KUVA-Yİ MİLLİYE MÜZESİ’NDEKİ SIRP KRALI II. STEFAN UROŠ MILUTIN (1282-1321) DÖNEMİNE AİT GÜMÜŞ SİKKE

Türkiye’nin kuzeybatısında, Balıkesir ilinde yer alan Kuva-yi Milliye Müzesi 1996 yılında kurulmuştur. Kuva-yi Milliye Müzesi’nde yaklaşık olarak 2.500 adet farklı kültürler ve dönemlere ait sikke bulunmaktadır. Kuva-yi Milliye Müzesi’nde, 2011 ve 2012 yılı Ağustos ayları arasında yapılan çalışmalar sonucu Ortaçağ Sırbistan dönemine tarihlenen bir adet nadir buluntu gümüş sikke tespit edilmiştir. Kuva-yi Milliye Müzesi’ndeki1 Sırp hükümdar II. Stefan Uroš Milutin (1282-1321) iktidarına tarihlenen bir adet gümüş sikke/dinar2, Anadolu’ya ticaret yoluyla girmiş olmalıdır. Bir grup gümüş Venedik sikkesi ile beraber bulunan Sırp dinarı, dönemin etkin kültürlerinden Bizans İmparatorluğuna ait sanılarak sınıflanmıştır. Yapılan araştırmalar sonucu 13. yüzyıl sonu Sırp Krallığı dönemine tarihlenen gümüş sikkenin Anadolu’ya girişi ise muhtemelen Venedik ile yapılan ticaretle gerçekleşmiştir. Müzede korunan sikke Doğu ile Batı arasında, özellikle deniz aşırı ticaretin merkezi konumunda olan Anadolu’nun zengin kültürünün yansımasıdır. 12. yüzyılda Bizans İmparatorluğunun gücünün zayıflamasıyla, Balkanlarda yaşayan toplumlar arasında bağımsızlık düşüncesi gelişmiştir. 12. yüzyılda kurulan Sırp Krallığı giderek güçlenerek Balkanlarda sınırlarını genişletmiş ve Bizans İmparatorluğu ile Batıdaki devletler arasında denge unsuru olarak önemli bir konuma ulaşmıştır. Sırp Krallığının, Batı’nın Doğu’ya karadan açılan yolu üzerinde olması Batı ile çeşitli ittifak ilişkileri kurmalarında etkindir. Stratejik konumu Bizans İmparatorluğunun da her zaman dostane ilişkiler kurma eğiliminde olmasına neden olmuştur. Dönemin deniz aşırı ticaretteki hakim gücü olan Venedikli tüccarlar kanalıyla Anadolu’ya girmiş olduğu düşünülen gümüş sikke nadir bir buluntudur. Bu nadir gümüş sikke Balkanlar ve Sırbistan’ın tarihi arka planı eşliğinde tanıtılacaktır.

A SILVER COIN OF SERBIAN KING STEPHEN UROŠ II MILUTIN (1282-1321) FROM KUVA-Yİ MİLLİYE MUSEUM

Museum of Kuva-yi Milliye in Balıkesir which is located in the north-western part of Turkey was established in 1996. The Museum of Kuva-yi Milliye has approximately 2.500 coins from different cultures and ages. As a result of some research, done between 2011-2012 August, one rare silver coin which dated back to Medieval era of Serbia was detected. There is a silver dinar of Serbian king Stephen Uroš II Milutin (1282-1321) in Kuva-yi Milliye Museum which might have come to Anatolia with the international trade route. Serbian silver dinar was found together with a group of Venetian silver coins and it was wrongly classified to Byzantine Empire which was an effective culture in that era. Most probably, Serbian silver coin which was dated back to the end of the 13th century, might have come to the Anatolia with a trade of Venetia. The coin which is protected in the Museum is the reflection of a rich culture of Anatolia which is the center of overseas trade between East and West. When Byzantine Empire began to lose its power in 12th century, the idea of independence between Balkan communities developed. Serbian Kingdom which was established in 12th century was getting stronger gradually and its borders were extended. Therefore, Serbian Kingdom reached a balance situation between the West and Byzantine Empire. As the Serbian Kingdom, was located on the overland journey between the West and the East, it had effective relations with its western alliances. Because of its strategical location, Byzantine Empire had to have good relations with them. This rare silver dinar most probably came to Anatolia with the Venetian merchants who were dominant in the sea trade in that era. It will be presented with the help of the historical background of the Balkans and Serbia.

PDF

___

ALLEN J. S., "Stefan Uroš I", ODB, Vol. 3, 1991, 1949.

ALLEN J. S., "Stefan Uroš II Milutin", ODB, Vol. 3, 1991, 1949-1950.

ALLEN J. S. – A.KAZDHAN, "Serbia", ODB, Vol. 3, 1991, 1871-1873.

BECKER U., The Element Encyclopedia of Symbols, Dorset 1994.

BENDALL S.- P. J. DONALD, The Billon Trachea of Michael VIII Palaeologos 1258-1281, London 1974.

BENDALL S. – P. J. DONALD, The Later Palaeologan Coinage, London 1979.

CIRLOT J. E., A Dictionary of Symbols, London, 1983.

CRNOBRNJA A. – N., Belgrade’s History from the Numismatic Record, Belgrade 2004.

DIMITRIJEVIĆ S., Medieval Serbian Coins, Belgrade 1997.

DIMNIK M.- J. DOBRINIĆ, Dobrinić, Medieval Slavic Coinages in the Balkans: Numismatic History and Catalogue, London 2008.

DONALD M. N., Bizans’ın Son Yüzyılları, İstanbul 2003.

GRIERSON P., Byzantine Coinage, Washington, D.C. 1999.

HENDY M. F., Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Volume 4 Alexius I to Michael VIII/Part 2, Washington D.C. 1999.

HUNT E. D., The Traffic in Relics:some Late Roman Evidence, S. Hackel (ed)., The Byzantine Saint (New York 2001), 171-180.

IVANIŠEVIĈ V., Novcarstvo srednjovekovne Srbije (Serbian Mediaeval Coinage), Belgrade 2001.

JOVANOVIĆ M., Serbian Medieval Coins (third edition), Belgrade 2002.

MACKAY J. Dr., Coins and Coin Collecting, London 2010.

METCALF D.M., Coinage in the Balkans 820-1355, Chicago 1965.

NICOL, D. M., Bizans ve Venedik, İstanbul 2000.

OSTROGORSKY G., Bizans Devleti Tarihi, çev. F. Işıltan, Ankara.

TALBOT A. M.- A. KAZDHAN (eds.), The Oxford Dictionary of Byzantium, 3 Vols. New York 1991.

TREADGOLD W., A History of the Byzantine State and Society, California 1997.

ÜNAL C., Bizans Sikkelerinde Kutsal Kişi Tasvirleri, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Bizans Sanatı Programı, İzmir 2010 (Yayımlanmamış Doktora Tezi).

WILLIAMS J.(ed)., Money A History, London 1997.