KUR’ÂN METNİNİN ÜSLÛB ÖZELLİKLERİ

Bu çalışmada Kur'ân metninin zengin üslûb yönü ele alınmıştır. Kur'ân cümlelerin yapısında, cümleleri oluşturan kelimelerin seçilmesinde kendine has orijinal bir anlatım tarzı vardır. Kur'ân'ın metin üslûbu ne nazım, ne de düz nesirdir. Onun kendisine has bu üslûbu, ilk günden bugüne inansın inanmasın tüm insanlığı kendisine hayran bırakmış ve onun ortaya koyduğu i'câzı itirafa zorlamıştır. Hatta bu eşsiz üslûbu ile tüm insanlığa kendi ayet ve sûrelerinin çok kısa bir miktarının benzerini getirmeleri hususunda meydan okumuş olan Kur'ân, vahyin nazil olduğu andan itibaren tarih boyunca kimseden bu hususta bir cevap alamamıştır. Kur'ân, dil ve o dilin kullanım üslûbu ile bütün olarak mu'ciz bir kelamdır. Kur'ân metninin özellikleri içinde en belirgin olanları, hitabının avam ve havassa birlikte yönelik olması, muktezay-ı hâli gözetmesi, lafzın kısalığına rağmen manasının zenginliği, nazım ve beyân güzelliği, ayet ve sûreler arasındaki tenasüb ve ikna özelliği şeklinde sıralanabilir. Az ve öz sözcüklerle çok şeyi ifade etmek anlamına gelen cevâmiu'l-kelim özelliğine sahiptir. Kur'ân-ı Kerîm, kendi dilini anlayanlarla birlikte, anlamayanlara da hitap etmekte ve bu muhatapların içerisinde yer alan her tabaka yine kendi kapasitesine göre ondan istifade etmektedir. Kur'ân-ı Kerîm içerdiği lafızların, manayı tam olarak ifade edebilecek bir şekilde kullanır. Bu kullanımda, aslî veya tamamlayıcı herhangi bir unsur noksan olmadığı gibi, garip bir fazlalık da söz konusu değildir

THE CHARACTERISTIC WORDING OF THE QURANIC TEXT

In this study, the rich style of the Qur'anic text is discussed. There is a unique manner in the structure of sentences and words forming in selecting an original narrative in the Qur'an. The Qur’anic style is nor poetry nor prose. It has its own style, since the first day of its revelation aroused the admiration of all mankind including nonbelievers and forced them to confess that the Qur’anic text is not challengeable, miracle. Even with this unique style the Qur’an challenged all humanity to bring a very short amount of verses and suras similar to the Qur'anic ones, however, from the moment of revelation throughout history not received a response from anyone in this regard. The most obvious features of the Qur'an are addressing the populace and intellectuals together, consideration of aligning with conditions, richness of meaning with short phrases, balancing sheet and statement of beauty, convincing feature, and integration between verses and suras. It is extremely simple and yet so has an understandable structure. With the structure of verbal language the Qur’an uses general conversation method. The Qur'anic text has features of cultural characteristics of the community and the language which was revealed in. In this regard the Qur'an uses a worldly language. When examining a written text the structure, definition of style, use of materials, and narration specifications should be evaluated together

PDF

___

KAYNAKÇA Abbâs Fadıl Hasan, İ’câzu’l-Kur’âni’l-Kerîm, Amman, 1991.
Abdurrahman b. Hasan Habanneke el-Meydâni (ö. 1425), el-Belâgatu'l-Arabiyye, Dâru'l-Kalem, Beyrut, 1416.
Ahmed İbrahim b. Hamd (ö. 1327), Tavdîhu'l-Makâsid ve Tashîhu'l-Kavâid, (Thk. Züheyr Şâvûş) el-Mektebu'l-İslâmi, Beyrut, 1406.
Ahmed b. Mustafa el-Merâgi (ö. 1371), Ulûmu'l-Belâga, el-Beyân, el-Meânî, el-Bedî',
Ahmed Halil Aziz, (Gender Patterns in The Qur’an: A Sociolinguistic Approach, The American Journal of Islamic Social Sciences, Vol. 12; Num. 3; (Fall,1995), 309-319) (Trc. İbrahim H. Karslı) Kur'ân'da Cinsiyet Kalıpları: Sosyolenguistik Bir Yaklaşım, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, IV, 195-204, 2004.
Ahmed Halil Aziz, a.g.m. 197.
Akkâvî İn’âm Fevvâl, el-Mu’cemu’l-Mufassal fî Ulûmi’l-Belâga, s.638, Beyrut, 1992.
Bedevî Tabâne, Mu΄cemü΄l-Belâğati΄l-Arabiyye, III. Baskı, s.145, Cidde, 1988.
Beheşti Muhammed Hüseyn, Kur’ân’ı Anlama Metotu, Ankara, 1989.
BİLMEN Ömer Nasuhî, Hukuki İslâmiyye ve İstılahâtı Fikhiyye Kamusu, İstanbul, ts.
CANDAN Abdulcelil, Kuran Okunurken Zihne Takılan Ayetler, Elest Yayınları, İstanbul, 2004.
CURCÂNÎ Abdulkâhir, Delâilu'l-İ'câz, Dâru’l-Kütübi’l-Arabi, Beyrut, 1995.
Cürcânî es-Seyyid eş-Şerif Ali b. Muhammed, et-Ta’rîfât, Mısır,1938.
ÇAĞIL Necdet, Kur’ân’ın Belâgat ve Fonetik Yapısı, İlahiyât, Ankara, 2005.
DRAPER John William, A History of the Intellectual Development of Europe, New York, Harper & Brothers, 1861.
DURMUŞ İsmail, Arap Dili ve Belâğat İlminde İki İfade Biçimi: İtnâb ve Îcâz (I) (Kur’ân Metninin Anlaşılmasındaki Rolü Üzerine Bir Deneme), Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sy. 1, Yıl: 2000.
Ebû Abdillah Mustafa b. el-Advî, Silsiletu't-Tefsîr, Durûsun Savtiyye (http://www.islamweb. net)
Ebû Muhammed Ali İbn Hazm, el-İhkâm fî Usûli’l-Ahkâm, Dâru’l-Âfâkı’l-Cedîde, Beyrut, 1980.
Kazvîni Muhammed b. Abdirrahman (ö. 739), Telhîsu'l-Miftah, İstanbul, 1312.
EREN Cüneyt, Kur'ân-ı Kerim'i Anlamaya Yönelik Metotlar, Erzurum, 2002.
EREN Cüneyt, Erbaş Muammer, Kur’ân İlimleri ve Tefsir Istılahları, İzmir, 2013.
EREN Cüneyt, Uzunoğlu Vecih, Arap Edebiyatında Edebî Sanatlar Belâgat, Sütûn Yayınları, İstanbul, 2006.
EREN Şâdi, Kur’ân’ı Anlamada Farklı Yaklaşımlar, İstanbul, 1988.
ERGİN Muharrem, Türk Dil Bilgisi, İstanbul, 1962.
Fâdıl b. Sâlih b. Mehdi, es-Sâmirâi, Lemesâtun Beyâniyyetun, el-Mektebetu'ş-Şâmile,
Fîruzâbâdî Mecduddîn Muhammed b. Ya’kûb, el-Kâmusu’l-Muhît, Beyrut, 1987.
GÖKKIR Necmettin, Tefsir Usulünde “ Lafız-Mana” İlişkisinin Tespiti ve Bağlam Bilgisinin Önemi, Kur'an ve Tefsir Akademisi, Ankara, ss. 333-344, 2009, s. 334’ten naklen.
Hâdi 'Atiyye Matru'l-Hilâlî, el-Hurûfu'l-Âmile fi'l-Kur'âni'l-Kerîm, Beyrut, 1986.
Hamidullah Muhammed (1908-2002), Aziz Kur'an, (çev: Abdülaziz Hatip, Mahmut Kanık), Beyan Yay., İst., 2000.
Hattâbî Ebû Süleyman Hamd b. Muhammed, Me‘âlimü’s-Sünen, Şerhu Sünen-i Ebî Dâvûd (neşr. Abdüsselam Abdüşşâfî Muhammed), Beyrut 1991.
………………………….., İslâm'ın Doğuşu, (Çev. Murat Çetinkaya), İst, 1997.
HAYYAT, Muhammed Heysem, el-Meratu'l-Muslime ve Kadâyâ'l-Asr, Dâru'l-Fikr, Beyrut, 2008.
Hikmet AKDEMİR, Belağat Terimleri Ansiklopedisi, Nil yayınları, İzmir 1999.
İbn Cinnî Ebu’l-Fadl Osman, el-Hasâis, Mısır, 1952.
İbn Haldûn, Mukaddime, Beyrut, 1988.
İbn Hişâm, Abdullah b. Yûsuf (ö. 761), Şerhu Şuzûzi’z-Zeheb fî Marifeti Kelami’l-Arab, eş- Şeriketu’l-Muttahide li’t-Tevzî’, Suriye.
İbnu’l-Kayyim el-Cevziyye, İ‘lâmü’l-Müvakkıîn, (Thk. M. Muhyiddin Abdulhamid), Mısır 1955..
İbn Manzur Cemalüddin b. Muhammed, Lisanu’l-Arab, Beyrut 1990.
KARA Necati, Kur’ân Sünnet Bütünlüğü, Erzurum,1995.
Kazvîni Muhammed b. Abdirrahman (ö. 739), el-Îdâh fî Ulûmi'l-Belâga, (Thk. Muhammed b.
Abdulmunim Hifâci) Dâru'l-Cîl, Beyrut, III. Bsk.
………………………………………….., Telhîsu'l-Miftah, İstanbul, 1312.
Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî (ö. 671 h), el-Câmi’ li Ahkâmi'l-Kur'an, 10 c. (20 cüz), 2. bs., Daru’l-Kütübi’l-Mısriyye, Kahire, 1964.
KUŞÇU Ali, Risâle fî’l-İstiâre, (thk. Yıldız Musa, Bir Dilci Olarak Ali Kuşçu ve Risâle fi’lİstiâre’si,) Ankara, 2002.
Kutub Seyyid, et-Tasvîru’l-Fennî fi’l-Kur’ân, Kahire 1992.
Matlûb Matlûb Ahmed Mu΄cemu΄l-Mustalahati'l-Belâğiyye ve Tetâvviruha, Beyrut, 1996.
MEYDÂNÎ, Abdurrâhman Hasan Habenneke, el-Belâğatu'l-'Arabiyye Usûsüha ve Ulûmuha ve Fünûnüha, I-II, 1. Baskı, Dımaşk, 1996.
MU’TEZİLİ, Muhammed b. Ali et-Tîb (ö. 436), el-Mu’temed fî Usûli’l-Fıkh, Dâru’l-Kutubi’lİlmiyye, Beyrut, 1403.
Muhammed b. Abdirrahman, b. Ömer (ö. 739), el-Îdâh fî Ulûmi'l-Belâga, (Thk. Muhammed Abdulmunim Hafâcî), Dâru'l-Cîl, Beyrut, III. Bsk.
Muhammed Said İsbir - Bilal Cundi, eş-Şamil, Mu’cem fi Ulûmi’l-Luğati’l-Arabiyye ve Mustalahatihâ, Daru’l-avde, 2, bs. Beyrut 1985.
Müsâid Müslim Abdullah, Eseru't-Tatavvuri'l-Fikri fî't-Tefsîr fi'l-Asri'l-Abbasî, (Çev. Çelik Muhammed, Gelişme Döneminde Tefsîr, Yeni Akademi Yayınları, İzmir, 2006.
NECMUDDİN, Süleyman b. Abdulkaviy (ö. 716), Şerhu Muhtasarı’r-Ravda, Müessesetu’rRisale, Beyrut, 1987.
Nesefî Ebu’l-Berekât Abdullah b. Ahmed b. Mahmûd, Tefsîru’n-Nesefî, Beyrut, ts.
Nevfel Abdurrezzâk, el-İ’câzu Adedu’l-Kur’ân-ı Kerîm, Kahire, 1988.
Nu'mani A. R., Kâmusu'l-Kur'ân, Beyrut, 1983.
NURSİ Said, İşârâtu’l-İcâz, İstanbul, 1995.
…………., Lem'alar, İstanbul, 1996
Râğıb el-İsfehânî, el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’ân, Mısır, 1970.
RUMMÂNÎ, en-Nuketu fî İ’câzi’l-Kur’ân, (Selâsü Resâil fi’d-Dirâsâti’l-Kur’âniyye ve’n-Nakdi’lEdebî), li’Rummânî ve’l-Hattâbî ve Abdi’l-Kâhiri’l-Cürcânî, Mısır, 1968.
Sâbûnî Muhammed Ali, Safvetu’t-Tefâsîr, Beyrût, 1981.
SARAÇ M. Yekta, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi,-Îcâz md., İstanbul, 2000.
SEBT Halid b. Osman, Kavâidu't-Tefsîr Cem'an ve Dirâseten, Dâru İbn Afvân, Riyadh, 1426.
Sekkâkî el-İmam Ebu Yakub b. Ebi Bekr Muhammed b. Ali, Miftâhü΄l-Ulûm, s. 359, Beyrut, 1983.
Suyûtî Celâluddîn, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Kahire, 1951.
ŞAHİN Güven, Kur'an'ın Anlaşılması ve Yorumlanmasında Çokanlamlılık Sorunu, İstanbul, 2005.
Tabâne Bedevî, Mu΄cemü΄l-Belâğati΄l-Arabiyye, III. Baskı, Cidde, 1988.
Tâhiru’l-Mevlevî, Edebiyat Lügatı, İstanbul 1994.
UZUNOĞLU Vecih, Arapça, Fiil Cümlesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, İzmir, 2011.
YAZIR, Elmalılı Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul, ts.
YILDIRIM Suat, Hz. Peygamberin Kur'ân Tefsîri, Yeni Ümit Dini İlimler ve Kültür Dergisi, Ekim-Kasım-Aralık 1996, Sayı: 34 Yıl: 9.
…………….., Kur’ân-ı Hakîm ve Açıklamalı Yüce Meâli,
YILDIZ Mustafa, Son Mesaj- Kur'an-ı Kerim'in Türkçe Meali, İşrak Yayınları, 2007, İstanbul, http://tefhimat. blogspot.com.tr/
YÜCEL Ahmet, Hadis İstılahlarının Doğuşu ve Gelişimi, İstanbul, 1996.
Zebîdî Muhammed Ebû'-Fayd (ö. 1205), Tâcu'l-Arûs, Daru'l-Hidaye, Lübnan, ts