G. C., ve Sümer M. U., (2008). "Türkiye‟de Maksimum, Minimum ve Ortalama Hava Sıcaklıkları İle Yağış Dizilerinde Gözlenen Değişiklikler ve Eğilimler ", TMMOB İklim Değişimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s. 69-84.
ERLAT, E., (1997). “Türkiye‟de Günlük Yağışların Şiddeti Üzerine Bir İnceleme”, Ege Coğrafya Dergisi, 159-184. İzmir.
ERLAT, E., (2009). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri. Ege Üniversitesi Yayınları, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.
İRDEM, C., (2005). Türkiye‟de Yağışların Şiddet Bakımından Alansal ve Zamansal Değişkenliği, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale, 139s.
KADILAR, C., (2005). SPSS Uygulamalı Zaman Serileri Analizine Giriş, Bizim Büro Basımevi, Ankara. KOÇ, T., (2001). Kuzeybatı Anadolu’da İklim ve Ortam, Sinoptik, İstatistik ve Uygulama Boyutlarıyla. Çantay Kitabevi, İstanbul, 372 s. K
OÇMAN, A., (1988). İzmir ve Yakın Çevresinde Aylık ve Yıllık Yağış Değişmeleri Üzerine Bir İnceleme, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı 4, s. 71-85.
KOÇMAN, A., (1993a). Türkiye İklimi. Ege Üni. Edebiyat Fakültesi Yayınları.72, İzmir.
KOÇMAN, A., (1993b). Ege Ovalarının iklimi, Ege Üniv. Ede. Fak. Yay. No:73, İzmir.
KOÇMAN, A., Işık, Ş., ve Mutluer, M., (1996). Ege Ovalarında Yağış Değişkenliği ve Kuraklık Sorunu, Ege Coğrafya Dergisi, Sayı 8, s. 25-36.
KOL, Ç., ve Küpcü, S., (2008). ArcGIS 3D Analiz, İşlem Şirketler Grubu Eğitim Dokümanları, Ankara.