John Dewey’in Demokrasi ve Eğitim Anlayışının Atatürk Dönemi Eğitim Politikasına Yansımaları

Çağdaş devlet olmanın en önemli öğelerinden biri kültürlü ve eğitimli bireylerden oluşan bir toplum oluşturmaktır. Bu şekilde toplum dünyadaki değişime ayak uydurabilir. Diğer taraftan eğitim sistemi, yalnızca birikmiş kültürü yeni kuşaklara aktarmakla kalmaz aynı zamanda hataları değerlendirerek doğru olan yeni ögeler bulunmasını sağlar. Atatürk’le birlikte genç Cumhuriyet’in öncelikli hedefi de böyle bir toplum ortaya çıkarmak olmuştur. Atatürk’ün 1924 yılında davetiyle Türkiye’ye gelen John Dewey de hazırlamış olduğu raporda “Eğitim, demokrasinin işlemesi için ön koşuldur” diyerek, öğrenci yetiştirme de demokratik eğitim verilmesinin önemini vurgulamıştır. Dewey’e göre, demokratik toplumun temelini, bireyin kendi yaratıcı politikasını toplumsal yaşama gönüllü olarak katılmasıyla ve toplumun iyiliği için çalışarak ortaya çıkarması olarak görmektedir. Bu çalışma, John Dewey’in eğitim ve demokrasi anlayışını ve eğitim ile ilgili hedeflerini, Atatürk Dönemi eğitim çalışmalarında halkevlerinin kuruluş sürecine dek olan sürede yapılan faaliyetler çerçevesinde; yansımalarını ve benzerliklerini ele almayı amaçlamaktadır. John Dewey’e göre yeni nesil, dünyaya geldikleri sosyal grubun amaçlarından ve alışkanlıklarından habersiz olduklarından, eğitim, amaçların ve alışkanlıkların farkına varmada aktif olarak ilgi göstermede ve aradaki uçurumu kaldırabilecek tek güçtür. Atatürk’ün de Cumhuriyet Dönemi eğitim politikası ve hedefleri değerlendirildiğinde önceliğinin halkın eğitimi olduğu, ekonomik kalkınmanın temelinde öncelikle eğitim ve kültürel kalkınmaya önem verdiği görülmektedir. Öncelikle cumhuriyet, demokrasi ve bu çerçevede yapılan inkılapları halka mal etmek isteyen Atatürk, çağdaş bir devlet olabilmenin ana unsurunu, öncelikle halkın eğitilmesi olarak görmüştür. Bu noktada John Dewey’in eğitim ve demokrasi anlayışı Atatürk Dönemi eğitim politikasında programlı çalışmalarla ifade edilmiştir diyebiliriz. Çalışmanın Yöntemi, J. Dewey’in” Demokrasi ve Eğitim Kitabı, J. Dewey’in 1924 tarihli roporu incelenecek, Atatürk Dönemi eğitim politikalarındaki demokrasi ve eğitim anlayışıyla karşılaştırması yapılacaktır. Bununla ilgili arşiv belgelerinden, süreli yayınlardan ve kaynak eserlerden yararlanılacak, doküman analizi tekniğinden yararlanılacaktır. Çalışma aynı zamanda derleme çalışması niteliğindedir.

Reflections of John Dewey's Understanding of Democracy and Education on the Principle of Education in the Ataturk Period

One of the most important elements of being a modern state is to create a society consisting of cultured and educated individuals. In this way, society can keep up with the changes in the world. On the other hand, the education system not only transfers the accumulated culture to the new generations, but also evaluates the mistakes to find the right new elements. With Atatürk, the primary objective of the young republic was to create such a society. At the invitation of Atatürk in 1924, John Dewey also came to Turkey in the report which was prepared "Education is a prerequisite for the functioning of democracy, saying," student raising has also stressed the importance of giving democratic education. According to Dewey, democratic society based on the individual's own creative policy and voluntary participation in social life and working for the good of society. This study aims to examine John Dewey’s understanding of education and democracy and its objectives in education, its reflections and similarities in education studies and education policy of Atatürk. According to John Dewey, since the new generation is unaware of the goals and habits of the social group they are in, education is the only force that can actively engage in awareness of goals and habits and can lift the gap. When Atatürk's education policy and objectives in the Republican Period are evaluated, it is seen that the priority is the education of the people, and it attaches importance to education and cultural development primarily on the basis of economic development. First of all, Atatürk, who wanted to claim the Republic, democracy and the revolutions made within this framework, saw the main element of being a modern state as the education of the people. At this point, we can say that John Dewey's understanding of education and democracy has been expressed in programmatic studies in Atatürk's education policy.

PDF

___

Akgün, S ve Uluğtekin, M. (1989). Misak-ı Maarif. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu. (3), 285-349.
Akyüz, Y. (2007). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Pegem.
Ata, B. (2001). 1924 Türk Basını Işığında Amerikalı Eğitimci John Dewey’in Türkiye Seyahati. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 21(3), 193-207.
Ata, B. (2013). Amerikalı İş Adamı Hayırsever ve Diplomat Charles R. Crain’in Türkiye’deki Kültür ve Eğitim Faaliyetleri. Kuruluşundan 90. Yılına Türkiye Cumhuriyeti Uluslararası Sempozyumu. Eskişehir: Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
Atatürk, M.K. (2006). Atatürk’ün Söylev Demeçleri. Ankara: Atatürk Araştırma Yayınları,
Bal, H. (1991). 1924 Raporunun Türk eğitimine Etkileri ve J. Dewey’in Eğitim Felsefesi. İstanbul: Aydınlar Matbaası.
Bal, N. (2010). John Dewey’in Eğitim Felsefesi. İstanbul: Fakülte Kitabevi.
BCA, 3.14.6 (10 Kasım 1936)
BCA, 80.10.0. (06.08.1923)
BCA, 84.57.0. (26.09.1923)
BCA, 96.38.0. (03.02.1924)
Çeçen, A. (2000). Atatürk’ ün Kültür Kurumu Halkevleri. İstanbul: Cumhuriyet Kitapları.
Dewey, J. (1964). Özgürlük ve Kültür. İstanbul: Çan yayınları.
Dewey, J. (1990). Türkiye Maarifi Hakkında Rapor (1924). Ankara: Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü, Mesleki ve Teknik Açık Öğretim Okulu Matbaası.
Dewey, J. (2004). Demokrasi ve Eğitim. Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
Dewey, J. (2014) Deneyim ve Eğitim. Ankara: ODTÜ Yayıncılık.
Doğa, İ. (2004). Toplum ve Eğitim sorunları üzerine Felsefi ve Sosyolojik Tahliller. Ankara: Pegem.
Gazi’nin Yeni Eseri. Cumhuriyet. 20 Şubat 1932.
Geray, C. (2002). Halk Eğitimi. İstanbul: İmaj Yayıncılık.
Halkevleri Her Tarafta Büyük Merasimle Açıldı. Akşam. 20 Şubat 1932.
Hayat Bilgisi öğretmen El Kitabı. (2013). Ankara: Pegem.
İnan, M. R. (1980). Mustafa Necati, Kişiliği, Ulusal Eğitime Bakışı, Konuşma ve Anıları. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Kaplan, K. (1974). Atatürk ve Halkevleri, Halkevlerinin Doğuş Bilinci ve Tarihsel Görevi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Karagöz, S. (2019). Cumhuriyet Dönemi Eğitimine Yön Veren Yerli ve Yabancı Raporları (1911- 1927). Ankara: Pegem.
Lowe, J. (1985). Dünyada Yetişkin Eğitimine Toplu Bakış. Ankara: Unesco Türkiye Millî Komisyonu.
Öz, A. (2014). Heyet-i İlmiye Toplantıları ve Millî Eğitim Şuralarında Din Eğitimi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 16(29), 129-156.
Özkan, S. (2014). Türk Eğitim Tarihi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Özsoy, S. (2009). Türk Modernleşmesi, Demokrasi ve Eğitim: Dewey Perspektifizminden Bir Çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri / Educational Sciences: Theory & Practice. 9(4), 1895-1931.
Tongül, N. (2004). Türk Harf İnkılabı. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Atatürk Yolu. (33), 103-130.
Yeşiltaş, N. K. ve Kaymakçı, S. (2009). John Dewey’in Eğitim Anlayışı ve Sosyal Bilgiler Eğitimine yönelik, Bazı örnek Uygulamaları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Journal of the lstitute of Social Sciences. (4), 227-242.
Yılmaz, Z. (2009). John Dewey’in Liberalizmi, Bireycilik, Toplum ve Özgürlük, Felsefe Dergileri Bibliyografisi (I). Kaygı. (12), 79-92.
Zan, N, Efe, A. Ve Zan, B. U. (2016). 1927 ilk Mekteplerin Müfredat Eşya Dersi Programı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi. 5(1), 191-203.