36-72 Aylık Çocukların Mesleklere Yönelik Oluşturdukları Toplumsal Cinsiyet Algıları

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 36-72 aylık çocukların mesleklere yönelik oluşturdukları toplumsal cinsiyet algılarını belirlemektir. Bu araştırma nicel araştırma deseninde çizilmiş olup, betimsel tarama yöntemine göre modellenmiştir. Bu araştırmada çalışma grubunu, İstanbul ili Anadolu yakasında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı özel ve devlet okul öncesi eğitim sınıflarında öğrenim görmekte olan 36-72 aylık toplam 200 çocuk oluşturmaktadır. Belirlenen okullar kolay ulaşılabilir örneklem yöntemi ile belirlenmiş olup, okullardan seçilen çocuklar ise rastgele örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Araştırmada, araştırmacıların geliştirdiği yapılandırılmış “Bu Mesleği Kim Yapar Formu”, meslekleri yapan kişilerin kullandıkları araçların bulunduğu 18 adet resim kartı ve üzerinde sadece kadın, sadece erkek ve hem kadın hem erkek resimlerinin bulunduğu resim kartları kullanılmıştır. Araştırmada her bir çocukla bireysel çalışılmış, toplanılan veriler SPSS 21.0 istatistik programında analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları doğrultusunda çocuklar tarafından sadece erkekler tarafından yapıldığı belirtilen mesleklerin başında tamirci (%87,5), iş makinesi kullanıcısı (%83,0) ve kaptan (%76,5) gelmekte iken; kadınlar tarafından yapıldığı belirtilen mesleklerin başında ise hemşire (%60,0), terzi (%53,0) ve öğretmen (%47,5) gelmektedir. Çocukların yaşı ile bazı meslek gruplarını (doktor, itfaiyeci, öğretmen, hemşire, aşçı, terzi, spiker, şarkıcı ve kasiyer) seçme düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiye rastlanmıştır. Ayrıca çocukların eğitim gördükleri kurumlarda erkek öğretmen bulunma durumu çocukların mesleklere karşı daha eşitlikçi yaklaştığı sonucunu ortaya çıkartmıştır.

Gender Percepiıons of 36-72 Months Preschool Children Related to Professions

The aim of this study was to determine the gender perceptions of 36-72 months old children attending preschool education related to professions. This research was a quantitative research design and modeled according to descriptive scanning method. In this study, the study group consists of a total of 200 children, 36-72 months old, who are studying in private and public pre-primary education classes in the Anatolian side of Istanbul. The determined schools were determined by an easily accessible sampling method, and the children selected from the schools were determined by random sampling method. In the research, the structured “Who Makes This Profession Form” developed by the researchers, 18 picture cards with the tools used by the people doing the professions and picture cards with only women, only men and both women and men pictures were used. In this study, each child was studied individually and the collected data were analyzed in SPSS 21.0 statistical program. According to the findings of the study, children mostly were choose as the male profession which repairers (87.5%), construction machinery users (83.0%) and the captain (76.5%). On the other hand, children mostly were choose as the female profession which Nurses (60.0%), tailors (53.0%) and teachers (47.5%). A significally relationship was found between the variables of age and the level of selection of some occupational groups (doctor, fireman, teacher, nurse, cook, tailor, announcer, singer and cashier). In addition, the presence of male teachers in the institutions where children are enrolled revealed that children were more egalitarian towards the professions.

PDF

___

Acar Erdol, T. (2019). Practicing gender pedagogy: The case of Egalia. Journal of Qualitative Research in Education, 7(4), 1365-1385. https://doi.org/10.14689/issn.2148- 2624.1.7c.4s.3m
Ahi, B., Cingi, M. A. ve Kıldan, A. O. (2016). 48-60 aylık çocukların öğretmen kavramına yönelik algılarının çizimler aracılığıyla incelenmesi. İlköğretim Online, 15(1), 77-90. https://doi.org/10.17051/io.2016.97994
Aktın, K. (2014). Okul öncesi dönemde sosyal bilgiler eğitimi: mesleklerin öğretimine yönelik bir durum çalışması. Turkish Studies, 9(5), 139-155. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.6934
Altan Arslan, Ş. (2000). Ders kitaplarında cinsiyetçilik. (1. Basım). Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü. Ankara.
Altuntaş, O. ve Altınova, H.H. (2015). Toplumsal cinsiyet algısı ile sosyoekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(6), 83-100. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.7674
Aykaç, N. (2012). İlköğretim öğrencilerinin resimlerinde öğretmen ve öğrenme süreci algısı. Eğitim ve Bilim, 164(37), 298-315. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.8624
Aylaz R., Güneş G., Uzun Ö. ve Ünal S. (2014). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rolüne yönelik görüşleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 23, 183-189. https://doi.org/10.18301/rss.504
Baker, M., Ali, M. ve French, E. (2018). Effectiveness of gender equality initiatives in project-based organizations in Australia. Australian Journal of Management, 44(3), 425-442. https://doi.org/10.1177/0312896218805809
Bian, L., Leslie, S. J. ve Cimpian, A. (2017). Gender stereotypes about intellectual ability emerge early and influence children’s interests. Science, 335 (6323): 389-391. https://doi.org/10.1126/science.aah6524
Cansever Arslan, B. (2017). The children’s perceptions of the teacher: An analysis of the drawings created by the children. İnönü University Journal of the Faculty of Education, 18(1), 281- 291. https://doi.org/10.17679/inuefd.306625
Carole, F. (2011). Boys are doctor, girl are nurses: the resilience of gender as a determinant in the career aspirations of girls. Master Thesis, James Cook University.
Connell, R. W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: toplum, kişi ve cinsel politika (C. Soydemir, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Çelik, Ö. (2008). Ataerkil sistem bağlamında toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin benimsenmesi. yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
Dyck, J.M., Oliffe, J., Phinney, A. ve Garrett, B. (2009). Nursing instructors’ and male nursing students’ perceptions of undergraduate, classroom nursing education. Nurse Education Today, 29, 649–653. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2009.02.003
ETCEP (2017). Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliği. Erişim Tarihi: 18.01.2020. http://etcep.meb.gov.tr/hakkimizda-detayi-1440845992122.
Fang, G. (2010). The psychology of gender (xingbie xinlixue). Anhui Education Press.
Gökçearslan, A. (2010). Batı kökenli çizgi filmlerde ırkçı, kapitalist ve ayrımcı ideolojik söylem. EJournal of New World Sciences Academy, 5(4), 365-373.
Graham, C. and Chattopadhyay, S. (2013). Gender and well-being around the World. Int. J. Happiness and Development,1(2), 212–232. https://doi.org/10.1504/ijhd.2013.055648
Günaydın, B. (2011).Çocuklara yönelik programlarda toplumsal cinsiyet rollerinin sunumu: TRT çocuk ve yumurcak tv. Uzmanlık Tezi, T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Ankara.
Gündüz Çetin, H. ve Tarhan, S. (2017). İlköğretim öğrencilerinin meslek seçimlerine yönelik tutumlarında toplumsal cinsiyetin etkisi. İlköğretim Online, 16(3), 1287- 1300. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.330258
Halim, M. L., Ruble, D., Tamis-LeMonda, C. ve Shrout, P. E. (2013). Rigidity in gender-typed behaviors in early childhood: A longitudinal study of ethnic minority children. Child Development, 84(4), 1269-1284. https://doi.org/10.1111/cdev.12057
Haskan Avcı, Ö., Karababa, A. ve Zencir, T. (2018). Male pre-school teacher candidates in the context of gender: Perceived challenges and future concerns. Hacettepe University Journal of Education. Advance online publication. doi: 10.16986/HUJE.2018046235.
Heredia, E. B. (2007). Equilibrio de genero en la preparacion profesional. Revista Fuentes, 7, 6-19.
Kalaycı, N. ve Hayırsever, F. (2014). Toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamında vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabına yönelik bir inceleme ve bu konuya ilişkin öğrenci algılarını belirleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi - KUYEB (Educational Sciences: Theory & Practice), 14 (3), 1 -26. https://doi.org/10.12738/estp.2014.3.1813
Karabekmez, S., Yıldırım, G., Özyılmaz Akamca, G., Ellez, A. M. ve Bulut Üner, A. N. (2018). Okul öncesi dönem çocuklarının mesleklere yönelik toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Science, Education, Art and Technology Journal, 2(1), 52-70.
Karasar, N. (2015). Araştırmalarda rapor hazırlama (19. Basım). İstanbul: Nobel Yayınları. Kaynak, D., ve Aktaş, E. (2017). Okul öncesi hikaye ve masal kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri. Ekev Akademi Dergisi, 21(72), 67-85.
Kodan Çetinkaya, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin şiddet eğilimlerinin ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumlarının incelenmesi. Nesne, 1 (2), 21-43.
Kuzlak, A, Çuvaş, B. ve Sakallı-Uğurlu, N. (2017). Anne ve babaların eğitim düzeyi ve mesleki statüleri ile üniversite öğrencilerinin cinsiyetçilik ve muhafazakârlığı arasındaki ilişki. Nesne, 5(9), 89-109.
Nicolao, J. S. (2014). The effects of gender stereotyping on career choice among secondary students in Dar es Salaam (Doctoral dissertation). The Open University Of Tanzania.
Ocak Karabay, Ş., Güzeldere Aydın, D., Kanbur, B. N. ve Tunç, M. (2018). Evaluation of awareness levels of five year old children on social gender equality. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 686-696. https://doi.org/10.17719/jisr.2018.2961
Pehlivan, S. ve Gökbulut, Ö. Ö. (2015). Yaratıcı drama yöntemi ile okul öncesi dönem çocuklarına mesleklerin tanıtılması. Yaratıcı Drama Dergisi, 10(1), 39-50. https://doi.org/10.21612/yader.2015.004
Perea, K (2011) Girl cartoons: A playful transgression on popular culture’s compulsory gender coding. Doctoral dissertation. Retrieved from UMI Dissertation Publishing, ProQuest (Accession No. 3458313).
Pınar, G., Taşkın, L. ve Eroğlu, K. (2008). Başkent Üniversitesi öğrenci yurdunda kalan gençlerin toplumsal cinsiyet rol kalıplarına ilişkin tutumları. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi, 15(1), 47-57.
Ramaci, T., Pellerone, M., Ledda, C., Presti, G., Squatrito, V. ve Rapisarda, V. (2017). Gender stereotypes in occupational choice: A cross-sectional study on a group of Italian adolescents. Psychology Research and Behavior Management, 10, 109-117. https://doi.org/10.2147/prbm.s134132
Ruble, D. N., Taylor, L. J., Cyphers, L., Greulich, F. K., Lurye, L. E., ve Shrout, P. E. (2007). The role of gender constancy in early gender development. Child Development, 78(4), 1121- 1136. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2007.01056.x
Shapiro, J. R. ve Williams, A. M. (2012). The role of stereotype threats in undermining girls’ and women’s performance and interest in STEM fields. Sex Roles: A Journal of Research, 66(3- 4), 175-183. https://doi.org/10.1007/s11199-011-0051-0
Samara, G., Bonoti, F. ve Christidou, V. (2012). Exploring children's perceptions of scientists through drawings and interviews. Social and Behavioral Sciences, 46, 1541-1546. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.05.337
Somer, B. ve Değirmenci, G. Y. (2015). Resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet kavramı açısından incelenmesi. Ejer Conference 2015, 8-10 Haziran 2015, Ankara.
Taşdemir Akkavak, D. ve Sarıkaya Karabudak, S. (2019). Hastanede yatan okul çağı çocukların hemşireyi ve hastaneyi algılama durumlarının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 46-56.
Terzioğlu, F. ve Taşkın, L. (2008). Kadının toplumsal cinsiyet rolünün liderlik davranışlarına ve hemşirelik mesleğine yansımaları. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2), 62-67.
Thompson, T. L., ve Zerbinos, E. (1995). Gender roles in animated cartoons: Has the pictured changed in 20 years?. Sex Roles, 32, 651–674. https://doi.org/10.1007/bf01544217
Van der Vleuten, M., Jaspers, E., Maas I. ve Van der Lippe T. (2016). Boys’ and girls’ educational choices in secondary education. The role of gender ideology. Educational Studies, 42(2), 181-200. https://doi.org/10.1080/03055698.2016.1160821
Varol, Z. , Çiçeklioğlu, M. ve Taner, Ş . (2016). Bir tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinde toplumsal cinsiyet algı düzeyi ve ilişkili faktörlerin değerlendirilmesi. Ege Tıp Dergisi , 55(3), 122-128 . DOI: 10.19161/etd.344208. https://doi.org/10.19161/etd.344208
Vatandaş, C. (2007), Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı, Sosyoloji Konferansları Dergisi, 2(35), 29-56.
World Economic Forum (WEF), (2018). The global gender gap report, http://reports.weforum.org/global-gender-gap-report-2018/ (Erişim: 24.06.2019).
Wiersma, Beth A. (2000). The gendered world of disney: a content analysis of gender themes in full-length animated disney feature films. Brookings: South Dakota State University.
World Bank (2019). The little data book on gender 2019. World Bank, Washington, DC. © World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/31689 License: CC BY 3.0 IGO.
Yağan Güder, S. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarının incelenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.