Tiyatro ile tarihten milliyetçiliğe: Türkiye’de Attila

Türklerin Orta Asya‟dan geldiği ve medeniyet kurucu bir millet olduğu fikrinden temelini alan Türk Tarih Tezi, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluş yıllarında Atatürk tarafından desteklenen tarih görüşüdür. Bu meyanda birçok şiir, roman ve tiyatro eseri vücuda getirilir. Behçet Kemal Çağlar‟ın Attila isimli piyesi de dönemde yazılan manzum tiyatrolardan biridir. Çalışma, Türk Tarih Tezi bağlamında bu eserin incelenmesine yöneliktir. Bu bağlamda Attila piyesi Türk Tarih Tezi ve milliyetçilik kıskacında düşünülecek ve Attila dönemi, Attila‟nın tip özellikleri, Batılı gözüyle Attila, Turan ve Attila, din ve Attila, ırk ve Attila, Kızılelma ve Attila, tarih eğitimi Türk Tarih Tezi ve Attila konuları üzerinde yoğunlaşılacaktır.

From History to nationalism with Theatre: Attila in Turkey

Turkish History Thesis which stems from the idea that Turks came from Central Asia and a civilization founding nation is a view of history supported by Atatürk during the years of foundation of Turkish Republic. Depending on this, many poems, novels, and plays have been rendered. Behçet Kemal Çağlar‟s play Attila is one of the verse drama written in the said period. This study aims to scrutinize this work in terms of Turkish History Thesis. The work will be considered in the grip of Turkish History Thesis and nationalism, and the focus will be on such matters as Attila‟s time, Attila‟s type features, Attila in the eyes of the West, Turan and Attila, religion and Attila, race and Attila, Kızılelma ve Attila, history education and Turkish History Thesis and Attila.

PDF

___

AHMETBEYOĞLU, Ali, “Büyük Hun Hükümdarı Attila”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 7, 2003, , s. 1-20.
ARSAL, Sadri Maksudi, Milliyet Duygusunun Sosyolojik Esasları, Ötüken Yay., İstanbul 1972.
ATSIZ, Hüseyin Nihal, Makaleler I, Baysan Yay., İstanbul 1992.
BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi II, MEB Yay., İstanbul 1971.
BATIMAN, Burhanettin, Alman Edebiyatı, Remzi kitabevi, 1945.
BAYRİ, Hakan, Türkiye‟de Kimlik Siyaseti Sorunu ve Ulusal Kimlik, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum 2008.
BRAUDEL, Fernand, Uygarlıkların Grameri, (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay), İmge Kitabevi, Ankara 2006.
ÇAĞLAR, Behçet Kemal, Attila, Ulus Basımevi, Ankara 1935.
ÇETİN, Nurullah, Roman Çözümleme Yöntemi, Öncü Kitap Yay., Ankara 2008.
ÇIKLA, Selçuk, Kültür Değişmeleri ve Servet-i Fünûn Romanı, Akçağ Yay., Ankara 2004.
ÇOLAK, Melek, “Atatürk, Macarlar ve Türk Tarih Tezi”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.27, Bahar 2010, s. 371-402.
ENGİNÜN, İnci, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, Dergâh Yay., İstanbul 2003.
GORDON, C.D., The Age of Attila Fifth Century Byzantium and the Barbarians, Michigan University Press, Toronto 1960.
GÖRGÜLÜ, Esra, Atatürk‟ün Tarih Teziyle İlgili Tiyatro Eserlerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne 2006.
GÖKALP, Ziya, Türkçülüğün Esasları, MEB Yay., İstanbul 2004.
GÖKŞEN, Enver Naci, Behçet Kemal Çağlar, TDK Yay., Ankara 1970.
GÜLTEPE, Necati, Kızıl Elmanın İzinde, Milenyum Yay., İstanbul 2007.
GÜNGÖR, Erol, Kültür Değişmesi ve Milliyetçilik, Ötüken Yay., İstanbul 2006.
HABİB, M.A.R., A History of Literary Criticism and Theory, Blackwell Publishing, Malden, Oxford and Victoria 2008.
KABAPINAR, Yücel, “Başlangıcından Günümüze Türk Tarih Tezi ve Lise Ders Kitaplarına Etkisi”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.1, S. 2, İzmir 1992, s. 143-177.
KAFESOĞLU, İbrahim, Türk Millî Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara 1977.
KALANT, Amelia, National Identity and the Conflict at Oka, Routledge Press, New York 2004.
KAPLAN, Mehmet, Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, Dergah Yay., İstanbul 1975.
KAPLAN, Mehmet, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1, Dergâh Yay., İstanbul 2002.
KAPLAN, Mehmet, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3, Dergâh Yay., İstanbul 1985.
KARATAY, Osman, İran ile Turan, KaraM Yay., Ankara 2003.
KESKİN, Handan, Türk Tiyatrosunda Yenileşme ve Toplumsal Konular, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2006.
KILIÇBAY, Mehmet Ali, “Tarih Eğitimine Dair”, Uygarlıkların Grameri, (Fernand Braudel), İmge Kitabevi, Ankara 2006, s. 11-15.
KOLCU, Ali İhsan, “Cengiz Aytmatov‟un Eserlerinde Bir Millî Romantik Unsur Olarak Millî Hafızanın İşleniş Biçimi ve Taşıdığı Önem”, Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, (Der. Elmas Kılıç-Neval Konuk), Atatürk Kültür Merkezi Yay., Ankara 1999, s. 127-140.
KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi, Ötüken Yay., İstanbul 1981.
KURAT, Akdes Nimet, “Hunlar ve Attila”, Türk Dünyası El Kitabı I, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara 1992, s. 177.
LANDAU, Jacob M., Pantürkizm, Mesut Akın (çev.), Sarmal Yay., İstanbul 1999.
MORAN, Berna, Edebiyat Üzerine, İletişim Yay., İstanbul 2004.
NUR, Rıza, Türk Tarihi, Kutluğ Yay., İstanbul 1972.
OKTAY, Ahmet, Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 1993.
OSMANAĞAOĞLU, Cihan, Ziya Gökalp‟te Türkçülük Akımı, On İki Levha Yay., İstanbul 2008.
ÖGEL, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihi, TTK Yay., Ankara 1991.
ÖNEN, Nizam, İki Turan, İletişim Yay., İstanbul 2005.
ÖZGEN, H. Neşe, Toplumsal Hafızanın Hatırlama ve Unutma Biçimleri, TÜSTAV Yay., İstanbul 2003.
SAİD, Edward, Oryantalizm, (Çev. Nezih Uzel, İrfan Yayınevi, İstanbul 1998.
SERDAR, Ziyaüddin, Postmodernizm ve Öteki, (Çev. Gökçe Yılmaz), Söylem Yay., İstanbul 2001.
SMİTH, Anthony D. “The „Golden Age‟ and National Renewal”.Geoffrey Hosking and George Schöpflin (eds.). Myths and Nationhood. London: C. Hurst & Co., 1997, s. 36-59.
SMITH, Philip, Kültürel Kuram, (çev. Selime Güzelsarı, İbrahim Gündoğdu), Babil Yay., İstanbul 2005.
SOĞUKÖMEROĞULLARI, Mehmet, Turancılık Fikrinin Türk Romanına Yansıması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2010.
SOĞUKÖMEROĞULLARI, Mehmet, “Fuat Şükrü Dilbilen‟in Şiirlerinde Toplumsal Hafıza”, Karadeniz Araştırmaları, Güz 2010, S. 27, s. 161-179.
ŞAHİN, Sedat, “Alman Edebiyatında Attila Motifi”, Türk Kültürü, S. 503-504, Mart-Nisan 2005, s. 104-108. TANPINAR, Ahmet Hamdi, Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergâh Yay., İstanbul 1977.
TEKİN, Mehmet, Roman Sanatı, Ötüken Yay., İstanbul 2002.
THOMPSON, E.A., A History of Attila and The Huns,Greenwood Press, Williamhouse- Regency 1975.
TOSUN, Ramazan, “Atatürk‟ün Türk Tarih Tezi”, Selçuk Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Ata Dergisi, Konya 2002, S. 10, s. 231-234.
TURAN, Osman, Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, Ötüken Yay., İstanbul 2006.
WİLSON, Christopher S., “The Persistence of Turkish Nation in the Mausoleum of Mustafa Kemal Atatürk”, Nationalism and Global Area, (Edt. Mitchel Young, Eric Zuelow, Andreas Sturm), Routledge Press, London and New York 2007, s. 82-103.
YILDIRIM, Dursun, “Türk Medeniyetinin Sınırları ve Değişim Süreçleri”, Çağdaş Türklük Araştırmaları Sempozyumu 2002, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yay., Ankara 2004, s. 294-321