İstiklal Savaşı’nda Orduya Uçak Bağışlayan İşadamı: “Erzurumlu Nafiz Beyin hayatı ve çalışmaları”

İstiklal Harbi’nde Orduya Uçak Bağışlayan İşadamı olarak da bilinen Erzurumlu Nafiz Kotan Bey, 1887 yılında Erzurum’da doğmuştur. Babasını küçük yaşta kaybetmiş olduğundan amcasının yanında büyümüştür. Eğitimini takiben ticaret ile uğraşmaya başlamıştır. Amcasının ölümünden sonra 1912 yılında İstanbul’a yerleşmiştir. Buranın Birinci Dünya Savaşı sonrasında işgal edilmesinden bir süre sonra Ankara’ya taşınmıştır. İstanbul ve Ankara’da ticaretle uğraşmıştır. Oldukça büyük bir servetin sahibidir. Kurtuluş Savaşı’nın başlaması ile İstanbul’da bulunduğu zamanda Anadolu’ya askeri malzeme göndermiştir. Bilahare ordunun en önemli eksiğinin uçak olduğunu gördüğünden şahsi servetiyle uçaklar alarak orduya hibe etmiştir. Yine Mustafa Kemal Paşa’ya Linkoln marka bir otomobil hediye etmiştir. Nafiz Bey’in, İstiklal Savaşı’ndan sonra da yeni Ankara’nın modern bir başkent olması için büyük gayretleri olmuştur. Keza Ankara dışında da birçok yapının müteahhitliğini yapmıştır. Bir dönem Rusya ile ticaret yapmış, sonra İstanbul’a yerleşmiştir. En son yine Erzurum’a geri dönmüş ve burada ticaretle uğraşmıştır. Ülkeye büyük hizmetleri bulunan Nafiz Bey, 1946 yılında Şeker Hastalığından vefat etmiştir.

Businessman who donated aircraft in independence war: “Nafiz of Erzurum Biography and works”

Erzurumlu Nafiz Bey was born in Erzurum in 1887. Due to death of his father at early age, he was raised by his uncle. After his education he started working on commerce. After his uncle’s death, he moved to İstanbul in 1912. After the invasion in WWI he moved to Ankara. He dealt with commerce in İstanbul and Ankara. He made a good fortune out of it. After the broke up of Independence War, when he was in İstanbul, he sent military equipment to Anadolu. Therefore, he realized that aircraft was the primary need for the military, he donated aircraft. He presented a Lincoln to Mustafa Kemal Pasha. After Independence War, Nafiz Bey put great effort on modern Ankara as the capital. He was the constructor of many buildings other than Ankara. He had business with Russia for some time and then moved to İstanbul. At the end he went back to Erzurum and had business there. Nafiz Bey, who had great contribution to his Nation, died of diabetics in 1946.

___

  • Arşiv
  • BCA, 030.10.404.08 (Milli Tayyareciliğin Geliştirilmesi)
  • Ergüder GEDİZ, Hv.K.K.lığı Tarihçe Ş.Md.lüğü Arşivi, Havacılığa Hizmeti Geçen Personel, “Erzurumlu Nafiz KOTAN-Kurtuluş Savaşına Ait Bir Belge ve Erzurumlu Nafiz”, Klasör Nu.79, Klasör Düzenleme 2007, Ankara
  • Hv.K.K.lığının 28 Eylül 1971 tarihli ve Erzurumlu Nafiz KOTAN‟ın Tercüme Hali Konulu Yazı ve Ekleri “Erzurumlu Nafiz Hakkında”, Hv.K.K.lığı Tarihçe Ş.Md.lüğü Arşivi, Klasör Nu.:97, Düz.Tar.2007, Ankara, 1971
  • YILMAZ, Mevlüt Uluğtekin (Programı Hazırlayan), Hv.K.K.lığı Tarihçe Ş.Md.lüğü Arşivi, Havacılığa Hizmeti Geçen Personel, “Erzurumlu Nafiz KOTAN-Kurtuluş Savaşında Milletimiz (7.Program)”,20.06.1985 Tarihli TRT Diyarbakır Radyosu Programı, Klasör Nu.79,Klasör Düzenleme 2007, Ankara
  • KURAL, Fethi, Hv.K.K.lığı Tarihçe Ş.Md.lüğü Arşivi, Havacılığa Hizmeti Geçen Personel, “Erzurumlu Nafiz KOTAN-Erzurumlu Nafiz Bey”, Klasör Nu.79, Klasör Düzenleme 2007, 1974, Ankara Resimler Tarihçe Ş. Md. lüğü Arşivi Fotoğraf Klasörleri ve Elektronik Ortamda Bulunmaktadır Basılı ve Tetkik Eserler
  • Atatürk, Mustafa Kemal, NUTUK, Ankara, Türk Tayyare Cemiyeti,1927
  • Orgeneral Muzaffer ERGÜDER’in Havacılık Anıları 1922-1930, TTK, Ankara, 2009
  • HÜRKUŞ, Vecihi, Bir Tayyarecinin Anıları, Yapı Kredi Bankası Yayınları, İstanbul, 2000
  • OKUR, Avni, Türkiye’de Tayyarecilik 1910-1924, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004
  • ÖNSOY, Rifat, Milli Mücadele Tarihi-Makaleler, “Milli Mücadelenin Mali Kaynakları ve Dış Yardımlar”, AAM., Ankara, 2002
  • ÖZBAY,İskender-TÜRKMEN-Zekeriye-ÇELEN-R.Gülru-KILIÇ-İbrahim-ÇAVUŞ Dilek, Atatürk’ün Not Defterleri XI, ATASE Bşk.lığı, Gnkur.Bsm., Ankara, 2009
  • TANMAN, Sıtkı, Türk Havacılık Tarihi İstiklal Harbi (1918–1923), 2‟nci Cilt 2‟nci Kitap Hava KAYMAKLI, Hulusi, Havacılık Tarihinde Türkler 2, Kültür Ofset Ltd. Şti., Ankara, 1997 Basımevi, Eskişehir,1953
  • SARP, İrfan, Türk Hava Kuvvetlerinin Doğuş Yılları, Hv. Bas. Ve Neş. Md., Ankara, 1986 YALÇIN, Osman, Türk Hava Harp Sanayii Tarihi 1913-2009, Hv. Bsm. ve Neş. Md.lüğü, Ankara, 2009
  • YALÇIN, Osman, Türk Hava Kuvvetleri Teşkilatlanma Tarihi, G.Ü. Sos.Bil.Enst., Basılmamış Yük.Lis.Tezi, Ankara, 2004