KÖPEKLE İLGİLİ RİVAYETLERE GENEL BAKIŞ

Bu makalede, hadis kaynaklarındaki köpeklerle ilgili rivayetler ele alınmıştır. Çünkü klasik hadis kaynaklarında konuyla ilgili birçok rivayet bulunmaktadır. Bu rivayetlerden birinde köpek bulunan eve meleğin girmeyeceği bildirilmektedir. Söz konusu hadis, birkaç aşamadan oluşan çalışmaya konu edilecektir. Bu bağlamda sened ve metin tetkik ve tahlilinin sağlıklı yapılabilmesi için köpekle ilgili rivayetlerin bir bütün olarak ele alınması gerekli görülmüştür. Bundan dolayı hadis musannefatı taranmak suretiyle konuyla ilgili rivayetler tespit edilmiştir. Hadislere bir bütün olarak bakıldığında ise Hz. Peygamberin bir süre hiç istisna etmeden tüm köpeklerin öldürülmesini emrettiği görülmektedir. Akabinde bazı köpek türlerinin edinilmesine izin verilmiştir. Av, çoban ve ziraat bekçisi köpeklerine hadislerde ismen zikredilerek ruhsat verilmiştir. Bazı rivayetlerde ise söz konusu köpek türleri dışındakileri beslemenin, kişinin sevabını azaltacağı belirtilmektedir. Ayrıca köpeğin yaladığı kabın yedi defa yıkanması gerektiği ve satışından elde edilecek ücretin yasak olduğuna dair hadisler de mevcuttur. Bu tür rivayetler hadislerin delil olarak kullanılmasında farklı kriterleri esas alan fıkhî mezhepler arasında da ihtilaf konusu olmuştur. Köpeklere dair bu tür olumsuz rivayetlerle birlikte susuzluktan dilini dışarı çıkarmış köpeğe su veren günahkâr bir kişinin affedildiğine dair rivayetler de bulunmaktadır. Konu ile ilgili gelen rivayetlerin hem kapsam alanı çok geniş hem de -zaman zamanbirbiriyle tenakuz halinde olabilmektedir. Bununla birlikte ilgili rivayetler, "köpek bulunan eve melek girmez" hadisinin metin tetkik ve tenkidinde önemli katkı sağlayacağı aşikârdır

GENERAL VIEW ON THE HADITHES REGARDING DOGS

In this article, being dealt with narratives concerning dogs in hadith resources. Because there are so many narratives in classic hadith books. One of these narratives informs that angels do not enter to the house having a dog. This hadith will be subject to the review consisting of a several phases. In this context, in order to review and analyze al-matn (the text) and al-isnad (chain of transmission), it is necessary that narratives concerning dogs must be handled as a whole. Hereby, concerning narratives are determined by checking out all hadithes regarding the issue. Looking into hadithes with regard to the issue as a whole, it can be understood that the Prophet Mohammad had ordered that all dogs without exception to be killed for a while after that allowed to have some species. Hound, shepherd and agriculture guard dogs had been allowed to have by referring to their species. In some narratives it is informed that having dogs except the before-mentioned species reduces degree of good-deed. In deed, there are hadithes that a can being licked by dogs must be washed seven times and money being earned by selling the can is forbidden. These kind of narratives are reason of conflict among Islamic sects which ground on different criteria on using hadithes as evidence. With these kind of negative narratives concerning dogs there are some narratives that a sinner had been forgiven who quenched a dog taking its tongue out because of its thirstiness. Narratives regarding the issue are comprehensive and sometimes contradictory. But it is obvious that concerning narratives will provide a basis for reviewing and criticising of text of the hadith “Angels do not enter to the house having a dog”

PDF

___

ABDURREZZÂK, Ebû Bekir Abdurrezzâk b. Hemmâm es-San’ânî, Musannaf, Thk. Habîbu’rRahman el-A’zamî, el Mektebetü’l-İslamî, Beyrut 1983. (Ma’mer b. Râşid’in Câmi’i ile birlikte).
AHMED HAN, Israr, Hadis -Kriterlerin Yeniden Tanımlanması-, Trc. İbrahim Kapaklıkaya, Mahya yay., İstanbul 2013.
AKYÜZ, Hüseyin, el-Câhız’ın Hadis-Sünnet Anlayışı, Ankara Okulu yay., Ankara 2014.
ATEŞ, Ali Osman, “İslam ve Doğal Hayatın Korunması”, (1-34), Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 3, S. 1, 2003.
AYNÎ, Bedrüddîn Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed, Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, Beyrut Trs.
BUHÂRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmaîl el-Cu’fî, el-Câmiu’s-Sahîh, Dâru’s-Selâm, Riyad 1999, (Bir Cilt).
DÂREKUTNÎ, Ali b. Ömer, Sünen, Thk. Şuayb el-Arnaût, Müessesetü’r-Risale, Beyrut 2004.
DÂRİMÎ, Abdullah b. Abdurrahman es-Semerkandî, Sünen, Thk. Fevvâz Ahmed Zümerli ve Hâlid es-Seb’u’l-Alemî, Dâru’l-Kütübi’l-Arabî, Beyrut 1997.
DÜMEYNÎ, Misfir B Gurmullah, Hadis’te Metin Tenkidi Metotları, Trc. İlyas Çelebi, Adil Bebek, Ahmet Yücel, Kitabevi yay., İstanbul 1997.
EBÛ DÂVÛD et-TAYÂLİSÎ, Süleyman b. Dâvûd el-Cârûd, Müsned, Thk. Muhammed Hasan Muhammed Hasan İsmail, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2004.
EBÛ DÂVÛD, Süleyman b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî, Sünen, Thk. Şuayb el-Arnaût ve Muhammed Kâmil Karabelli, Dâru’r-Risaleti’l-Alemiyye, Dimeşk 2009.
EBÛ HUZEYFE, İbrahim b. Muhammed, Melek Girmeyen Evler, Trc. Taceddin Uzun, Uysal Kitabevi yay., Konya 2000.
EBÛ REYYE, Mahmud, Muhammedi Sünnetin Aydınlatılması, Trc. Muharrem Tan, Yöneliş yay., İstanbul 1988.
…………......, Şeyhu’l-Madîra Ebû Hureyre, Müessesetü’l-Alemî, Beyrut 1993.
EBÛ ŞEHBE, Muhammed, Sünnet Müdafaası, Trc. Mehmet Görmez ve M. Emin Özafşar, Rehber yay., Ankara 1990.
EBÛ YA’LÂ el-MEVSILÎ, Ahmed b. Ali b. el-Müsennâ el-Mevsılî, Müsned, Thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1998.
EFENDİOĞLU, Mehmet, Sahâbeye Yöneltilen Tenkitler, M.Ü.İFAV., yay., İstanbul 2011.
GÜNER, Osman, Ebû Hureyre’ye Yönelik Eleştiriler, İnsan yay., İstanbul 2001.
HÂKİM en-NEYSABÛRÎ, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah en-Neysabûrî, el-Müstedrek ala’s-Sahîhayn, Thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1990.
HUMEYDÎ, Ebû Bekir Abdullah b. ez-Zübeyr, Müsned, Thk. Habîbu’r-Rahman el-A’zamî, Dâru’l-Fikr, Medine Trs.
İBN EBÎ ŞEYBE, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed el-Absî el-Kûfî, Musannaf, Thk. Muhammed Avvâme, Şeriketü Dâri’l-Kıble, Cidde 2010.
İBN HANBEL, Ahmed b. Muhammed, Müsned, Thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Dâru’l-Hadis, Kahire, 1995.
İBN HIBBÂN, Ebû Hâtim Muhammed b. Hıbbân b. Ahmed et-Temîmî, el-İhsân fî Takrîbi Sahîhi İbn Hıbbân, Thk. Câdullah b. Hasan el-Haddâş, Beytü’l-Efkâri’d-Düveliyye, Lübnan 2004. (Bir cilt).
İBN HUZEYME, Ebû Bekir Muhammed b. İshâk es-Sülemi en_Neysabûrî, Sahîh, Tahkik, Muhammed Mustafa el-Azami, Mektebetü’l-İslami, Beyrut, 1980.
İBN KUTEYBE, Hadis Müdâfası, Trc. M. Hayri Kırbaşoğlu, Kayıhan yay., İstanbul 1989.
İBN MÂCE, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvînî, Sünen, Thk. Sâlih b. Abdulaziz b. Muhammed b. İbrahim, Dâru’s-Selâm, Riyad 1999. (Bir cilt)
JUYNBOLL, G.H.A., Modern Mısır’da Hadis Tartışmaları, Trc. Salih Özer, Ankara Okulu yay., Ankara 2000.
KARADÂVÎ, Yusuf, Bilgi ve Medeniyet Kaynağı Sünnet, Trc. Özcan Hıdır, Nida yay., İstanbul 2012.
KESKİN, Yusuf Ziya, “Hadislere Göre Avcılık ve Avlanma Esasları”, (33-48), Hadis Tetkikleri Dergisi, C. V, S. 1, 2007.
KOÇKUZU, Ali Osman, Hadisde Nâsih Mensûh, MÜİFAV. Yay., İstanbul 1985.
MA’MER B. RÂŞİD, el-Ezdî, Kitabu’l-Câmi’, Thk. Habîbu’r-Rahman el-A’zamî, el Mektebetü’lİslamî, Beyrut 1983. (Abdurrezzâk’ın Musannefi ile birlikte).
MÂLİK B. ENES, Muvatta’, Thk. Külâl Hasan Ali, Müessesetü’r-Risale, Dimeşk 2009.
MÜSLİM, b. el-Haccâc en-Neysâbûrî, el-Câmiu’s-Sahîh, Thk. Halîl b. Me’mun Şîhâ, Dâru’lMarife, Beyrut 2010. (Bir cilt)
NESÂÎ, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali b. Sinan, Sünen, Thk. Sâlih b. Abdulaziz b. Muhammed b. İbrahim, Dâru’s-Selâm, Riyad 1999.(Bir cilt).
NEVEVÎ, Muhyiddin Ebû Zekeriya Yahya b. Şeref, el-Minhâc Şerhu Sahîhi Müslim el-Haccâc, Dâru’l-Feyha, Dimeşk 2010.
SİBÂÎ, Mustafa, İslam Hukuku’nda Sünnetin Yeri, Trc. Halil Kendir, Işık Akademi yay., İzmir2009.
SOFUOĞLU, Mehmet, Sahîh-i Buhârî ve Tercemesi, Ötüken yay., İstanbul 1988, XII/5556.
ŞÂTIBÎ, Ebû İshak İbrahim b. Musa b. Muhammed el-Lahmî, Muvâfakât, Thk. Ebû Ubeyde Meşhur İbn Hasan Âli Selmân, Dâru İbn Affân, Sudi Arabistan 1997.
TAHÂVÎ, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. Selâme b. Abdulmelik b. Seleme el-Ezdi, Şerhu Meâni’l-Âsâr, Thk. Muhammed Zührî en-Neccâr v.d., Alemü’l-Kütüb, Beyrut 1994.
…………......,, Şerhu Müşkili’l-Âsâr, Thk. Şuayb el-Arnaût, Müessesetü’r-Risale, Beyrut 1994.
TİRMİZÎ, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünen,Thk. Sâlih b. Abdulaziz b. Muhammed b. İbrahim, Dâru’s-Selâm, Riyad 1999.
TUZCU, Recep, Hanefi Usûlünde Hadis –Debûsî Örneği-, M.Ü. İFAV. yay., İstanbul 2014.
ÜNAL, İsmail Hakkı, İmam Ebu Hanife’nin Hadis Anlayışı ve Hanefi Mezhebinin Hadis Metodu, Diyanet İşleri Başkanlığı yay., Ankara 2001.