Kātibî ve Gencine-i Adaleti

17. yüzyılda yazılmış olan Gencine-i Adalet, Osmanlı Devleti Padişahı Sultan I. Ahmed’e sunulmuş telif bir siyasetnamedir. 17. yüzyılda talik hatla yazılmış olan Gencine-i Adalet 360 sayfadan oluşmaktadır. Eser, Topkapı Sarayı Müzesi I. Ahmed Yazma Eserler Müzesi’nde bulunmaktadır. Eser ve müellifinin özellikleri doğrultusunda ulaşılacak bilgiler, dilbilimin yanı sıra halk biliminin ve tarihin de ilgi alanına yönelik sonuçlara uç vermektedir. Çalışmada, hakkında sınırlı bilgiye ulaşılabilen ve tek nüsha olan siyasetname türündeki Gencine-i Adalet’e ve müellifi Katibi’ye ilişkin özelliklerin belirtilmesi amaçlanmıştır.

Katibi and Gencine-i Adalet’s

Gencine-i Adalet, written in the 17th century, is a compilation book of government which is presented to I. Ahmed, Sultan of the Ottoman Empire. Written with a talik lettering Gencine-i Adalet consists of 360 pages. This work is now in Topkapı Palace museum, manuscripts museum of I. Ahmed. The informations which is reached in parallel with the work and its author’s characteristics point out the results in, besides linguistics, field of interests of folklore and history. This work aims to define the characterics of Gencine-i Adalet, the only book of government copy about whom a limited information is reached, and its author Katibi.

___

  • AYDEMİR Ö. K. (2010). Gencine-i Adalet’in Dilbilgisi Özellikleri ve İktidar Felsefesi Bakımından Söylem Çözümlemesi, (Basılmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • AYVERDİ İ. (2005). Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul.
  • AYVERDİ S. (1999). Türk Tarihinde Osmanlı Asırları, Kubbealtı Neşriyatı, İstanbul.
  • BANGUOĞLU T. (2000). Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • BÖREKÇİ M. (2003). Yiğitbaşı Ahmed Şemseddin Marmaravî, Risâle-i Tevhid, İnceleme-Metin- Dizin, Akçağ Yayınları, Ankara
  • BURAN A. (2008). Makaleler, Turkish Studies, Ankara.
  • CLAUSON G. (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteen Century Turkish, Oxford University Press, Oxford.
  • COLLİNGWOOD R. G. (2005). Tarihin İlkeleri, Çeviren: Ahmet Hamdi Aydoğan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • COLLİNGWOOD R. G. (2007). Tarih Tasarımı, Çeviren: Kurtuluş Dinçer, Doğubatı Yayınları, Ankara.
  • ÇAĞBAYIR Y. (2007). Ötüken Türkçe Sözlük, Ötüken Yayınları, İSTANBUL.
  • ÇAKMAKÇIOĞLU S. (2008). Koçi Bey Risaleleri, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
  • ÇANTAY H. B. (1930). Kur’an-ı Hâkim ve Meâl-i Kerim, İstanbul.
  • DAĞLI Y., Kahraman S. A.(haz.) (2001). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, 4. Kitap, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • DEMİR N. (2002). Dānişmend-Nāme, Critical Edition-Turkish Translation-Linguistic Analysis- Glossary-Facsimile, Harvard University Press, Boston.
  • DEMİR N., Erdem M. D. (2007). Saltık Gazi Destanı, Destan Yayınları, Ankara.
  • DEMİR N., Erdem M. D. (2007). Battal-Nâme, Hece Yayınları, Ankara.
  • DEMİR N., Erdem M. D. (2007). Saltık-Nâme, Destan Yayınları, Ankara.
  • DUMAN M. (2000). Birgili Muhammed Efendi Vasiyyet-Name, Burcu Yayınları, İstanbul.
  • EKER S. (2006). Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara.
  • ERCİLASUN A. B. (2007). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.
  • ERDEM M. D. (2007). Müseyb-Nâme, Hece Yayınları, Ankara.
  • Fârâbî (2000). Kitabü’l-Mille (Din Kitabı), Çeviren: Fatih Toktaş, Divan Yayınları, Ankara.
  • GABAİN A. V. (1995). Eski Türkçenin Grameri, Çeviren: Mehmet Akalın, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • GÜLSEVİN G., Boz E. (2004). Eski Anadolu Türkçesi, Gazi Kitabevi, Ankara.
  • GÜNŞEN A. (2004). İpsalalı Ebu’l-Hayr, Mevlid, İnceleme-Metin-Dizin, Gazi Üniversitesi Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
  • GÜRSOY NASKALİ E. (1997). Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • GÜVEN M. (2005). Abdülvehhâb Bin Yusuf’un Müntehab-ı Fi’t-tıbb’ı (Basılmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
  • HAMMER J. V. (2007). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
  • HENGİRMEN M. (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Engin Yayınevi, Ankara.
  • IMAZAWA K. (2000). İbn Kemâl(Kemal Paşazade) Tevârih-i Âl-i Osman IV. Defter, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • İNALCIK H. (1996). Osmanlı İmparatorluğu, Toplum ve Ekonomi, Eren Yayınları, İstanbul.
  • İNALCIK H. (2000a). Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, Cilt 1, Eren Yayınları, İstanbul.
  • İNALCIK H. (2000b). Türk Tarihinde Türe ve Yasa Geleneği, Doğu Batı, Sayı: 13, s. 163-185.
  • İNALCIK H. (2009). Devlet-i Άliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
  • JORGA N. (2005). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi, Çeviren: Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınevi, İstanbul.
  • KABAAĞAÇ S., Alova E. (1995), Latince Türkçe Sözlük, Sosyal Yayınlar, İstanbul.
  • KARATAY F. E. (1961). Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Türkçe Yazmalar Kataloğu, Küçükaydın Matbaası, İstanbul.
  • KARPUZ H. Ö. (1991). Abdürrahim Karahisâri’nin Vahdetnâmesi (Gramer İncelemesi-Metin- İndeks), (Basılmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
  • KARPUZ H. Ö. (1994). Şeyh İsmail Efendi Merece’l-Bahreyn Dil Bilgisi Özellikleri, Transkripsyonlu Metin, Tahlilli İndeks, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, Samsun.
  • KARPUZ H. Ö. (2006). “Anadili Bilinci Sorunu”, Türkçenin Çağdaş Sorunları, s.175-188, Divan Yayınları, İstanbul.
  • KARPUZ H. Ö. (2010). Türkiye Türkçesinin Temel Dizimsel Özellikleri ve İşaretsiz Biçimbirimlerin Bu Özelliklerin Belirlen(eme)mesindeki Önemi ve Etkileri, 2. Uluslararası Türk Dünyası Kültür Kongresi, Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dil Kurumu, İzmir.
  • KÂTİP Ç. (2008). Mîzânü’l-Hakk Fî İhtiyâri’l-Ehakk, Türkçesi: Orhan Şaik Gökyay, Süleyman Uludağ, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
  • KAYA N., Şanlı C. (2009). Muhtasar Mukaddimetü’l Edeb, İnceleme-Metin-Kelime Dizini-Ek Dizini-Tıpkı Basım, Sakarya Üniversitesi Yayınları, Sakarya.
  • KORKMAZ Z. (1994). Türkçede Eklerin Kullanılış Şekilleri Ve Ek Kalıplaşması Olayları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • KORKMAZ Z. (1995). Türk Dili Üzerine Araştırmalar, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
  • KÖPRÜLÜ M. F. (1962). Türk Saz Şairleri, Cilt I-V, Güven Basımevi, Ankara. Kur’an-ı Kerim (2004). Hayrat Neşriyat, İstanbul.
  • Kur’an-ı Kerim Meal ve Kelime Meali, Hazırlayan: Medine Balcı, Kahraman Yayınları, İstanbul.
  • KÜTÜKOĞLU M. S. (1991). Lütfi Paşa Âsafnâmesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul.
  • MUTÇALI S. (2007). Arapça-Türkçe Türkçe-Arapça Sözlük, Dağarcık Yayıları, İstanbul.
  • NÜZHET S. (1933). XVII inci Asır Saz Şairlerinden Kâtibî, Semih Lütfi Sühulet Kütüphanesi, İstanbul.
  • ÖZBEK S. (2007). Siyasetnâme Özelllikleri Açısından Râhatü’s-Sudūr’un Değerlendirmesi, Afyon
  • Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: IX, S.:2, Afyonkarahisar.
  • ÖZKAN M. (1995). Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
  • PARLATIR İ. (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, Yargı Yayınları, Ankara.
  • REDHOUSE Sir J.W. (2006). A Turkish and English Lexicon, Çağrı Yayınları, İstanbul.
  • SAMİ Ş. (2007). Kâmûs-ı Türkî, Çağrı Yayınları, İstanbul.
  • STEİNGASS F. (1930). A Comprehensive Persian-English Dictionary, Lowe-Braydone Printers, London.
  • STEİNGASS F. (1930). A Learner’s Arabic-English Dictionary, A.J., Lebanon.
  • TARLAN A.N. (1948). Şiir Mecmualarında XV ve XVII. Asır Divan Şiiri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • TEKİN T. (1975). Ana Türkçede Aslî Uzun Ünlüler, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • TOGAN Z.V. (1946). Umumî Türk Tarihine Giriş, İstanbul.
  • TOVEN M.B. (2004). Yeni Türkçe Lügat, Hazırlayan: Abdülkadir HAYBER, Türk Dil Kurumu Yayıları, Ankara.
  • TURAN Ş. (1991). Kemâl Paşa-Oğlu Şemsüddün Ahmed İbn-i Kemal, Tevârih-i Âl-i Osman II. Defter, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • TURAN Ş. (1991). İbn Kemâl Tevârih-i Âl-i Osman VII. Defter (Tenkidli Transkripsyon), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayıları, Ankara.
  • UĞUR A. (1982). Lütfi Paşa Asafnâme, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
  • UĞUR A. (1997). İbn Kemâl Tevârih-i Âl-i Osman VIII. Defter (Transkripsyon), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • UĞUR A. (2001). Osmanlı Siyaset-Nâmeleri, Milli Eğitim Bakanllığı Yayınları, Ankara.
  • ULUDAĞ S. (2005). Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, Kabalcı Yayınları, İstanbul.
  • UZUNÇARŞILI İ.H. (2003). Osmanlı Tarihi III. Cilt, I. Kısım, II. Selim’in Tahta Çıkışından 1699 Karlofça Andlaşmasına Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
  • WEHR H. (1980). A Dictionary of Modern Written Arabic, Wiesbaden.
  • Zihni M. (1914). El Muktedab Fi Kavâidi’n-Nahv, İstanbul.
  • Zihni M. (1914). El Muktedab Fi Kavâidi’s-Sarf, İstanbul.