II. Abdülhamid’in saltanatı uzun ve sıkıntılarla dolu bir siyasi yaşamın yansıması olarak görülmektedir. Padişah büyük siyasi sorunlarla uğraşırken ülkenin kalkınması ve modernleşmesi için de çaba harcamıştır. II. Abdülhamid eğitimle yakından ilgilenen bir padişahtır. Yönetimde kaldığı süre içinde eğitimin her alanında yenilikler yaptığı bilinmektedir. Padişah II. Abdülhamid’in şehzadeliği döneminde ziraat işleriyle meşgul olması ve çiftlik sahibi olarak servet elde etmesi ziraat eğitimiyle de doğrudan ilgilenmesine neden olmuştur. Osmanlı Devleti’nin çeşitli vilayetlerinde ziraat mektebi açmak suretiyle Sultan II. Abdülhamid bu konudaki hassasiyetini göstermiştir. İstanbul, Selanik ve Bursa’da açtırdığı ziraat okulları modern tarımın gelişmesinde etkili olmuştur. Ziraat mekteplerine öğrenci seçimi, sınavlarda merkezi sınav uygulanması hatta merkezi sınavdan sonra da öğrencilerin okul öğretmenleri tarafından tekrar bir sınava tabi tutulmaları da dönemin eğitim anlayışı hakkında ipuçları vermektedir. Öğrencilere ödül verilerek eğitimin özendirilmesi, sınavların çok sıkı kuralarla göre yapılması, eğitimin uygulamalı olması, öğretmenlerin de özenle seçilmesi ziraat eğitimine verilen önem ve değeri ortaya koymaktadır. 1884 tarihli nizamname ve diğer arşiv belgeleri ışığında hazırlanan araştırmanın giriş bölümünde; II. Abdülhamid döneminde eğitim anlayışına kısa bir şekilde yer verilmiştir. Birinci bölümde; II. Abdülhamid döneminde ziraat meselesine bakış, ziraat mekteplerinin teşkili ve mekteplere öğrenci seçim usullerine değinilmiştir. İkinci bölümde; ziraat okullarında talim ve tedris hakkında bilgi verilmiş, üçüncü bölümde; ziraat mekteplerinin idaresi ve mektepte çalışan diğer memurlar hakkında bilgi verilerek II. Abdülhamid döneminde ziraat eğitimi hakkında bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır.

Reign of Abdulhamit II is seen as a reflection of his long and troublesome political life. While dealing with great political problems the Sultan made an effort for modernization and development of the country. Abdulhamid II was a Sultan who interested in education closely. He is known with novelties in every area of education throughout his administration. Having dealt with agriculture and earned a fortune as as a farm owner before his accession to the throne caused Sultan Abdulhamit II to pay attention personally to agriculture and agriculture education. By opening agriculture schools in several provinces of Ottoman Empire Sultan Abdulhamid II demonstrated his sensibility about this matter. Agriculture schools he had opened in Istanbul, Thessaloniki and Bursa got effective on development of modern agriculture. Selection of agriculture school students, implementation of central examination system, and even re-examination of students who passed the central exam by the school teachers give us some clues about educational idea of the period. Students’ having been encouraged by awarding prizes, The examination’s having been held under strict regulations, applied education, and selection of the teachers carefully demonstrates clearly the importance given to agricultural education. In introduction part of this study, which prepared in the light of 1884 dated regulation and other archive documents, educational understanding of Abdulhamid II era has been discussed briefly. In the first part general view on agriculture problem, creation of agriculture schools and methods employed at selection of students for those schools has been stated. In the second part information about learning and instruction in those schools has been presented; in the third part having provided information about management of the agriculture schools and other officials who work in those schools, an evaluation on agriculture education in the reign of Abdulhamid II has been tried to be carried out.