Çağatay Türkçesinde Eski Türkçenin izleri

Çağatay Türkçesine ait eserler, Çağataycayı ayrı bir yazı dili hâline getiren bütün özellikleri taşıması dışında Oğuz ve Kıpçak unsurlarını ve Eski Türkçenin ses ve şekil hususiyetlerini de bünyesinde taşır. Çağatay Türkçesi eserlerinde Köktürk ve Uygur dönemine ait bazı dil unsurları Çağataycanın karakteristik bir özelliği hâline gelirken bir kısmı da arkaik bir yapı özelliği gösterir. Bu çalışmada, Çağatay Türkçesi eserlerinde, Eski Türkçenin dil özellikleri tespit edilmeye ve dönemin söz varlığı aynı doğrultuda incelenmeye çalışılmıştır. “Eski Türkçe” ifadesiyle kastedilen Köktürk ve Uygur Türkçesidir.

The Traces of Old Turkish In Chagatai Turkish

The works of Chagatai Turkish not only contains all features turning out Chagatai Turkish into a literary language but also it includes Oğuz and Kıpçak Turkish elements and Old Turkish phonetic and structural characteristics. While some language features of Uighur and Köktürk period become a characteristic feature of Chagatai Turkish, some of these features indicate a structural feature of archaic especially in the works of Chagatai Turkish. In this study, the language features of Old Turkish have been determined in the works of Chagatai Turkish and the presence of word power of the time has been tried to be examined in the same direction. The statement "Old Turkish" refers to the Uighur and Köktürk Turkish.

PDF

___

ARAT Reşit Rahmeti, Kutadgu Bilig I Metin, TDK Yay., Ankara 1991.
ARSLAN-EROL Hülya, Bozoğlan Destanı / İnceleme-Metin-Dizin, Akçağ Yay., Ankara 2008. ATALAY Besim, Divanü Lûgat-it-Tercümesi I-IV, TDK Yay., Ankara 1943.
DEMİR Nurettin, YILMAZ Emine, Türk Dili El Kitabı, Grafiker Yay., Ankara, 2010.
ECKMANN Janos, Çağatayca El Kitabı, Akçağ Yay., Ankara, 2003a.
ECKMANN Janos, “Küçük Çağatay Grameri”, Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, (Yayıma hazırlayan: Osman Fikri Sertkaya), TDK Yay., Ankara 2003b, s. 109-132.
ECKMANN Janos, “Harezm Türkçesi”, Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, (Yayıma hazırlayan: Osman Fikri Sertkaya), TDK Yay., Ankara 2003b, s. 1-38.
ECKMANN Janos, “Çağatay Dili Hakkında Notlar”, Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, (Yayıma hazırlayan: Osman Fikri Sertkaya), TDK Yay., Ankara 2003b, s. 133-144.
ERASLAN Kemal, Mevlâna Sekkâkî Divanı, TDK Yay., Ankara 1999.
ERCİLASUN Ahmet Bican, Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi, Akçağ Yay., Ankara 2005.
GABAİN A. Von, Eski Türkçenin Grameri, TDK Yay., Ankara 2000.
HACIEMİNOĞLU Necmettin, Kutb'un Husrev ü Şirin'i ve Dil Hususiyetleri, TDK Yay., Ankara 2000.
HACIEMİNOĞLU Necmettin, Karahanlı Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara, 2008.
KARAAĞAÇ Günay, Lutfî Divanı (Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım), TDK Yay., Ankara 1997.
KARAMANLIOĞLU Ali Fehmi, Kıpçak Türkçesi Grameri, TDK Yay., Ankara 1994.
KARAÖRS Metin, Ali Şir Nevâyî, Nevâdirü’ş-Şebâb, TDK Yay., Ankara 2006.
KARASOY Yakup, Şiban Han Dîvânı (İnceleme-Metin Dizin-Tıpkıbasım), TDK Yay., Ankara, 1998.
KORKMAZ Zeynep, Gramer Terimleri Sözlüğü, TDK Yay., Ankara 2007.
KUT Günay, Ali Şir Nevâyî, Ğarā'ibü’ṣ-Ṣıġar (İnceleme-Karşılaştırmalı Metin), TDK Yay., Ankara, 2003.
ÖLMEZ Mehmet, “Çağataycadaki Eskicil Öğeler Üzerine”, Dil ve Edebiyat Araştırmaları Sempozyumu 2003: Mustafa Canpolat Armağanı, Ankara 2003, s. 135-142.
TEKİN Talat, Türk Dilleri Giriş, Yıldız Dil ve Edebiyat 2, İstanbul 2003. Türkçe Sözlük, TDK Yay., 10. Baskı, Ankara 2005.
YÜCE Nuri, Mukaddimetü'l-Edeb, Hârizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks, TDK Yay., Ankara 1993.