THE DEFINITION OF A DEMOCRATIC TEACHER ACCORDING TO THE OPINIONS OF SOCIAL STUDIES TEACHERS AND THE SELF-EVALUATION OF THOSE TEACHERS IN RELATION TO THE DEMOCRATIC ASPECTS OF TEACHING

Demokratik öğretmen genellikle hoşgörülü, öğrencilerin düşüncelerine değer veren, farklılıklara saygı duyan demokratik tutum ve değerleri benimsemiş kişi olarak bilinir. Eğitim sürecinin aktörü konumunda bulunan öğrenci, okul idaresi ve velilerle birebir ilişki içinde olan öğretmenler, demokratik tutum veya davranışın sınıf ortamında uygulanabilirliği veya eksikliklerinin neler olduğunu en iyi bilenlerdir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, demokratik öğretmen tanımları kendi demokrasi anlayışlarını ortaya koymak açısından da önemlidir. Bu araştırmanın amacı, 2010-2011 öğretim yılında Ankara ilinde görev yapan 6. ve 7. sınıfta derse giren sosyal bilgiler öğretmenlerinin demokratik öğretmen tanımlarını belirlemektir. Araştırma, Ankara iline bağlı Yenimahalle, Altındağ, Etimesgut, Keçiören, Çankaya, Mamak ilçelerinde bulunan 92 ilköğretim okulunda görev yapan 138 sosyal bilgiler öğretmeni üzerinde yapılmıştır. Genel tarama türünde olan araştırmada, açık uçlu soruların yer aldığı bir veri toplama aracı kullanılmıştır. Nitel araştırma tekniğinin kullanıldığı araştırma sonuçlarına göre, bireysel farklılıklara saygı duyan ve öğrencilere eşit davranan, onlara söz hakkı veren ve farklı düşüncelere hoşgörülü davranan, demokratik tutum ve davranışları bir yaşam şekli olarak benimseyen kişi demokratik öğretmendir. Öğretmenler, öğrencilere eşit davranma, farklı düşüncelere saygı duyma, öğrencilerin düşüncelerini özgürce ifade etmelerini sağlama ve sınıf ortamında demokratik kuralları uygulama yönleriyle kendilerini demokratik bulmuşlardır. Öğretmenlerin kendilerinden veya sınıf ortamından kaynaklanan ve demokratik davranmalarını engelleyen nedenler ise, süre azlığı ve sınıfın kalabalık olması, öğretmenin kendi yetiştirildiği ailenin veya çevrenin eğitim düzeyinin düşük olması veya demokratik olmaması ile öğrencilerin aile yapısından veya kendilerinden kaynaklanan sorunlar olarak sıralanmıştır

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEMOKRATİK ÖĞRETMENİN TANIMI VE ÖĞRETMENLERİN DEMOKRATİK AÇIDAN KENDİLERİNİ DEĞERLENDİRMELERİ

A democratic teacher is generally known as a person who is tolerant; who appreciates students’ opinions; who adopts attitudes and values and respects differences. Teachers who are in a peer-to-peer relationship with students, school management and parents—and who are in the position of being actors in the education process—are the ones who best know the practicability of democratic attitudes or behaviors in the classroom (or their shortcomings). The “democratic teacher'” definitions of social studies teachers are also important in terms of presenting their own democratic approaches. The purpose of the study is to determine the definition of a democratic teacher according to social studies teachers who gave courses to 6th and 7thgrade students and worked in Ankara in the academic year 2010-2011. The study was conducted on 138 social studies teachers who work in 92 primary schools in the Yenimahalle, Altındağ, Etimesgut, Keçiören, Çankaya and Mamak provinces of Ankara. In the study, which is of the screening type, a data-collecting instrument including open-ended questions was used. According to results of the study, in which a qualitative research technique was used, a person who respects personal differences, treats students equally, gives students a voice, reacts with tolerance when different opinions are expressed and adopts democratic attitudes and behaviors as a way of life is a democratic teacher. Teachers found themselves to be democratic in terms of treating students equally, respecting different opinions, enabling students to express their ideas freely and applying democratic principles in the classroom. Factors preventing teachers from behaving democratically include classroom conditions and the approach of the teacher himself/herself, with contributing factors including shortage of time, crowded classrooms, a low level of education in the family/social environment where the teacher was brought up (perhaps in a nondemocratic family or environment) and problems resulting from the students themselves or their family structures

PDF

___

AKDAĞ M. and Güneş H. (2003). Öğretmen rolünün yaratıcı bir sınıf oluşturmasındaki önemi. Milli Eğitim Dergisi, 159.
ANDERSON J. L., FITZGERALD L., MARC R. AND RHOADS R. A. (2003). Democratic learning and global citizenship: the contribution of one-unit seminars. The Journal of General Education, 52:2, 84-107, An:26802657.
BERKANT, H. G., ATMACA, Y. (2013). “Altıncı ve Yedinci Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının İnsan Hakları ve Demokrasi Kavramları Açısından İncelenmesi”, TURKİSH
STUDİES, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or
Turkic-, Volume 8/12, Fall 2013, www.turkishstudies.net, p.179-198.
BÜYÜKKARAGÖZ, S. (1989). Demokrasi eğitimi. Ankara: Demokrasi Vakfı Yayınları.
CHARLES C. M., SENTER G. W. AND BARR, K. B. (2004). Building classroom discipline.
Longman Publishers, USA, 1996. Aktaran: M. Gürsel; M. Ölçüm Çetin H. Sarı ve diğerleri. Sınıf yönetimi, Gürsel M, Sarı H, Dilmaç, B. (Edit.), Konya: Eğitim Kitabevi. 1152 Çiğdem KAN Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014
DEMIRBOLAT, A. (2001). Sınıf ortamı ve grup etkileşimi. Küçükahmet L. (Edit.). Sınıf yönetimi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, s.35-55.
DEMIRBOLAT, A. (2006). Education faculty students’ tendencies and beliefs about the teacher’s role in education: a case study in a Turkish University. Teaching&Teacher Education, 22:8, p.1068-1083, An: 22717439.
DEMIRBOLAT, A. (2009). Demokrasi ve demokratik eğitim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5:18.
DURMUŞ, G. Y., DEMİRTAŞ, H. (2009). Genel lise öğretmenlerinin sınıf yönetiminde gösterdikleri davranışların demokratikliğine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, s.121-138.
ERDEN M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş, İstanbul: Yeni Çizgi Yayın Dağıtım.
FROMM, E. (1993). Özgürlükten kaçış, çev: Selçuk Budak, Ankara: Öteki Yayınevi.
GÖMLEKSİZ, M. (1988). Demokratik bir sınıf ortamı açısından hacettepe üniversitesi eğitim fakültesi öğretim elemanlarının ve öğrencilerinin davranışlarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
GÖZÜTOK, F. D. (1995). Öğretmenlerin demokratik tutumları, Ankara: Türk Demokrasi Vakfı.
GÜLMEZ, M. (1996). İnsan hakları eğitimi hakkı, Ankara: Türkiye Ortadoğu ve Amme İdaresi Enstitüsü.
GUTMANN, A. (1987). Democratic education, USA: Princeton University Press.
KAN, Ç. (2008). Sosyal bilgiler dersinde demokratik vatandaş ve demokratik sınıf, 17. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Sakarya Üniversitesi. 1-3 Eylül.
KARATEKİN, K., MEREY, Z., SÖNMEZ, Ö. F., KUŞ, Z. (2012). “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının İnsan Haklarına Yönelik Tutumları”, TURKİSH STUDİES, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 7/4 Fall 2012, p.2193-2207.
KARSLI, M. D. (2003). Öğretmenlik mesleğine giriş, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
KOÇOĞLU, E. (2013). “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Okul Yöneticilerinde Olması Gereken Demokratik Tutum ve Davranışlara İlişkin Görüşleri”, TURKİSH STUDİES, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, Volume 8/6 Spring 2013, p.413-430.
LEMLECH, J. K. (2004). Teaching in the elementary and secondary classroom, USA: Merrill Prentice Hall.
MCEWAN, B. Assaulting the last bastions of authoritarianism: democratic education meets classroom discipline. Educating tomorrow’s valuable citizen. J. Burstyn (Edit.). Albany,
NY, USA: State University of New York Press, s.50-62.
PARKER, W. C. (2001). Social studies in elementary education, USA: Merril Prentice Hall.
TOPER, T. (2007). İlköğretim ikinci kademede demokrasi eğitimi: ikinci kademede öğretmenlerin demokratik tutum ve davranışları sergileme düzeyleri (Kars ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kars. Web: http://Web.Ebscohost.Com, 28.10.2011’de alınmıştır.
The Definition Of A Democratic Teacher According To The Opinions… 1153 Turkish Studies
International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/5 Spring 2014
Web: http:// site.ebrary.com/lib/gazi Doc?10019864, 27.09.2010’da alınmıştır.
Web: http:// site.ebrary.com/lib/gazi Doc?10035896, 03.08.2010’da alınmıştır.
Web: http://Yayim.Meb.Gov.Tr/Dergiler/159/Akdag-Gunes.Htm, 25.09.2010’da alınmıştır.
YALÇIN, G. (2007). Ortaöğretim öğretmenlerinin sınıf yönetiminde gösterdikleri davranışların demokratikliğine ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri (Malatya ili örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya