İLK ÇAĞLARDA ÇİN BAHÇE ANLAYIŞINA TÜRK KÜLTÜRÜNÜN ETKİLERİ

Çeşitli karakterlerdeki doğal ve kültürel elemanları fonksiyonel şekilde bir araya getirip düzenlemesini sağlayan Çin bahçeleri, günümüzde birçok peyzaj mimarı tarafından ilgi duyulmaktadır. Çin kültürü Türklerin Gök Tanrı dininden etkilenmiş ve bu dinin doğayı ve varlıklarını kutsal sayması gibi özellikleri Çin kültüründe de çiçeğe, ağaca, taşa, suya, güneşe kısacası tabiata saygı duyulması ile sonuçlanmıştır. Bahçe sanatı kültürünün Çin’de önemli gelişme göstermesinde özellikle bu dinin etkisi büyük olmuştur. Bahçe sanatında önemli bir yer tutan Çin bahçe sanatı farklı din ve kültürlerden etkilenerek bugünkü haline ulaşmıştır. Günümüzde birçok peyzaj mimarı tarafından ilgi duyulan bu sanatın tarihsel süreç içinde gelişiminin incelenmesi, Çin bahçe felsefesini tanımamıza yardımcı olacaktır. Türk Kültürünün Çin Bahçe Felsefesi ve Sanatı Üzerinde Etkileri konulu bu araştırmada iki bin seneden fazla tarihi bulunan ve Çin kültürünü, düşüncesini, dini hayatını en iyi şekilde yansıtabilen Konfüçyüzm, Taoizm‘i ele alınarak, Çin bahçe kültürü ve bu kültürü etkileyen etkenler araştırılmış olup, günümüzde de bu değerlere sahip bahçelerin oluşturulması yönünde, Çinlilerin bahçe düzenleme felsefeleri, bu felsefelerin etkilendiği dini akımlar ve bu dini akımların bahçe felsefelerine olan etkileri irdelenmiştir. Bu çalışmada, Çin kültürü araştırılarak, Çin geleneksel bahçe sanatı ve felsefesinin temel kavramlarını incelemek hedeflenmiş olup, Çin bahçe anlayışında Türk kültürünün etkileri vurgulanmıştır. Ayrıca Çin bahçe felsefesini etkileyen etkenleri ortaya koymak için Türklerin kültür ve inançları ile yaşama tarzlarının Çin kültürü ve bahçe felsefesine olan etkileri anlatılmıştır.

INFLUENCES OF TURKISH CULTURE ON THE CHINESE UNDERSTANDING OF GARDENS IN EARLY AGES

Chinese gardening arts, arranging with brought together naturaland cultural elements which involve various characters in a functionalmanner, are attracted by the many landscape architect today. Chineseculture was affected by the Sky God religion of Turkish and features beingholly of the nature and assets in this religion are resulted as respectingto flowers, trees, stones, water, sun, in short to nature in Chinese culture.The significant improvement of gardening art culture in Chine wasespecially the more influence of this religion. Chinese garden art, holdingimportant place in the garden art, reached the current situation with theeffect of various religions and cultures. Studying the historicaldevelopment of this art, attracting the interest of many landscapearchitecture, would definitely help us better understanding of theChinese gardening philosophy. İn this article witch topic is “the Chinese ofthe Turkish Culture on the Chinese Garden Philosphy and Art”, Chinesegarden culture and the influencing factors of this culture are studied with thesight of Confucianism and Taoizim which have two thousands years historyand resembles in a very good manner the Chinese cultural considirations andreligious life. Also, Chinese garden arrangament philosophies, religiousmovements influenced these philosophies and influencing factors of thesereligious movements on the garden philosophies are investigated for formingtodays the gardens which have these values. In this study, it is targeted toexamining the basic concepts of Chinese traditional gardening art andphilosophy with studying the Chinese culture and emphasized the effectsof Turkish Culture on the Chinese gardening art. Also, the effects ofTurkish culture, religions and life style on Chinese culture and gardeningart philosophy are studied for revealing the factors affecting the Chinesegardening philosophy.

___

  • Almas, T. 1989. Hunların Kısaca Tarihi. Kaşgar Uygur Neşiryatı, Kaşgar (in Uyghurs)
  • Eberhard, W. 1941. Eski Çin Kültürü ve Türkler. DTCF. Dergisi, 1/4, Ankara (in Turkish)
  • Eberhard, W. 1943. Eski Çin Felsefesinin Esasları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 2 (2), 265-276 (in Turkish)
  • Eberhard, W. 1977. Çin Tarihi. Türk Tarih Kurumu, Ankara (in Turkish)
  • Göde, K. 1992. Türk-İslâm Kültür ve Medeniyet Tarihi. Erciyes Üniversitesi Yaınları, Kayseri (in Turkish)
  • Kafesoğlu, İ. 1980. Kutadgu Bilig ve Kültür Tarihimizdeki Yeri. Kültür Baknalığı Yayınları, İstanbul (in Turkish)
  • Kafesoğlu, İ. 2004. Türk Milli Kültürü. Ötüken Neşiryatı, İstanbul (in Turkish)
  • Li, Y. 1999. Dangdai Daojiao. Dongfang Yayınevi, Pekin (in Chinese)
  • Yusupcan, Y. 2009, Türk Kültürünün Çin Kültürü Üzerindeki Etkileri. Turkish Studies- International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/3 Spring 2009 (in Turkish)
  • Roach, M. 2003. (Çev: Murat Sağlam), Bahçe. Dharma yayınevi, İstanbul (in Turkish)
  • Togan, A. ve Velidi, Z. 1981. Umumi Türk Tarihine Giriş. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayını, İstanbul (in Turkish)
  • Turan, Ş. (1994), Türk Kültür Tarihi, Bilgi Yayınları, Ankara (in Turkish)
  • Zhang, J. J. 2003. Zhongguo Zaoyuan Yishulun. Shan-xi, Halk Yayınları, Çin (in Chinese)
  • Zhao, S. B. 2008. Zhongwai Yuanlinshi. Pekin Shuang-qing Yayınları, Pekin (in Chinese)
  • Wang, J. Y. 2005. Zhongguo Gudai Yuanlinshi. Jian-zhu Gong-ye Yayınları, Çin (in Chinese)
  • Wang, S. N. 2010. Kongzi Sixiang. Çin Chang’an Yayınları, Pekin (in Chinese)