Semra KÖSE, HASAN TUTAR, Nevzat ŞAHİN, NURAN ÖZTÜRK BAŞPINAR

Kişilik Özellikleri ve Kariyer Stresi İlişkisinde Örgütsel Güvenin Aracılık Etkisi Üzerine Bir Araştırma

Amaç:İnsanların duygularında, düşüncelerinde ve her tür algılama biçimlerinde kişilik özelliklerinin önemli bir payının olduğu ileri sürülebilir. İnsanların aynı durumları yaşamış olsalar da, söz konusu durumlara farklı kişilik özelliklerinde olmaları nedeniyle farklı tepkilerde bulunacakları varsayım olarak ileri sürülebilir. Bu araştırmanın temel amacı, insanların kişilik özelliklerive kariyer stresi ilişkisinde, örgütsel güven algılarının aracı bir etkiye sahip olup olmadığını belirlemektir. Yöntem:Araştırmanın genel evrenini İstanbul’da Sağlık Bakanlığına bağlı birhastanede görevli 465 sağlık çalışanı oluşturmaktadır. Araştırma kesitsel bir araştırmadır ve nicel araştırma yöntemine göre tasarlanmıştır. Verilerin toplanmasında; kişilik özellikleri,örgütsel güven ve kariyer stresi ölçeklerinden yararlanılmıştır. Korelasyonel bir araştırma olan bu çalışmada, değişkenler arası ilişkileri ve etkileri tespit etmek için istatistiksel analizlerden, korelasyon ve regresyon analizleri yapılmıştır. Ayrıca aracılık modelinin anlamlılığını belirlemek için Hayes Process makrosu kullanılmış, bağımlı ve bağımsız değişken arasında mediatör değişkenin rolü belirlenmeye çalışılmıştır.Bulgular:Analiz sonuçları kişilik özellikleri ve kariyer stresi ilişkisinde örgütsel güvenin aracı rolü olduğunu ortaya koymuştur. Hayes Process ile yapılan “mediatör etki analizi”nde “kişilik özellikleri” ve “kariyer stresi” ilişkisinde “örgütsel güvenin” aracı rolü ortaya konulmuştur. Sonuç:Kişilik özellikleri örgütsel güvenin sağlanmasında önemli bir role sahiptir. Bununla birlikte çalışanların örgütlerine güvenmeleri, haksızlığa uğramayacakları algısını desteklemekte ve kariyer stresi düzeyini düşürmektedir. Araştırma bulguları kişilik özelliklerinin örgütlerin amaçlarına ulaşmalarında önemli bir değişken olduğunu göstermektedir.

A Study on the Mediating Effect of Organizational Trust in the Relationship Between Personality Traits and Career Stress

It can be argued that there is an important share of personality traits in people's feelings, thoughts and all forms of perception. Although people have experienced the same situations, it can be assumed that they will react differently to these situations because they have different personality traits. The main purpose of this research is to determine whether organizational trust perceptions have a mediating effect on the relationship between people's personality traits and career stress. The general universe of the research consists of 465 healthcare professionals working in a hospital affiliated to the Ministry of Health in Istanbul. The research is cross-sectional and designed according to the quantitative research method. In collecting data; personality traits, organizational trust and career stress scales were used. In this correlational study, correlation and regression analyzes were performed from statistical analyzes to determine the relationships and effects between variables. In addition, Hayes Process macro was used to determine the significance of the mediation model, and the role of the mediator variable was tried to be determined between the dependent and independent variables.The results of the analysis revealed that organizational trust has a mediating role in the relationship between personality traits and career stress. In the “mediator effect analysis” conducted with Hayes Process, the role of “organizational trust” in the relationship between “personality traits” and “career stress” has been put forward. Personality traits play an important role in providing organizational trust. In addition, the trust of employees in their organizations supports the perception that they will not be injured and reduces the level of career stress. Research findings show that personality traits are an important variable for organizations to achieve their goals.

PDF

___

Alsajjan, Bander A. (2010). “How the big five personality dimensions influence customers trust in uk cellular providers?” International Journal of Global Business, 3(1): 102-116.
Allport, G.W. (1952). The mature personality. Pastoral Psychol 3:19–24.
Antonioni, D. (1998). “Relationship between the big five personality factors and conflict management styles” International Journal of Conflict Management, 9(4): 336-355.
Baltaş, A. ve Baltaş Z. (1999). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Baron, R. M. ve Kenny, David A. (1986). “The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations.” Journal of Personality and Social Psychology, 51(6):1173-1182
Bergman, J. Z., Small, E. E., Bergman, S. M. ve Rentsch, J. R. (2010). “Asymmetry in perceptions of trustworthiness: ıt‟s not you; ıt‟s me.” Negotiation and Conflict Management Research, 3:379-399.
Bowditch, J. L. ve Buono A. F. (2005). A primer on organizational behavior. Hoboken, NJ: John Wiley.
Choi, B. Y., Park, H. R., Nam, S. K., Lee, J. ve Lee, S. M. (2011). “The development and initial psychometric evaluation of the Korean Career Stress Inventory for college students.” Career Development Quarterly, 59:559-572.
Creed, P. A., Fallon, T., & Hood, M. (2009). The relationship between career adaptability, person and situation variables, and career concerns in young adults. Journal of Vocational Behavior, 74, 219–229.
Creed, P. A., Patton, W., & Bartrum, D. (2002). Multidimensional properties of the LOT-R: Effects of optimism and pessimism on career and well-being related variables in adolescents. Journal of Career Assessment, 10(1), 42-61.
Cüceloğlu, D. (1992). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Eroğlu, F. (2000). Davranış bilimleri. İstanbul: Beta Yayınları.
Eren, E. (1998). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınları.
Evans, Anthony M. ve William Revelle. (2008). “Survey and behavioral measurements of interpersonal trust.” Journal of Research in Personality, 42:1585-159
Furumo, Kimberly, Emmeline de Pillis ve David Green. (2009). “Personality influences trust differently in virtual and face-to-face teams.” International Journal Human Resources Development and Management, 9(1): 36-58.
Goldberg, L. R. (1992). “The development of markers for the Big-Five factor structure.” Psychol Assess, 4:26-42.
Hayes, A. F. (2013). An introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis: A regression-based approach. New York: Guilford Press.
Hackett, G., ve Byars, A. M. (1996). Social cognitive theory and the career development of African American women. Career Development Quarterly, 44, 322-340.
Hellriegel, D., Slocum, J. W., Woodman, R. W. (1989). Organizational Behavior. St. Paul: West Publishing Company.
Hiraishi, K., Yamagata, S., Shikishima C. ve Ando, J. (2008). “Maintenance of genetic variation in personality through control of mental mechanisms: a test of trust, extraversion and agreeableness.” Evolution and Human Behavior, 29: 79-85.
İşcan, Ö. F. ve Sayın, U. (2010). “Örgütsel adalet, iş tatmini ve örgütsel güven arasındaki ilişki.” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(4): 195-216.
Karkoulian, S. ve Osman, Y. (1-2 October 2009). “Prediction of knowledge sharing from big five personality traits via interpersonal trust:an empirical investigation.” (177-183). Intellectual Capital, Knowledge Management ve Organisational Learning Konferansında sunuldu. School of Information Studies, McGill University, Montreal Kanada.
Lent, R. W., Brown, S. D., ve Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice and performance (monograph). Journal of Vocational Behavior, 45, 79-122.
Neuman, W. L. ve Robson, K. (2014). Basics of social research. Toronto: Pearson Canada.
Mooradian, T., Renzl, B. ve Matzler, K. (2006). “Who trusts? personality, trust and knowledge sharing.” Management Learning, 37(4): 523-540.
Mount, M. K., Barrick, M. R., & Stewart, G. L. (1998). “Five-Factor Model of personality and performance in jobs involving interpersonal interactions.” Human Performance, 11(2-3): 145–165.
Özdamar, K.; (1999). Paket programlarla istatistiksel veri analizi 1, Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Quinlan, L. M. (2008). Leader Personality Characteristics and Their Effects on Trust in the Organizational Setting. Doctoral Dissertation, Walden University College of Social and Behavioral Sciences, Minneapolis.
Robbins, S. P. ve Judge, T. A. (2012). Organizational Behavior (Örgütsel Davranış), (Erdem, İ. Çev.), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Sicora, R. T. (2014). Personality and trust a qualitative study on the personality styles/traits of leaders and employees and the impact on culture of trust within organizations. Doctoral Dissertation, Faculty of the School of Education of the University of St. Thomas, Minnesota.
Savickas, M. L. (2002). Career construction: A developmental theory of vocational behavior. Fourth edition (Ed. D. Brown) Career choice and development (Fourth Edition) (pp. 149-206). San Francisco: Jossey-Bass.
Savickas, M. L. (2005). The theory and practice of career construction. (Ed. S. D. Brown, & R. W. Lent). Career development and counseling: Putting theory and research to work (pp. 42-70). New York: Wiley.
Somer, O., Korkmaz, M., Tatar, A. (2002). “Beş faktör kişilik envanteri’nin geliştirilmesi: ölçek ve alt ölçeklerin oluşturulması.” Türk Psikoloji Dergisi, 17(49): 21-33.
Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
Tatar, Arkun (2017). “Büyük beş-50 kişilik testinin türkçeye çevirisi ve beş faktör kişilik envanteri kısa formu ile karşılaştırılması.” Anadolu Psikiyatri Dergisi 18(1):51-61.
Tokgöz, E. (2012). Örgütsel güven, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel vatandaşlık davranışı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Balıkesir.
Turpçu, E. ve Akyurt, H. (2018). “Turizm eğitimi alan öğrencilerin kariyer streslerinin belirlenmesi: Giresun Üniversitesi lisans öğrencileri üzerine bir araştırma.” The Journal of Academic Social Science Studies. 69: 365-380.
Tutar, H. (2015). Mobbing (Nedenleri ve başa çıkma stratejileri: kuramsal yaklaşım). Ankara: Detay Yayıncılık.
Tutar, H. (2016a). Örgütsel davranış. Ankara: Detay Yayıncılık.
Tutar, H. (2016b). Sosyal psikoloji. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Zel, U. (2001). Kişilik ve liderlik: evrensel boyutlarıyla yönetsel açıdan araştırmalar, teoriler ve yorumlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.