II. Dünya Savaşı Akabinde Türkiye’de Sağlık Durumu ve Salgın Hastalıklarla Mücadele (1946-1950)

Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Anadolu’nun itilaf devletlerince işgal edilmesi sonucu başlayan Kurtuluş Savaşı zaferle sonuçlanmış ve Anadolu düşman işgalinden kurtarılmıştı. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti her alanda olduğu gibi sağlık alanında da yaşanan ciddi sorunların çözümü için çalışmalara başladı. Bu kapsamda Cumhuriyetin ilk yıllarında sağlık teşkilatının oluşturulması için gerekli olan kanunlar çıkarılarak uygulamaya konuldu. Bunun yanı sıra bulaşıcı hastalıklarla mücadele, koruyucu sağlık hizmetlerinin geliştirilmesi ve ihtiyaç duyulan sağlık personelinin yetiştirilmesi çalışmaları yapıldı. Sonraki yıllarda sağlık hizmetlerinin ülkenin her yerine yaygınlaştırılması çalışmaları kapsamında köylere sağlık evi, ilçelere sağlık ocağı ve il merkezlerine hastane açılması çalışmaları yapıldı. Ayrıca bu sağlık kuruluşlarına sağlık personeli görevlendirme çalışmaları devam etti. Sağlık alanında kamu harcamaları da ihtiyaç nispetinde 1946 yılından başlayarak düzenli bir artış göstermekteydi. Başbakan Recep Peker’in hükümet programında açıkladığı hususlar doğrultusunda 1946 yılı Sağlık Bakanlığı tarafından 10 yıllık bir sağlık planı hazırlandı. Hazırlanan sağlık planı ile her bölgede hastaneler, prevantoryanlar, poliklinikler, dinlenme yerleri, doğumevleri kurulacağı gibi ayrıca o bölgeye salgın hastalıklar için özel mücadele ekipleri ve araştırma merkezleri de yapılacaktı. Yine plan gereğince hastabakıcı ve sağlık memurları yetiştirmek amacıyla okullar ve kurslar açılacaktı. Bu dönemde sağlık ile hazırlanan çalışma programında ana kurum sağlık merkezleri olmuştu. her türlü sabit ve gezici vasıtalarla halk sağlığını koruma malzeme ve tertibatına sahip olacak bu merkezler aynı zamanda bütün ilk yardım araç ve elemanlarıyla teçhiz edilmiş olarak köyde köylünün yanında hizmete girerek ve kademe kademe yükselerek ülkenin dört yanında fennin bütün vasıta ve imkanlarını içinde toplayan en modern oluşumlarla Türk vatanında Türk vatandaşının İtimat ve güvenini korumaya çalışmaktaydı. Bu dönemde Türkiye Cumhuriyeti’ni sağlık alanında bekleyen en büyük sorun, bulaşıcı hastalıkların neden olduğu salgın hastalıklardı. Bulaşıcı hastalıklarla mücadelenin insani, sosyo-ekonomik ve stratejik öneminden dolayı zor şartlar altında oldukça önemli bir mücadele verilmişti. Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki bu mücadele ile hastalık önemli ölçüde kontrol altına alınabilmişti.

After II World War and Health Status in Turkey Against Dısease Outbreak 1946-1950

The War of Independence, which started after the occupation of Anatolia by the Allied Powers after the First World War, resulted in victory and Anatolia was saved from the enemy invasion. The newly established they started to work for the solution of the serious problems experienced in the field of health as well as the Republic of Turkey in every field. In this context, the laws required for the establishment of a health organization were enacted in the first years of the Republic. In addition, efforts were made to combat infectious diseases, to develop preventive health services and to train the needed health personnel. In the following years, efforts were made to expand the health services all over the country, to open health houses to villages, health centers to districts, and hospitals to provincial centers. In addition, efforts to assign health personnel to these health institutions continued. Public spending in the field of health was increasing steadily in proportion to the need since 1946. In line with the issues announced by Prime Minister Recep Peker in the government program, a 10-year health plan was prepared by the Ministry of Health in 1946. With the prepared health plan, hospitals, prevantorians, polyclinics, resting places, maternity centers will be established in each region, as well as special combat teams and research centers for epidemics in that area. Schools and courses would also be opened in order to train nursing and health officials as required by the plan. In this period, the main institution became health centers in the work program prepared with health. These centers, which will have all kinds of fixed and mobile vehicles and equipment and equipment for protecting public health, are also equipped with all the first aid vehicles and staff, and they are equipped with the most modern formations that gather all means and facilities of the science all over the country by entering the village next to the village and rising gradually. He was trying to protect the trust and trust of the Turkish citizen in his country. The biggest problem waiting period in the Republic of Turkey in the field of health, disease outbreaks were caused by infectious diseases. Due to the humane, socio-economic and strategic importance of combating infectious diseases, a very important struggle was fought under difficult conditions. With this struggle in the first years of the Republic, the disease was significantly controlled.

PDF

___

Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü(BİGM). (1937). İstatistik Yıllığı 1936-1937.
Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (BİUM). (1929). İstatistik Yıllığı (C.II), Cumhuriyet Matbaası.
BCA. 30.18.1-2.121.83.13
BCA. 30.10.178.228.10
BCA. 30.10.14.80.18
BCA. 30.10.186.284.5
BCA. 30.10.179.236.11
BCA.30.10.177.224.12
BCA.30.18.1-2.107.106.17
BİGM. (1948). İstatistik Yıllığı 1948(C.16).
BİGM. (1951). İstatistik Yıllığı 1951.
BİGM. (1950).Türkiye İstatistik Yıllığı 1950 (C.18).
BİUM. (1941). İstatistik Yıllığı 1940-1941(C.12).
Resmi Gazete, 21 Şubat 1946 S.6238
(Resmi Gazete, 16.07.1945) No: 6058
TBMMZC, 6/79/551, Ankara, 1947
TBMMZC, I. Dönem, C.14/B.119. Ankara, 1922
TBMMZC, IX. Dönem, C.12/B.23. Ankara, 1950
TBMMZC, IX. Dönem, C.15/B.73. Ankara, 1950
TBMMZC, XI. Dönem, C.13/B.52.Ankara, 1950
TBMMZC, I. Dönem, C. I / B. 9.Ankara,1921
Ak, B. (2002). Türkiye Cumhuriyeti`nde Sağlık Hizmetleri. Ankara: Türkler (C.17), Yeni Türkiye Yayınları.
Akdur, R. (1999). Türkiye Cumhuriyeti`nin 75.Yılında Türkiye`de Sağlık Politikaları. Türkiye Bilimler Akademisi Türkiye Cumhuriyeti`nin 75.Yılında Bilim (Bilanço 1923-1998) Ulusal Toplantısı.
Akdur, R. (2006). Sağlık Sektörü “Temel Kavramlar, Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Durum ve Türkiye`nin Birliğe Uyumu”. Ankara Üniversitesi Basımevi.
Albayrak, M. (2004), Türk Siyasi Tarihinde Demokrat Parti (1946-1960)
Aşgın, S, (2000) Cumhuriyet Döneminde Doğu Anadolu’ya Yapılan Kamu Harcamaları (1946-1960).
Fişek, N. H. (1983). Halk Sağlığına Giriş. Hacettepe Üniversitesi Dünya Sağlık Örgütü Hizmet Araştırma ve Araştırıcı Yetiştirme Merkezi Yayını, Yayın No:2.
Dirican, M.R. (1970). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Örgütlenmesinin Kısa Tarihçesi. Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Bülteni, C. 2, S.7
Goloğlu, M. (1982) Demokrasiye Geçiş, 1946-1950.
Kasapoğlu, A. (2016).Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Dönüşümü. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 19(2), 131-174.
Kopar, M, (2009), Cumhuriyet Halk Partisi Döneminde Doğu Anadolu’ya Yapılan Kamu Harcamaları ve Yatırımlar (1927-1950), Ankara Nadi, N, Sağlık Planı, Cumhuriyet 15 Aralık 1946.
Nesipoğlu, G. (2008). Olgusal Bir Yapı Olarak Sağlık Politikaları: 1920-1960 Yılları Arası Cumhuriyet Döneminin Tarihsel İzleği. Hacettepe Sağlık Dergisi, 21(2), 165-177.
Özpekcan, M. (2002). TBMM Tutanaklarına göre Cumhuriyetin ilk 10 Yılında Sağlık Politikaları. Ankara: Türkler, C.17,Yeni Türkiye Yayınları.
Gürsoy, G. (1983), Türkiye Ansiklopedisi, C.VII, İletişim Yayınları, 1716-1730.
80. Yılda Tedavi Hizmetleri (1923-2003). (2004). Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü.